صبح نو نوشت: تحولات میدانی اخیر در استان حضرموت، بار دیگر جنوب یمن را به کانون اصلی درگیری‌های چندلایه و رقابت‌های پیچیده منطقه‌ای تبدیل کرده است. گزارش منابع میدانی از اجرای یک عملیات دقیق توسط قبایل حضرموت علیه نیروهای وابسته به امارات در منطقه «عیص خرد» حکایت دارد؛ عملیاتی که به کشته و زخمی شدن ده‌ها نفر از نیروهای شورای انتقالی جنوبی و تخریب چندین خودروی نظامی انجامید. این رخداد نه‌تنها یک حادثه امنیتی محدود نیست، بلکه نشانه‌ای از شکاف‌های عمیق‌تر در ساختار نیروهای مورد حمایت ائتلاف سعودی-اماراتی و تداوم بی‌ثباتی در جنوب و شرق یمن است. بر اساس گزارش‌ها، بیش از 30 سرباز و افسر وابسته به شورای انتقالی جنوبی در این درگیری‌ها کشته یا زخمی شده‌اند. اهمیت این آمار در آن است که برای نخستین بار پس از ماه‌ها آرامش نسبی، یک بازیگر محلی یعنی قبایل حضرموت مستقیماً وارد تقابل مسلحانه با نیروهای مورد حمایت امارات شده‌اند؛ امری که می‌تواند معادلات میدانی را از چارچوب رقابت نیابتی ریاض و ابوظبی فراتر برده و ابعاد اجتماعی و قبیله‌ای تازه‌ای به بحران بیفزاید.

رقابت عربستان و امارات

جنوب یمن طی سال‌های اخیر عملاً به میدان رقابت راهبردی عربستان سعودی و امارات متحده عربی تبدیل شده است. در حالی که ریاض همچنان از ساختارهای وابسته به دولت مستعفی یمن حمایت می‌کند، ابوظبی با پشتیبانی گسترده نظامی، مالی و سیاسی از شورای انتقالی جنوب، به دنبال تثبیت نفوذ خود در استان‌های حساس جنوبی و شرقی از جمله عدن، شبوه، حضرموت و المهره است. این دو رویکرد متعارض بارها به درگیری‌های مستقیم میان نیروهای نیابتی دو کشور انجامیده و انسجام ائتلاف متجاوز علیه یمن را به شدت تضعیف کرده است.

در روزهای اخیر، حضرموت و المهره به مهم‌ترین کانون این رقابت تبدیل شده‌اند. پیشروی شورای انتقالی جنوب در مناطق نفت‌خیز و استراتژیک این استان‌ها، واکنش صریح عربستان را در پی داشته است؛ به‌گونه‌ای که ریاض رسماً خواستار عقب‌نشینی این نیروها و کاهش تنش‌ها شده، اما شواهد میدانی نشان می‌دهد این درخواست‌ها تاکنون بی‌نتیجه مانده است. این وضعیت نشان‌دهنده ورود اختلافات سعودی-اماراتی به مرحله‌ای آشکارتر و پرهزینه‌تر است.

از بازیگر نیابتی تا قدرت مسلط

شورای انتقالی جنوب که در سال 2017 با حمایت مستقیم امارات تشکیل شد، از همان ابتدا رابطه‌ای پرتنش با دولت مستعفی یمن داشت.

 این اختلافات طی سال‌های گذشته بارها به درگیری‌های خونین در عدن و دیگر مناطق جنوبی منجر شد و به تدریج جایگاه این شورا را به‌عنوان یک بازیگر مسلط در جنوب یمن تثبیت کرد. کاهش نقش مستقیم عربستان در جنگ یمن و تمرکز ریاض بر پرونده‌های دیگر منطقه‌ای، فرصت مناسبی برای گسترش نفوذ شورای انتقالی فراهم آورد.

امروز این شورا نه‌تنها بر عدن و اغلب استان‌های جنوبی مسلط است، بلکه با تکمیل سیطره بر حضرموت و المهره، عملاً به دنبال تحمیل یک واقعیت سیاسی و جغرافیایی جدید است. 

این تحولات، همزمان با تلاش‌های شورای انتقالی برای جلب حمایت آمریکا و حتی رژیم صهیونیستی جهت اعلام رسمی خودمختاری یا جدایی جنوب یمن، نگرانی‌های عربستان و عمان را به شدت افزایش داده است.

