به نقل از ایسنا ،با گذشت یک هفته از مهار آتش سوزی در جنگل های باستانی هیرکانی روستای الیت چالوس یک استاد منابع طبیعی از جزییات این عملیات اطفا آتش می گوید.

دکتر هادی کیادلیری نایب رییس انجمن جنگل بانی گفت: حدود 20 درصد از درختان جنگل های الیت آسیب دیده اند چرا که ما خیلی کمبود نیروی آموزش دیده و فنی داشتیم.

بعضی وقت ها خیلی نیروها اضافه می شدند ولی هیچ تخصصی نداشتند و از روی دلسوزی می آمدند. این افراد به جای اینکه بتوانند کمک کنند، باعث بروز مشکلاتی هم می شدند. به گونه ای که هم خودشان در منطقه دچار مشکل می شدند، هم در بالگردها جای بعضی نیروهای توانمند را می گرفتند.

نیروهای زمینی نقش اصلی را در خاموش کردن آتش سوزی جنگل ها دارند؛ برخورداری آن ها از تجهیزات مناسب، مهم است.

آتش در جنگل های باستانی چالوس، حوالی 10 آبان آغاز شد.

اهالی محلی از همان ساعات نخست هشدار دادند که آتش سوزی بسیار جدی است و حتی تصاویر و ویدئوهایی را منتشر کردند؛ اما به گفتهٔ آنان، این هشدارها جدی گرفته نشد و همین بی توجهی سبب گسترش سریع شعله ها شد.

در روزهای بعد، مقام های مسئول از جمله استاندار اعلام کردند که تجهیزات اطفای حریق در حال آماده سازی است ؛ اظهاراتی که نشان می داد برای مواجهه با چنین بحرانی آمادگی کافی از پیش وجود نداشته است. با وجود تأخیرها، یک فروند هواپیمای ایلوشین وارد عملیات شد، اما به دلیل ناتوانی در برداشت آب از دریا، مجبور بود برای هر بار آبگیری مسیر طولانی تا تهران را طی کند و مخزن 40هزار لیتری خود را پر کند. این رفت وبرگشت های زمان بر باعث شد عملیات هوایی تأثیر قابل توجهی در مهار آتش نداشته باشد.

جنگل ها در روستای الیت جاده چالوس حدودا از دو تا سه هفته درگیر این آتش سوزی بود؛ آتش هر بار خاموش می شد اما به دلیل وجود آتش پنهان پس از مدتی دوباره شعله ور می شد؛ تا سرانجام با کمک هواپیماهای دو کشور همسایه و تلاش نیروهای آتش نشانی و هلال احمر و جنگل بانی آتش در این منطقه فروکش کرد.

یک پنجم جنگل های الیت سوخت و از بین رفت!

نایب رییس انجمن جنگل بانی گفت: زمانی که چهار پنج اصله درخت آتش می گیرد، امکان ندارد بتوانید بالگرد برای اطفا هماهنگ کنید مگر اینکه چنین تجهیزاتی در اختیار سازمان منابع طبیعی یا محیط زیست باشد

دکتر هادی کیادلیری درباره نقش کمبود تجهیزات و نبود هماهنگی های لازم در گسترش و تداوم آتش سوزی جنگل های الیت با توجه به اینکه در گزارش کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس نیز این موضوع به عنوان یکی ار دلایل گسترش آتش سوزی ذکر شد، گفت: آتش سوزی الیت درس های بسیار بزرگی هم داشت و به ما کمبودها و نقاط قوت و ضعف را به طور کامل نشان داد.

وی با بیان اینکه علت طولانی شدن اطفای آتش سوزی الیت دلایل علمی و بحث های علمی دارد، اظهار کرد: برخی اظهارنظرهای مطرح شده منطقی و قابل پذیرش است و بعضی قابل پذیرش نیست. من تقریبا از ابتدای آتش سوزی در جریان اتفاقات و اقدامات قرار گرفتم البته مسئولیت مستقیم من نبود ولی چون مناطق را می شناختم با من تماس گرفتند. به محضی که روستاییان به من اطلاع دادند که چند اصله درخت آتش گرفته است، افرادی را به آن منطقه فرستادیم. آنان آتش را خاموش کردند.

