بازار مسکن تهران در حالی روزهای کم‌تحرکی را پشت سر می‌گذارد که شواهد میدانی و تحلیل‌های کارشناسی از تعمیق رکود معاملاتی، به‌ویژه در بخش خرید و فروش حکایت دارد. افت تقاضای مصرفی، نبود چشم‌انداز روشن اقتصادی و چسبندگی قیمت‌ها موجب شده تا بخش قابل‌توجهی از معاملات در وضعیت تعلیق قرار گیرد. کارشناسان معتقدند تداوم این شرایط، نه‌تنها سمت تقاضا، بلکه رفتار مالکان را نیز به سمت واقع‌گرایی و تعدیل انتظارات قیمتی سوق داده است.

در همین حال، بازار اجاره نیز با وجود آنکه نسبت به سال‌های گذشته نوسانات شدیدتری را تجربه نمی‌کند، همچنان با چالش‌های ساختاری مواجه است. افزایش تدریجی نرخ‌ها در مناطق پیرامونی پایتخت، بیش از آنکه ناشی از رونق باشد، حاصل فشار مضاعف بر مستأجرانی است که دیگر توان ادامه حضور در مناطق مرکزی را ندارند. این تحولات در مجموع گویای بازاری است که از هیجانات قبلی فاصله گرفته و اکنون در مسیر بازتعریف تعادل قیمتی و رفتاری قرار دارد.

کیانوش گودرزی، رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران، با اشاره به شرایط فعلی بازار مسکن گفت: در حال حاضر بازار در وضعیت رکود قرار دارد و این رکود، به‌ویژه در حوزه خرید و فروش، نسبت به گذشته افزایش یافته است. البته این موضوع به معنای توقف معاملات نیست، اما نسبت به سال گذشته حجم معاملات کاهش محسوسی داشته است.

وی افزود: پیش از این نیز شاهد افزایش قیمت قابل توجهی در بازار نبودیم و حتی در برخی مقاطع، نوعی ثبات در بازار حاکم بود. در حوزه اجاره‌بها نیز متوسط رشد قیمت در شهر تهران بین 20 تا 25 درصد نسبت به سال گذشته بوده است.

افزایش قیمت بیشتر در حاشیه تهران رخ داده است

رییس اتحادیه مشاوران املاک تهران ادامه داد: در مناطق حاشیه‌ای اطراف تهران، افزایش اجاره‌بها تا 30 درصد هم گزارش شده است که بیش از میانگین رشد در خود تهران است. این رشد ناشی از چند عامل از جمله خروج اتباع خارجی از کشور، کاهش تقاضا در برخی نقاط تهران و نیز افزایش شدید اجاره‌بها در سال‌های قبل است که موجب کاهش توان مستأجران شده است.

وی افزود: در حال حاضر مردم به آگاهی بیشتری نسبت به شرایط بازار دست یافته‌اند و مالکان نیز درک کرده‌اند که قیمت‌های غیرواقعی و بالا دیگر مشتری ندارد. در نتیجه، بازار به سمت تعادل نسبی پیش می‌رود.

گودرزی با اشاره به وضعیت بازار در مناطق شمالی تهران از جمله مناطق 1، 2 و 3 گفت: در این مناطق اجاره‌بها تقریباً ثابت مانده و بیشتر قراردادها تمدید شده‌اند. میانگین افزایش قیمت در این مناطق بین 10 تا 15 درصد بوده و مستأجران ترجیح داده‌اند محل سکونت خود را تغییر ندهند.

وی افزود: در مرکز تهران نیز وضعیت مشابهی حاکم است؛ خرید و فروش همچنان در رکود قرار دارد و بازار در انتظار ثبات شرایط اقتصادی و سیاسی است. به‌خصوص پس از حوادث اخیر، نگاه مردم به اولویت‌های زندگی تغییر کرده و تمایل به خرید و فروش کاهش یافته است.

در پاسخ به این پرسش که آیا رویدادهای اخیر می‌تواند منجر به تغییر الگوی مهاجرت از تهران به حومه یا دیگر شهرها شود، گودرزی تصریح کرد: چنین پدیده‌ای در حال حاضر مشاهده نمی‌شود و روند مهاجرت تغییر محسوسی نداشته است.

وی در پایان با اشاره به چشم‌انداز بازار مسکن گفت: ممکن است در آینده با افزایش محدود قیمت‌ها در هر دو بخش خرید و اجاره مواجه شویم، اما در حال حاضر اولویت بازار تثبیت قیمت‌ها و بازگشت آرامش به معاملات است. راهکارهای متعددی برای کنترل بازار وجود دارد که نیازمند هماهنگی میان دولت، شهرداری و نهادهای مرتبط است.