در این مطلب به فواید و اثرات غذاهای تلخ می‌پردازیم؛ آیا غذاهای تلخ فایده‌ای برای سلامتی ما دارند؟ این ایده جدید نیست و طب‌های سنتی مانند طب چینی و طب آیورودا می‌گویند که غذاهای تلخ برای گوارش ما مفیدند، اما آیا علم نیز این مسئله را تایید می‌کند؟

قدرت و اثر سیستم گوارش‌ بر سلامتی‌تان را دست‌کم نگیرید. میکروبیوم روده شما بر سیستم ایمنی‌تان اثر می‌گذارد و خود ِ فرایند گوارش شما تعیین می‌کند چه مقدار از مواد مغذی غذایی که خورده‌اید جذب بدنتان شود. اما شاید این سوال برایتان مطرح شود که بعضی از غذاها چگونه اثر خاصی بر سلامتی و عملکرد بدنتان می‌گذارند؟

تحریک ترشحات گوارشی

ما برای جذب بیشترین مواد مغذی از غذاهایی که می‌خوریم به مواد خاصی نیاز داریم که غدد سیستم گوارش آنها را ترشح می‌کنند. این ترشحات از دهان ما و با ترشح بزاق شروع می‌شود. بزاق کمک می‌کند کربوهیدرات‌ها و چربی‌های غذاهایی که می‌خوریم تجزیه شوند. ما به اسید معده و آنزیم‌های گوارشی نیز نیاز داریم تا پروتیین‌های غذا تجزیه شده و باکتری‌های مضری که می‌توانند مسمومیت غذایی ایجاد کنند از بین بروند.

وقتی شما ماده غذایی تلخی می‌خورید، مثلا یک طالبی تلخ یا سبزی تلخ، باعث یک واکنش رفلکسی نسبت به میزان بزاق تولید شده می‌شود. شواهد علمی نشان می‌دهند غذاهای تلخ، ترشح اسید معده را افزایش می‌دهند و در نتیجه مراحل اولیه گوارش آغاز می‌شوند.

غذاهای تلخ و ترشح هورمون

غذاهای تلخ بر تولید کوله‌سیتوکین (CCK) نیز اثر می‌گذارند. کوله‌سیتوکین ماده‌ای است که در روده باریک تولید می‌شود. وقتی غذایی می‌خورید، روده باریک شما به طور طبیعی کوله‌سیتوکین ترشح می‌کند. غذاهای پرپروتیین بیشتر از همه باعث تولید کوله‌سیتوکین می‌شوند؛ اما وقتی تلخی را به این ترکیب اضافه می‌کنید، روده‌های شما کوله‌سیتوکین‌های بیشتری ترشح می‌کنند. در نتیجه کوله‌سیتوکین به کیسه صفرای شما می‌گوید که صفرای بیشتری تولید کند و ضمنا باعث کُندشدن سرعت حرکت غذا در سیستم روده‌ها می‌شود. در نتیجه روده‌های باریک شما فرصت بیشتری برای جذب مواد مغذی دارند. پس می‌بینید که غذاهای تلخ می‌توانند در جذب بیشتر مواد مغذی به شما کمک کنند.

سبزی قاصدک به میزان قابل‌توجهی غنی از فیبر پریبیوتیک است که به میکروبیوم روده کمک می‌کند و مثل دیگر سبزیجات برگ‌دار سرشار از ویتامین A و C و K است

پیشگیری از یبوست

یک فایده دیگر غذاهای تلخ برای سلامتی این است که از یبوست پیشگیری می‌کنند. اگر اغلب دچار یبوست هستید غذاهای تلخ می‌توانند به نفع‌تان باشند اما چگونه؟ تلخی غذا باعث افزایش حرکات دودی روده شده و کمک می‌کند غذا با سرعت بیشتری از روده باریک وارد روده بزرگ شود.

حمایت از میکروبیوم روده

میکروبیوم روده شما اکوسیستمی از میکروارگانیسم‌هایی هستند که برای سلامت روده‌هایتان مهم‌اند. این میکروارگانیسم‌ها به جذب مواد مغذی در روده‌ها کمک می‌کنند و ضمنا حامی سیستم ایمنی بدنتان بوده و بر ارتباط روده و مغز نیز اثر می‌گذارند. برخی از غذاهای تلخ فعالیت پریبیوتیکی دارند یعنی سرشار از فیبرهای تخمیری‌اند که باکتری‌های روده را تغذیه می‌کنند. غذاهای تلخی که فعالیت پریبیوتیکی دارند شامل سبزی قاصدک، خربزه تلخ و ریشه کاسنی می‌شوند.