نگاه انصارالله: رقابت داخلی ائتلاف متجاوز

محمد الفرح، عضو دفتر سیاسی جنبش انصارالله یمن، تحولات اخیر را نشانه‌ای از ماهیت واقعی نقش عربستان در بحران یمن دانسته و تأکید کرده است که ریاض هرگز میانجی نبوده، بلکه طرف اصلی تجاوز و محاصره علیه مردم یمن است. از نگاه انصارالله، درگیری میان مزدوران عربستان و امارات نه‌تنها مسئولیت این کشورها را کاهش نمی‌دهد، بلکه عمق بحران و پیامدهای انسانی آن را آشکارتر می‌سازد.

الفرح با انتقاد شدید از سکوت جامعه بین‌المللی و شورای امنیت، تصریح کرده است که این سکوت مانع از ادامه مسیر مقاومت یمن نخواهد شد. به گفته وی، بسیج‌های مردمی اخیر صرفاً واکنش‌های مقطعی نیستند، بلکه بیانگر پایبندی جامعه یمن به گزینه پایداری و مقاومت در برابر هرگونه تجاوز خارجی هستند؛ پیامی که هم دشمنان و هم متحدان یمن باید آن را جدی بگیرند.

ابعاد راهبردی تحرکات نظامی در جنوب و شرق یمن

از منظر انصارالله، تحرکات نظامی جدید در مناطق اشغالی یمن صرفاً در چارچوب رقابت محلی یا منطقه‌ای قابل تحلیل نیست، بلکه با معادلات گسترده‌تری در دریای سرخ، دریای عرب و خلیج عدن ارتباط دارد. 

الفرح تأکید کرده است که افزایش استقرار نیروهای مزدور در این مناطق ناشی از ترس و نگرانی ائتلاف متجاوز از تغییر موازنه‌های قدرت است، نه نشانه‌ای از اعتماد به نفس یا برتری نظامی.

وی همچنین این تحرکات را همسو با استراتژی آمریکا و رژیم صهیونیستی دانسته و معتقد است عربستان و امارات در نهایت در چارچوب طرح‌های این بازیگران عمل می‌کنند. به باور انصارالله، رژیم صهیونیستی یمن را تهدیدی راهبردی برای خود می‌داند و تلاش دارد از طریق متحدان منطقه‌ای‌اش، این تهدید را مهار کند.

 از یمن تا لبنان

موضع‌گیری انصارالله در قبال تهدیدات رژیم صهیونیستی علیه لبنان نیز نشان‌دهنده نگاه فرامنطقه‌ای این جنبش است. الفرح تصریح کرده که یمن خود را بخشی از محور مقاومت می‌داند و هرگونه تجاوز به هر یک از اضلاع این محور را تجاوز به خود تلقی می‌کند. بر این اساس، هر جنگ احتمالی علیه لبنان محدود به یک جبهه نخواهد ماند و سایر جبهه‌های مقاومت، از جمله یمن، نیز در آن نقش‌آفرینی خواهند کرد.

این رویکرد، نگرانی‌های ائتلاف متجاوز و حامیان غربی آن را تشدید کرده و به همین دلیل تلاش‌هایی پشت پرده در پایتخت‌های عربی و غربی برای مهار تنش‌ها در جریان است. با این حال، شواهد میدانی و سیاسی حاکی از آن است که این تلاش‌ها تاکنون نتوانسته‌اند روند تشدید بحران را متوقف کنند.

چشم‌انداز مبهم آینده

در کنار درگیری‌های نظامی، نشانه‌های روشنی از تشدید بحران سیاسی نیز دیده می‌شود. منابع وابسته به دولت مستعفی یمن از بن‌بست کامل مذاکرات خبر می‌دهند و احتمال برگزاری نشست شورای ریاستی یمن در ریاض را منتفی می‌دانند. همسویی برخی اعضای این شورا با عیدروس الزبیدی و اقدامات نمادینی مانند پایین کشیدن تصاویر رشاد العلیمی از کاخ عدن، عمق شکاف‌های داخلی را آشکار کرده است.

در مقابل، شورای انتقالی جنوب با تأکید بر «موفقیت‌های امنیتی و نظامی» خود، نه‌تنها عقب‌نشینی را رد می‌کند، بلکه صراحتاً از هدف استقلال و خودمختاری سخن می‌گوید. این تقابل مواضع، جنوب یمن را در آستانه مرحله‌ای خطرناک از بحران قرار داده است؛ مرحله‌ای که می‌تواند به درگیری گسترده‌تر میان نیروهای نیابتی عربستان و امارات و حتی بازتعریف موازنه‌های قدرت در کل پرونده یمن منجر شود.