به نقل از ایسنا، چهل و هفتمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو جمعه 20 تیرماه در مقر سازمان یونسکو در فرانسه برگزار شد و پرونده غارهای پیش از تاریخ (پارینه سنگی) دره خرم آباد به عنوان بیست و نهمین اثر ایران در فهرست میراث جهانی ثبت شد.

غارهای پیش از تاریخ دره خرم آباد که وارد فهرست میراث جهانی یونسکو شده اند، شامل کلدر، یافته، کنجی، گیلوران، قمری و پناهگاه صخره ای گر ارجنه است. این غارها شواهد ارزشمندی از زندگی مستمر انسان های نئاندرتال و دوره های مختلف پیش از تاریخ (پارینه سنگی) به قدمتی بیش از 60 هزار سال را در خود جای داده اند.

از مجموع این پرونده، قلعه فلک الافلاک و پل شکسته که ایران پیشنهاد کرده بود، از ثبت جهانی باز ماندند.

این پرونده با عنوان غارهای پیش از تاریخ و مجموعه قلعه فلک الافلاک دره خرم آباد برای ثبت جهانی پیشنهاد شده بود که در ارزیابی های اولیه، شورای بین المللی بناها و محوطه ها (ایکوموس) تنها با ثبت جهانی محوطه های پیش از تاریخ یا پارینه سنگی دره خرم آباد موافقت کرد. نماینده ایکوموس در نشست بررسی این پرونده در اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو که جمعه 20 تیرماه با حضور نمایندگانی از ایران برگزار شد، بار دیگر با تاکید بر این مسئله، درخواست تغییر نام این پرونده را مطرح کرد.

با این حال، علی دارابی در خردادماه امسال درباره حذف فلک الافلاک از این پرونده، با امیدواری گفته بود: هرچند در گزارش ایکوموس توصیه به ثبت با محوریت غارها و تعویق بررسی برخی اجزا از جمله قلعه فلک الافلاک آمده، اما این نظرات نهایی نیست و تا زمان برگزاری نشست رسمی کمیته در تابستان 2025 فرصت داریم تا با استفاده از همه ظرفیت های علمی، حقوقی و دیپلماتیک از جامعیت این پرونده دفاع کنیم.

عطا حسن پور، مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان لرستان پیش تر درباره نظر ایکوموس درباره دلیل حذف فلک الفلاک از سوی شورای مشورتی یونسکو (ایکوموس) نیز توضیح داده بود: ایکوموس، دره را با محوریت مکان های پیش از تاریخ پذیرفت و این عنوان راه را برای الحاق تپه فلک الافلاک که قلعه نیز جزیی از آن است باز گذاشت. ایکوموس معتقد بود که پتانسیل باستان شناسی تپه فلک الافلاک هنوز مشخص نشده است در واقع از آنجا که تحقیقات علمی این مرحله به طور قطع اثبات کرد دولت عضو می تواند در مرحله بعدی درصورت کشف شواهد ملموس و قابل توجه بیشتر از دوره پارینه سنگی جدید توسط تحقیقات باستان شناسی و علمی و در صورت کمک به ارزش جهانی برجسته بالقوه، گنجاندن تپه در مجموعه شما را بررسی می کند.

به گفته این باستان شناس، محدوده پیشنهاد شده به یونسکو با عنوان دره خرم آباد از تنگ شبیخون و غار کلدر در شمال تا غار کنجی در جنوب و غار یافته در غرب گسترده شده است و مساحتی بالغ بر 414 هکتار عرصه و حریم بیش از 7000 هکتار را شامل می شود.

ایران تا پیش از این، 28 اثر تاریخی و طبیعی را در یونسکو ثبت جهانی کرده بود، که شامل چغازنبیل، تخت جمشید، میدان نقش جهان اصفهان، تخت سلیمان، چشم انداز فرهنگی ارگ بم، پاسارگاد، گنبد سلطانیه، سنگ نبشته بیستون، مجموعه آثار رهبانی ارامنه، سازه های آبی شوشتر، بازار تاریخی تبریز، آرامگاه شیخ صفی الدین اردبیلی، باغ ایرانی، مسجد جامع اصفهان، برج گنبد قابوس، کاخ گلستان، شهر سوخته، چشم انداز فرهنگی میمند، شوش، قنات ایرانی، دشت لوت، شهر تاریخی یزد، چشم انداز باستان شناسی ساسانی منطقه فارس، جنگل های هیرکانی، راه آهن سراسری ایران، چشم انداز فرهنگی اورامانات، کاروانسراهای تاریخی ایران و هگمتانه است. با ثبت دره خرم آباد، تعداد میراث جهانی ایران به 29 اثر رسید.

چهل و هفتمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو از 6 تا 16 جولای 2025 (15 تا 25 تیرماه 1404) در شهر پاریس فرانسه درحال برگزاری است. در این دوره 32 پرونده برای بررسی ثبت جهانی پیشنهاد شده است که از آن میان، 24 اثر تاریخی ـ فرهنگی، 5 میراث طبیعی، یک پرونده مختلط تاریخی ـ طبیعی است. ایران در این دوره یک پرونده برای بررسی پیشنهاد کرده بود.