تحریریه پارسینه: داده های مرکز آمار ایران نشان می دهد که طلاق در رده سنی بالای 60 سال در حال افزایش است. در استان هایی مانند تهران، این نرخ در دهه اخیر دو برابر شده. اما برخلاف برداشت های عامیانه، اغلب این طلاق ها نه از سر شجاعت یا حق طلبی، که حاصل خستگی روانی، بی پناهی و سال ها تحمل فرساینده رابطه های بدون معنا هستند. این خبر فقط یک آمار نیست بلکه بازتابی از شکاف های عمیق در درک ما از روابط انسانی، سالمندی و انتظارات در مراحل پایانی زندگی است. این پدیده، که به طور سنتی در دایره ی اولویت های جامعه ی ما کمتر مورد توجه قرار گرفته بود، اکنون به مثابه یک بحران خاموش، بنیان های خانواده و مفهوم با هم پیر شدن را به چالش می کشد.این افزایش ناگهانی، پدیده ای چندوجهی است که نمی توان آن را به عاملی واحد تقلیل داد بلکه ریشه های آن را باید در لایه های پیچیده تری جستجو کرد. دهه ها زندگی مشترک، اغلب با اولویت بخشی به فرزندان، شغل و بقا همراه بوده است. اکنون که گرد و غبار مشغله ها فرو نشسته و فرزندان به استقلال رسیده اند، زوجین با خودشان و رابطه شان روبرو می شوند. اگر این رابطه در طول سال ها به فضایی برای رشد فردی و رضایت متقابل تبدیل نشده باشد، اکنون که زمان کافی برای درک این خلاء وجود دارد، تحمل ناپذیری آن افزایش می یابد. انتظارات از همراهی در دوران سالمندی به سمت همراهی برای شکوفایی در دوران سالمندی تغییر ماهیت داده است. از سوی دیگر، سالمندان امروز، دیگر صرفاً منتظر پایان زندگی نیستند. آن ها فعالانه خواهان کیفیت و معنا در سال های باقی مانده عمر خود هستند. این تغییر پارادایم، تحمل روابطی را که پیشتر به دلیل ترس از قضاوت اجتماعی یا وابستگی های اقتصادی ادامه می یافت، به شدت کاهش داده است. فرد سالمند امروز، دیگر حاضر نیست باقی مانده عمر خود را در قفس یک رابطه ی مرده سپری کند. دوران سالمندی با دگرگونی های هورمونی و فیزیولوژیکی همراه است که می تواند بر صمیمیت و تمایلات جنسی تأثیر بگذارد. در غیاب گفتگوی باز و صداقت در مورد این تغییرات و با فقدان مهارت های ارتباطی لازم برای مدیریت آن ها، فاصله عاطفی و جسمی می تواند به شکافی عمیق بدل شود که ترمیم آن در این سنین دشوارتر است .بازنشستگی، که زمانی مظهر آرامش پس از سال ها تلاش بود، اکنون می تواند به کاتالیزوری برای بروز اختلافات پنهان تبدیل شود. حضور دائمی در خانه، نبود فعالیت هدفمند، و تقابل سبک های زندگی متفاوت که سال ها توسط کار بیرون از خانه تعدیل می شد، می تواند منجر به اصطکاک مداوم و آشکار شدن عدم سازگاری بنیادین زوجین شود.همچنین انگ اجتماعی طلاق در سال های اخیر به طور قابل توجهی کاهش یافته است. همچنین، بسیاری از سالمندان امروزی از نظر مالی مستقل تر از نسل های پیشین هستند (از طریق پس انداز، حقوق بازنشستگی یا ارثیه). این استقلال، اهرم فشار اقتصادی که پیشتر مانع از جدایی می شد را تضعیف کرده و امکان انتخاب مسیر جدید را فراهم می آورد. افزایش استفاده از شبکه های اجتماعی و فراگیر شدن آن را نیز شاید بتوان یکی دیگر از عوامل موثر بر این موضوع قلمداد کرد؛ به طوری که امروزه حتی سالمندان نیز در این فضا حضور دارند و به راحتی با دیگر هم سن و سالان خود ارتباط برقرار می کنند و همچنین به دلیل محدودیت های قبلی حالا سعی می کنند، از جوانان الگو بگیرند. علاوه بر همه اینها در برخی موارد، فرزندان با دیدن نارضایتی والدین، یا حتی با داشتن انتظارات خاص خود از روابط والدین، ناخواسته یا خواسته در فرآیند جدایی دخیل می شوند. همچنین، گسترش شبکه های حمایتی غیرخانوادگی و افزایش آگاهی از حقوق فردی، سالمندان را در مواجهه با روابط ناکارآمد جسورتر می سازد. این درحالی است که همانطور که اشاره شد، افزایش طلاق در سالمندان، صرفاً یک پدیده ی آماری نیست؛ بلکه نشانه ای از یک تحول عمیق در بافت اجتماعی است که پیامدهای روانی، اقتصادی و حتی جمعیتی را به همراه دارد. این وضعیت، جامعه را به سمت بازنگری در مفهوم خانواده، نیازهای روانی سالمندان، و ضرورت آموزش مهارت های ارتباطی و سازگاری در تمام مراحل زندگی سوق می دهد.