کاهش نفخ و بدهضمی

غذاهای تلخ می‌توانند جلوی سوزش معده و بدهضمی را بگیرند، زیرا موجب افزایش تولید اسیدها و آنزیم‌های گوارشی برای کمک به هضم غذا می‌شوند؛ اما نفخ و بدهضمی می‌توانند دلایل دیگری داشته باشند که باید بررسی پزشکی شوند و وقتی مطمئن شدید پای عارضه یا مشکل خاصی در میان نیست می‌توانید از غذاهای تلخ برای کاهش نفخ و بدهضمی استفاده کنید.

کنترل اشتها

اگر سعی دارید وزن کم کنید، غذاهای تلخ می‌توانند به شما کمک کنند. همانطور که گفته شده وقتی شما غذای تلخی می‌خورید روده‌ی باریک شما CCK‌ ترشح می‌کند. در پاسخ به CCK‌ شما بیشتری احساس سیری و رضایت از خوردن می‌کنید و کمتر سراغ غذاهای شیرین می‌روید. دانشمندان عقیده دارند به دلیل اثر غذاهای تلخ بر اشتها می‌توان از آنها برای درمان چاقی استفاده کرد.

ضمنا بعضی از غذاهای تلخ مانند خربزه تلخ به کنترل قند خون کمک می‌کنند. مطالعات نشان می‌دهند خربزه تلخ تا حدودی شبیه انسولین عمل می‌کند. انسولین اصلی‌ترین هورمونی است که بر کنترل گلوکز اثر می‌گذارد. بنابراین وقتی خربزه تلخ می‌خورید، جذب گلوکز توسط سلول‌ها بهتر صورت می‌گیرد و در نتیجه سلول‌های شما گلوکز بیشتری می‌گیرند و از میزان گلوکز در جریان خونتان کم می‌شود. این اتفاق برای سلامت متابولیسم‌تان خوب است!

غذاهای تلخ و سالم

بعضی از غذاهای تلخ را به احتمال زیاد در حال حاضر مصرف می‌کنید. بعضی از غذاهای تلخ سالم شامل موارد زیر می‌شوند:

شابانک (منداب)

شابانک از سبزیجات چلیپایی است که گلوکوزینولات دارد یعنی ضد سرطان است. ضمنا این سبزی منبع خوبی از ویتامین‌های A، C، K‌ و آنتی‌اکسیدان‌ها است.

خربزه تلخ

خربزه تلخ یا کدو تلخ یا هندوانه وحشی نسبتا تلخ است و با رسیده‌تر شدن تلخ‌تر هم می‌شود. این میوه منحصربه‌فرد می‌تواند قند خون را پایین بیاورد و منبع عالی ویتامین‌های A، C‌ و K و سرشار از آنتی‌اکسیدان‌هاست. خانم‌های باردار و شیرده نباید از خربزه تلخ استفاده کنند چون می‌تواند باعث انقباضات رحمی شود. درضمن مصرف زیاد خربزه تلخ می‌تواند موجب استفراغ و شکم‌درد شود.

قاصدک

سبزی قاصدک به میزان قابل‌توجهی غنی از فیبر پریبیوتیک است که به میکروبیوم روده کمک می‌کند و مثل دیگر سبزیجات برگ‌دار سرشار از ویتامین A و C و K است.

کنگر اورشلیم یا سیب‌زمینی ترشی

سیب‌زمینی ترشی یا کنگر اورشلیم غنی از فیبر است از جمله فیبر بخصوصی به نام اینولین که فعالیت پریبیوتیکی دارد.

کاسنی

یک سوپراستار پریبیوتیکی دیگر کاسنی است. کاسنی گیاهی است که مانند کنگر اورشلیم منبع غنی اینولین محسوب می‌شود.

در پایان

بد نیست کمی غذاهای تلخ را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. غذاهای سالمی مانند شابانک و کنگر اورشلیم را انتخاب کنید. با این روش کمک زیادی به تنوع میکروارگانیسم‌های روده‌تان می‌کنید و بیشتر سیر می‌مانید و دچار بدهضمی هم نمی‌شوید. اگر مشکلی در سلامتی خود دارید یا داروی خاصی مصرف می‌کنید بهتر است اول با پزشک مشورت کنید.

منبع: تبیان