رسانه میدل ایست آی که روی مسائل خاورمیانه تمرکز دارد در گزارشی مدعی شده که ایران و چین به توافقی رسیدند برای تحویل سامانه پدافند هوایی HQ9B به ایران.

نکته جالبش اینجاست که این معامله نه با پول نقد بلکه با تهاتر نفت انجام می شود یعنی ایران نفت می دهد و در مقابل سامانه پدافند هوایی دریافت می کند. البته در گزارش تاکید شده که هنوز تعداد آتشبارها توافق نشده و مشخص نیست یا لااقل علنی نشده است.

البته سفیر چین در اسراییل این موضوع را کاملاً تکذیب کرده و اعلام کرده که این کشور هرگز به کشورهای حاضر در جنگ سلاح صادر نخواهد کرد؛ البته تکذیب انها خیلی نمی تواند اهمیت داشته باشد چرا که مراودات نظامی که یک طرفش ایران باشه اصولاً و عملاً علنی نخواهد شد ولی این مسئله در رابطه با اظهارات مقامات چینی هم نکته مهمی است.

باید صبر کرد تا دید چه اتفاقی خواهد افتاد اما باید گفت که احتمال حضور HQ9B در ایران با این تفاسیر بالا رفته است.

سامانه HQ9B در واقع نسخه پیشرفته تری از اچ کیو ناین اصلی هست که توسط چین تولید می شود. این سامانه پدافند هوایی برد بلند و چند لایه است که می تواند اهداف هوایی مثل جنگنده ها، موشک های کروز، موشک های بالستیک تاکتیکی و حتی برخی اهداف رادار گریز را شناسایی و رهگیری کند.موشک های HQ9B بردی تاحدود 250 کیلومتر دارند. البته این عدد برای درگیری با اهداف درشتی مثل هواپیما است. برد علیه موشک های کروز یا بالستیک معمولاً کمتر هست اما همچنان عدد قابل توجهی است. رادار اصلی این سامانه از نوع اچ تی 233 با فناوری آرایه فعال است. این رادار در باند اس کار می کند و می تواند تا چند صد کیلومتر رو پوشش بدهد.

چین روی نسخه بی، احتمالاً رادارهای کمکی باند ایکس هم اضافه کرده که برای رهگیری دقیق تر در فاز نهایی درگیری، استفاده می شود. هر آتشبار معمولا چهار پرتابگر دارد؛ برای هر لانچر چهار موشک آمادگی شلیک وجود دارد. یعنی یک آتشبار HQ9B در حالت آماده باش 16 موشک رو در اختیار این آتشبار قرار می دهد. این آتشبار همچنین یک مرکز فرماندهی مستقل، رادار اختصاصی و ارتباط مستقیم با لایه های بالاتر فرماندهی دارد.

موشک ها دو مرحله ای، سوخت جامد و دارای سیستم هدایت ترکیبی هستند. هدایت راداری میانی و همینگ فعال در فاز نهایی این ساختار باعث می شود که موشک بتونه اهدافی را که مانور بالا دارند یا سطح مقطع راداری پایینی دارند مثل جنگنده های نسل پنجم را راحت تر رهگیری کند.

سامانه HQ9B مجهز به ای سی سی ام یا همون ضد جمینگ پیشرفته است این یعنی در برابر پارازیت ها و عملیات اخلالگر رادیویی مقاومت خوبی دارد به خصوص در شرایط نبرد الکترونیک.

سیستم قادر است بین سیگنال واقعی و پارازیت، تمایز قائل بشه؛ از لحظه کشف تا قفل راداری و شلیک گفته می شود که زیر 15 تا 20 ثانیه است البته این عدد در شرایط واقعی ممکنه کمی متغیر باشد. ولی برای یک سامانه برد بلند عدد قابل قبولی هست

این خرید ایران می تواند برای کشور نقطه عطفی را ایجاد کند؛ در جنگ اخیر، ایران بحث اشباع پدافند را به وضوح احساس کرد؛ بودن تعدادی از این سیستم ها می تواند در جلوگیری از اشباع پدافند موثر واقع شود. ایران در سال های اخیر سعی کرده ساختار پدافند هوایی خودش را به یک سیستم چند لایه تبدیل کند از سامانه های کوتاهبردی مثل طبس و 15 خرداد تا میانبردهایی مثل سوم خرداد و برد بلندهای مثل باور 373، اما مشکل اصلی همیشه ضعف در پوشش کامل لایه برد بلند هست.

باور 373 اگرچه سامانه بومی و پیشرفته ای هست اما تعدادش محدود هست و در عین حال تجربه عملیاتی خوبی را با این اوصاف پشت سر گذاشته است.

سامانهHQ9B می تواند به عنوان یک لایه مکمل برد بلند وارد شبکه دفاع هوایی ایران شود و نقش پوشش منطقه ای برای سایت های راهبردی مثل پالایشگاه ها، تاسیسات هسته ای، مراکز فرماندهی یا پایگاه های هوایی را بازی کند.

با توجه به برد بالا و توان درگیری همزمان با چند هدف، این سامانه می تواند با تهدیداتی مثل موشک های کروز، پهپادهای رزمی مقابله کند.

نکته بعدی کمک در رهگیری موشک های بالستیک هواپرتاب هست؛ موشک هایی مثل بلو اسپارو و سایر موشک های بالستیک هوا پرتاب دشمن در جنگ اخیر، قطعا ما را اذیت کردند ؛ این سیستم در این شرایط می تواند به کمک ما بیاید و به رهگیری این تسلیحات بپردازد.

اگر ایران بتواند این سامانه را با زیرساخت های پدافندی بومی خودش یکپارچه کند یک جهش بزرگ در شبکه سازی دفاعی اتفاق می افتد.

در نهایت این خرید احتمالی نشان می دهد که ایران همچنان به دنبال تنوع منابع تسلیحاتی خودش هست یعنی به روسیه متکی نیست و به ظرفیت های چین هم برای پر کردن خلأهای خاص استفاده می کند.

منبع : پارتیزان