این استاد منابع طبیعی ضمن اشاره به اینکه رفت و برگشت به محل آتش سوزی جنگل های الیت به صورت پیاده 12 ساعت زمان می برد و منطقه صعب العبور است، گفت: سه روز بعد دوباره تماس گرفتند و گزارش آتش سوزی در منطقه را دادند. دوباره نیرو فرستاده و آتش اطفا شد. این کار دو سه بار این تکرار شد. برخی به این نتیجه رسیده بودند که آتش سوزی عمدی است. پس از گسترش آتش سوزی، خودم به منطقه رفتم و حدود 12 روز در عرصه بودم.

چگونه گسترش آتش در جنگل های الیت متوقف شد؟

وی درباره جنس آتش در حریق جنگل های الیت گفت: این نوع آتش خطرناک است چون از زیر لاش برگ ها حرکت و به محل های دیگر سرایت می کنند. وقتی آتش را در یک نقطه اطفا می کنید، گمان می کنید کار تمام شده، در حالی که آتش هنوز در زیر زمین در حال حرکت است و زمانی که به مکانی دارای مواد قابل اشتعال می رسد مانند یک درخت توخالی مثل دودکش عمل می کند و این حرارت از زیر زمین بالا می زد و به همین علت آتش سوزی در عرصه پراکنده بود.

نایب رییس انجمن جنگل بانی تاکید کرد: به منظور اطفای موثر آتش باید جنس و رفتار حریق را بدانی تا بتوانی راهکار مناسب اتخاذ کنی. من زمانی که شرایط را در منطقه دیدم، پیشنهاد احداث آتش بر را دادم چون با توجه به جنس آتش و شرایط منطقه، اطفای موردی آتش سوزی ها موثر نبود و فقط موجب فرسودگی نیروها می شد بنابراین حدود 100 تا 150 متر از محل آتش سوزی را آتش بر زدیم یعنی حدود 1700 متر را از بالا تا پایین به عرض 15 متر را مشخص و در این محدوده هرچیزی که موجب انتقال آتش می شد را پاکسازی کردیم البته منظورم درختان نیست. این کار واقعا کمک کرد تا آتش متوقف شود.

کیادلیری اضافه کرد: وقتی پیشروی آتش متوقف شد، راحت تر توانستیم با آتش مبارزه کنیم. زمانی که سازمان مدیریت بحران در چنین مواردی وارد عمل می شود حتما باید از متخصصان همان رشته ها کمک بگیرد یا هدایت کننده ها باید متخصص در آن زمینه باشند، در غیراینصورت زحمات هدر می رود و نیروها فرسوده می شوند.

تاثیر برخورداری محیط زیست و منابع طبیعی از بالگرد در واکنش سریع به حریق های جنگلی

معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست با تاکید بر ضرورت برخورداری سازمان حفاظت محیط زیست و منابع طبیعی از بالگرد به واکنش سریع به حریق های جنگلی گفت: زمانی که چهار پنج اصله درخت آتش می گیرد، امکان ندارد بتوانید بالگرد برای اطفا هماهنگ کنید مگر اینکه چنین تجهیزاتی در اختیار سازمان منابع طبیعی یا محیط زیست باشد. این نکته ای است که باید راجع به آن فکر کرد تا بتوانیم به آتش سوزی های جنگلی واکنش سریع نشان دهیم.

مشکل کمبود نیروی آموزش دیده و تجهیزات در اطفای آتش سوزی های جنگلی

کیادلیری با اشاره به امکانات دردسترس پس از احداث آتش بر اظهارکرد: ما ابزار و امکانات خیلی کم داشتیم. خیلی کمبود نیروی آموزش دیده و فنی داشتیم. بعضی وقت ها خیلی نیروها اضافه می شدند ولی هیچ تخصصی نداشتند و از روی دلسوزی می آمدند. این افراد به جای اینکه بتوانند کمک کنند، باعث بروز مشکلاتی هم می شدند؛ به گونه ای که هم خودشان در منطقه دچار مشکل می شدند، هم در بالگردها جای بعضی نیروهای توانمند را می گرفتند. این وضعیت به نحوه سازماندهی و مدیریت بر می گشت که باید از آن درس گرفته و اصلاح شود.

