؛ سجاد صادقی جمعه21 آذر، در حاشیه همایش سلامت روان در جنوب خراسان رضوی در گفت و گو با ایسنا در خصوص چالش های نشخوار فکری و تأثیر آن بر سلامت روان گفت: نشخوار فکری، وضعیتی است که بسیاری از افراد در دنیای امروز با آن دست و پنجه نرم می کنند و می تواند به طور جدی بر کیفیت زندگی و سلامت روان تأثیر بگذارد.

وی با تأکید بر اهمیت توجه به این موضوع افزود: در شرایطی که بحران ها و اختلالات روانی به یک چالش جدی تبدیل شده اند، شناخت و کنترل نشخوار فکری به عنوان یک نیاز ضروری مطرح می شود.

وی با اشاره به اهمیت سلامت روان در زندگی امروز، اظهار کرد: این موضوع در شرایط کنونی که با بحران ها و اختلالات متعدد روبرو هستیم، از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

این روانشناس، به مسئله تاب آوری اجتماعی به یکی از مسائل کلیدی مرتبط با سلامت روان، یعنی نشخوار فکری پرداخت و توضیح داد: نشخوار فکری به وضعیتی اطلاق می شود که افراد در آن، درگیر افکار مزاحم و تکراری می شوند و این موضوع می تواند کیفیت خواب آنها را به شدت تحت تأثیر قرار دهد.

وی با ارائه مثالی توضیح داد: نشخوار فکری مشابه این است که در یک روز بارانی و طوفانی در جاده ای گلی حرکت کنیم. این شرایط می تواند باعث ایجاد گودالی در مسیر ما شود و خروج از آن بحران را دشوار کند. در چنین حالتی، اگر ما پدال گاز را فشار دهیم اما ماشین حرکت نکند، دلیلی جز درگیر بودن دنده و کلاچ ندارد. این مثال نشان می دهد که نشخوار فکری باعث اتلاف انرژی می شود، بدون اینکه حرکتی واقعی انجام گیرد.

برای بهبود وضعیت سلامت روان، باید به مدیریت افکار مزاحم توجه کرد

این استاد دانشگاه ادامه داد: این نوع افکار، نه تنها مانع از انجام کارهای روزمره می شود، بلکه می تواند باعث بروز احساسات منفی و کاهش کیفیت زندگی شود. بسیاری از ما در طول روز با این مسائل درگیر هستیم.

صادقی همچنین به دانش آموزان اشاره کرد و گفت: گاهی پیش می آید که دانش آموزان وقتی کتابی را مطالعه می کنند، پس از چند صفحه متوجه می شوند که اصلاً چیزی از آن را درک نکرده اند. این به دلیل نشخوار فکری است که توجه و تمرکز را مختل می کند.

وی با تأکید بر اینکه برای بهبود وضعیت سلامت روان و کاهش نشخوار فکری، باید به شناخت و مدیریت افکار مزاحم توجه کنیم و راهکارهای مؤثری برای کنترل آن ها پیدا کنیم، به یکی از راهکارهای مؤثر در کنترل نشخوار فکری اشاره کرد و افزود: یادداشت کردن افکار و دغدغه ها یکی از بهترین روش ها برای کاهش سرعت فکر کردن و مدیریت بهتر آن هاست. وقتی که ما افکار و احساسات خود را روی کاغذ می آوریم، این کار به ما کمک می کند تا از سرعت بالای تفکر خود بکاهیم و به طور معقول تری به مسائل نگاه کنیم.

این روانشناس با بیان اینکه افکار ما در کمتر از چند ثانیه می توانند مسیر زندگی را در ذهنمان مرور کنند، افزود: نوشتن این افکار، به ما اجازه می دهد تا آن ها را کنترل کنیم و از خودمان بپرسیم آیا واقعاً این مسائل می توانند به عنوان یک مشکل مطرح شوند یا خیر.

وی تأکید کرد: یکی از مسائل مهم این است که ببینیم آیا نشخوار فکری می تواند به حل مشکل ما کمک کند یا خیر. اگر راه حلی برای مشکل داریم، باید آن را یادداشت کنیم و به خودمان قول بدهیم که آن را به مرحله اجرا درآوریم. در صورتی که راه حلی نمی دانیم، می توانیم از مشاوران یا راهنماهای دیگر، مثل روحانیون در مساجد، کمک بگیریم.

این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در واقع نشخوار فکری حالتی است که در آن فرد به جای حرکت رو به جلو، در چرخه ای بی پایان از تکرار افکار منفی، خاطرات آزار دهنده یا نگرانی های آینده گرفتار می شود.

صادقی تصریح کرد: افراد اغلب نشخوار می کنند با این تصور که در حال بررسی و حل یک مسئله هستند، اما در حقیقت، این فرایند تنها موتور اضطراب را تقویت می کند و به تشدید افسردگی می انجامد.

وقتی ذهن آرامش ندارد

وی فهرست علائم اصلی این وضعیت را برشمرد که شامل تکرار مکرر سؤالات منفی(چرا من؟)، دشواری در خروج از افکار مزاحم و در نهایت، بروز مشکلات عملی مانند اختلال در تمرکز، تصمیم گیری و خواب است.

این روانشناس افزود: ریشه این معضل می تواند از کمال گرایی و انتقاد شدید از خود آغاز شود تا تجربیات ترو ماتیک گذشته که فرد قادر به پردازش کامل آن ها نیست.

وی ادامه داد: یکی از مهم ترین نگرانی ها در مورد نشخوار فکری، پیوند قوی آن با اختلالات بالینی است. نشخوار فکری نه تنها یک عامل تشدید کننده قوی برای افسردگی است، بلکه استرس مزمن ناشی از آن می تواند از طریق سیستم ایمنی و گوارش، آسیب های جسمی غیرمستقیمی را نیز به بدن وارد سازد.

نشخوار فکری قابل اصلاح است

این استاد دانشگاه با بیان اینکه این الگوی فکری قابل اصلاح است، بر لزوم مداخله فعالانه برای غلبه بر این وضعیت تأکید کرد و افزود: در مرحله اول به شناسایی و برچسب زنی باید توجه داشت؛ اولین گام این است که فرد بداند چه زمانی وارد مدار نشخوار شده است. این شناسایی می تواند به فرد کمک کند تا آگاهانه تر با افکار مزاحم خود برخورد کند.

وی همچنین به چالش کشیدن منطق اشاره و بیان کرد: فرد باید به جای پذیرش بی چون و چرای افکار، آن ها را با شواهد موجود ارزیابی کند. این رویکرد به افراد کمک می کند تا از تله های ذهنی خود خارج شوند و به واقعیت های موجود توجه کنند.

صادقی همچنین به تکنیک های ذهن آگاهی اشاره کرد و توضیح داد: تمرکز بر لحظه حال و استفاده از حواس پرتی سازنده، مانند انجام یک فعالیت فیزیکی یا رفتن به پیاده روی، می تواند مانع از فرورفتن عمیق تر در چرخه نشخوار فکری شود.

این روانشناس با تأکید بر اهمیت این تکنیک ها، ابراز امیدواری کرد: افراد با به کارگیری این روش ها، بتوانند کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند.