به نقل از اکوایران، از آنجایی که خانوارهای فقیر و بیشتر آسیب پذیر اهمیت بالاتری به اقلام خوراکی می دهند از همین رو بررسی این گروه کالایی و روند افزایش قیمت خوراکی ها بسیار حائز اهمیت است. در این گزارش سعی شده تا روند تورم اقلام خوراکی در مقیاس های ماهانه و نقطه به نقطه با تورم کلی مقایسه شود.

وقتی از تورم ماهانه صحبت می شود یعنی شاخص قیمت ها چقدر در مقایسه با ماه گذشته تغییر داشته است. همچنین تورم نقطه به نقطه به معنای تغییرات شاخص قیمت نسبت به ماه مشابه در سال گذشته است.

روند تورم ماهانه کل و اقلام خوراکی نشان می دهد در بیش از 4 سال گذشته بالاترین تورم در خرداد ماه سال 1401 اتفاق افتاده است. در این ماه تورم ماهانه کل کشور 10.6 درصد و تورم ماهانه خوراکی ها معادل 25.6 درصد برآورد شده است.

این افزایش شدید در سطح قیمت اقلام خوراکی به علت به کارگیری سیاست موسوم به جراحی اقتصادی توسط دولت سیزدهم در اوایل سال 1401 بود. به عبارتی در اردیبهشت این سال، دولت تصمیم به حذف ارز 4200 تومانی گرفت. ارز 4200 تومانی در آن زمان به کالاهای ضروری و به شدت مورد نیاز مردم اختصاص می یافت که عموما شامل اقلام خوراکی یا مرتبط با آن ها بودند. از همین رو بعد از پایان تخصیص ارز 4200 تومانی ، سطح قیمت اقلام خوراکی به طور قابل توجهی افزایش یافت.

بعد از این رخداد روند تورم ماهانه کل و خوراکی ها کاهش یافته و در محدوده خاصی نوسان نوسان داشته است.

همچنین در سه ماه ابتدایی سال جاری نیز تورم ماهانه کل و خوراکی ها بالا و پایین هایی را تجربه کرده است. به طوری که در فروردین ماه تورم ماهانه خوراکی ها بالاتر از تورم ماهانه ، در اردیبهشت تورم ماهانه بالاتر از تورم خوراکی ها و در خرداد مجدد تورم خوراکی ها بیشتر از تورم ماهانه محاسبه شده است. به بیان دقیق تر در ماه گذشته تور ماهانه کل 3.3 درصد بوده درحالی که این شاخص برای اقلام خوراکی 4.9 درصد محاسبه شده است.

همانطور که پیش تر اشاره شد ، حذف ارز 4200 تومانی و عدم تخصیص آن به اقلام ضروری موجب شد تا تورم ماهانه کل و خوراکی ها افزایش شدیدی را تجربه کند. این امر برای شاخص تورم نقطه به نقطه نیز صادق بوده است. به بیان دقیق تر بعد از حذف ارز 4200 تومانی تورم نقطه به نقطه اقلام خوراکی در مرداد سال 1401 به 87.8 درصد رسید که بالاترین مقدار حداقل در 4 سال گذشته است. در همین دوره تورم نقطه به نقطه نیز معادل 49.1 درصد برآورد شده است.

بررسی ها نشان می دهد با اینکه تورم نقطه به نقطه اقلام خوراکی بعد از شوک حذف ارز 4200 تومانی روندی کاهشی را در پیش گرفت اما تورم نقطه به نقطه کل همچنان افزایش یافته و در فروردین ماه سال 1402 به بالاترین مقدار در حداقل 4 سال گذشته رسید. در این ماه تورم نقطه به نقطه کل 55.5 درصد و تورم نقطه ای خوراکی ها برابر با 78.5 درصد برآورد شده بود. البته بخشی از این ماندگاری تورم نقطه به نقطه در سطوح بالا به دلیل ماهیت این شاخص است. تورم نقطه ای تصویری از تغییر قیمت ها در میان مدت است و اثر شوک های مقطعی مثل حذف ارز ترجیحی با وقفه بیشتری در آن ظاهر می شود.

آمارها حاکی از آن است که در سه ماه گذشته تورم نقطه به نقطه خوراکی ها بالاتر از تورم کل بوده است. به طور مثال در ماه گذشته تورم نقطه به نقطه خوراکی ها 42.4 درصد محاسبه شده درحالی که تورم نقطه به نقطه کل برابر با 39.4 درصد بوده است.