وی درباره میزان تاثیرگذاری برخورداری از بالگرد بر اطفای به موقع آتش سوزی های جنگلی گفت: وجود بالگردها بی نهایت در جابجایی نیروها موثر بود چون رفت و برگشت به منطقه آتش سوزی به صورت پیاده 12 ساعت زمان می برد و واقعاً بالگرد در این شرایط کمک گننده بود.

این استاد دانشگاه اضافه کرد: هواپیماها به ویژه هواپیماهایی که از ترکیه آمدند در اطفای لکه های آتش سوزی خیلی موثر بودند. هواپیمای ایلوشن با وجود اینکه قدرت حمل 40 تن آب را دارند ولی مخصوص اطفای حریق در جنگل های کوهستانی نیستند و بیشتر در اطفای حریق مناطق دشتی و مزارع کاربرد دارند.

نیروهای زمینی، بازیگران اصلی اطفای آتش سوزی جنگل ها

وی تصریح کرد: نیروهای زمینی نقش اصلی را در خاموش کردن آتش سوزی جنگل ها دارند پس برخورداری آن ها از تجهیزات مناسب، مهم است. ایجاد هماهنگی و واکنش سریع هم در جلوگیری از گسترش آتش تاثیر زیادی دارد. زمانی که اطفای آتش سوزی در جنگل های الیت ادامه داشت، منطقه ای در کلادشت آتش گرفت. همان روز هواپیماهای ترکیه دو پرواز به آن منطقه انجام دادند و آتش کنترل شد ولی اگر قرار بود برای اعزام نیرو هماهنگ کنیم، این کار زمان می برد.

کیادلیری ضمن اشاره به اهمیت فناوری در مهار آتش سوزی های جنگلی گفت: اقدامات نرم افزاری برای مهار آتش جنگل های الیت دیده نمی شد و در تصاویر بیشتر کارهای فیزیکی مشاهده می شد ولی خیلی از برنامه ریزی ها که منجر به اطفای آتش شد بر مبنای تشخیص مسیر حرکت آتش، مختصات آن، ارسال به لحظه آن ها برای خلبانان، شناسایی نقاط بحرانی و سنجش دما و رطوبت خاک انجام شد.

حدود 20 درصد از درختان جنگل های الیت آسیب دیده اند

وی درباره میزان خسارت به جنگل های الیت اظهارکرد: مطالعه دقیقی در این زمینه انجام نشده است اما برآورد می کنم که 10 تا 20 درصد درختان این منطقه آسیب دیده اند چون آتش با سرعت در سطح حرکت می کرد و نمی توانست به درختان جوان و زنده آسیب زیادی زند اما آتش شب ها در دره ها گیر می کرد و با توجه به عمق بیشتر لاش برگ در دره ها و پایین بودن ارتفاع هوای سرد، تاج درختان دچار آتش سوزی و در این هنگام حریق دیده می شد.

کیادلیری ضمن تاکید بر نیاز به هواپیماهای مناسب برای اطفای آتش سوزی های جنگلی اظهار کرد: کشور ایران 7 درصد پوشش جنگلی دارد و یک درصد خاک ایران جنگل های شمال است.

با این حال گفته می شود جنگل های شمال 40 میلیون سال قدمت دارد و گونه هایی که در آن زیست می کنند، در جهان بی نظیر هستند بنابراین چنین زیست بومی تنها متعلق به ایران نیست بلکه متعلق به بشریت است. بسیاری از گونه ها در جهان به اسم ایران در جنگل های هیرکانی زنده می کنند. 3007 هزار هکتار آن در یونسکو ثبت شده است.

معاون آموزش و مشارکت های مردمی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: بسیاری از درختانی که در آتش سوزی ها از بین رفته اند را مطالعه نکرده ایم. شاید موجودات و حشراتی داخل آن ها بودند که برای ما ناشناخته باشند. بعضی از آن ها باستانی هستند. به عبارت دیگر آتش سوزی جنگل ها مانند سوزاندن کتابی است که هنوز آن را نخوانده ایم.

کیادلیری در پایان تاکید کرد: پژوهش درباره این عرصه ها نیازمند تخصیص بودجه است. من برای بهره گیری از ظرفیت دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی برای برآورد خسارت زیست محیطی بودجه ندارم. درواقع اندازه پرسپولیس استقلال هم بودجه برای مطالعات زیست محیطی نداریم.