داود نجفیان در نشست تخصصی "بحران آب و آینده فضای سبز شهری" که با حضور مدیران استانی و شهری، اساتید دانشگاه و جمعی از شهروندان برگزار شد، با ارائه گزارشی نگران کننده از وضعیت منابع آب استان، نسبت به پیامد های شدید خشکسالی و ناترازی آبی برای کشاورزی، شرب و محیط زیست هشدار جدی داد.

مدیرعامل آب منطقه ای البرز اعلام کرد: کشور حدود 6 سال است در شرایط خشکسالی مستمر قرار دارد؛ دوره ای که به گفته وی در مقایسه با دهه های گذشته کم سابقه بوده و آثار آن اکنون به صورت کاهش بی سابقه سطح آب های زیرزمینی، افت ذخایر سد ها و فرونشست زمین در برخی نقاط استان قابل مشاهده است.

نجفیان تاکید کرد: شرایط ناترازی آب، امروز در استان نادر است و تصور می کردم با بحران امسال، باور افکار عمومی نسبت به جدی بودن موضوع تغییر کند، اما چنین نشده و هنوز عمق بحران درک نشده است.

وی با بیان اینکه در 20 سال گذشته حدود 20 میلیارد مترمکعب از حجم آب زیرزمینی از دست رفته است، گفت: کاهش شدید بارش ها در سال آبی جاری وضعیت را به مراتب وخیم تر ساخته است.

کاهش 90 درصدی میزان بارش در البرز/کسری ها قابل جبران نیست

به گفته این مسئول، امسال بارش ها در البرز 90 درصد کمتر از میانگین بوده و حتی با وجود مدیریت مصرف، یک قطره هم حقابه باغات کرج از سد کرج به دلیل ناترازی شدید تامین نشد.

نجفیان سپس به وضعیت نگران کننده سد ها اشاره کرد و افزود: در حال حاضر تنها 7.5 میلیون مترمکعب آب در سد کرج وجود دارد، در حالی که سال گذشته این رقم 63 میلیون مترمکعب بود.

وی با تاکید بر اینکه حتی یک زمستان و بهار پربارش نیز قادر به جبران این کسری نخواهد بود، گفت: کسری سال گذشته جبران ناپذیر است و عملاً شرایط ناترازی آب در البرز و تهران در سال آینده سخت تر و پیچیده تر خواهد شد.

یکی از نگرانی های جدی که مدیرعامل آب منطقه ای البرز به آن اشاره کرد، پدیده فرونشست زمین است؛ بحرانی خاموش که در برخی نقاط استان به صورت نقطه ای به 30 سانتی متر رسیده و از نظر کارشناسان فاجعه بار محسوب می شود.

نجفیان هشدار داد: اگر سفره های زیرزمینی را از دست بدهیم، دیگر امکان بازیابی آن وجود ندارد. نشست زمین به معنای از دست رفتن ظرفیت طبیعی ذخیره آب و تخریب تدریجی زیرساخت های شهری و روستایی است.

دردسری به نام "ضعف باور عمومی نسبت به بحران آب"

وی در بخش دیگری از سخنان خود ضعف باور عمومی نسبت به بحران را بزرگ ترین چالش امروز دانست و گفت: جامعه هنوز عمق فاجعه را باور نکرده است. تا زمانی که این باور اصلاح نشود، مدیریت مصرف، احیای آبخوان ها و اجرای طرح های سازگاری با کم آبی به نتیجه نخواهد رسید.

مدیرعامل آب منطقه ای البرز با بیان بدهی سنگین استان به منابع طبیعی، افزود: به آبخوان های استان 9 برابر سد کرج بدهی داریم و این یعنی حجم برداشت ها به مراتب بیشتر از ظرفیت طبیعی تغذیه سفره ها بوده است.

نجفیان به نقش مهم بخش کشاورزی در مصرف آب اشاره کرد و گفت: حدود 65 درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می شود؛ بخشی که در بسیاری از موارد بازدهی پایینی دارد و قیمت یارانه برق برای استخراج آب در چاه ها چند برابر درآمد حاصل از محصولات کشاورزی است. الگوی فعلی کشاورزی نه تنها پایدار نیست، بلکه عامل مهمی برای تشدید ناترازی است.

وی در پایان تاکید کرد: برای عبور از بحران، لازم است تغییرات جدی در الگوی مصرف، شیوه های کشت، مدیریت منابع زیرزمینی و باور عمومی نسبت به ارزش آب ایجاد شود.

شایان ذکر است اگر مجموعه دستگاه های اجرایی، نهاد های علمی و مردم هم صدا نشوند، سال های آینده شرایط سخت تری پیش رو خواهد بود و فرصت برای احیای منابع از دست رفته محدودتر می شود.