به نقل از خبرآنلاین، یافته های جدید یک تیم بین المللی از دانشگاه وین و موسسه آلفرد وگنر، پرده از یک معمای تکاملی در دنیای جانوران برداشت. در حالی که تصور می شد تنها مهره داران و برخی سرپایان (مانند هشت پا) دارای چشمان پیچیده از نوع دوربینی (Camera-type eyes) هستند، کرم دریایی (Platynereis dumerilii) نیز از این ساختار برخوردار است و دید نسبتاً واضحی را ممکن می سازد.

این یافته، نمونه کلاسیکی از تکامل موازی (Parallel Evolution) است؛ جایی که طبیعت به طور مستقل برای یک چالش بیولوژیکی (نیاز به دید دقیق)، به راه حل های ساختاری مشابهی دست می یابد.

سؤال کلیدی برای دانشمندان این بود که چگونه چشم این کرم ها پس از بلوغ همچنان رشد می کند و بزرگ می شود. با استفاده از تکنیک توالی یابی RNA تک سلولی، محققان یک منطقه مجزا در لبه خارجی شبکیه این کرم ها را شناسایی کردند که میزبان سلول های بنیادی عصبی فعال (Neural Stem Cells) است.

یافته شگفت انگیز این بود که این ناحیه، موسوم به منطقه حاشیه مژگانی (Ciliary Marginal Zone)، دقیقاً مشابه منطقه ای است که در چشمان مهره دارانی چون ماهی ها و دوزیستان وجود دارد و به آن ها اجازه می دهد سلول های شبکیه و گیرنده های نوری جدیدی را در طول عمر خود تولید کنند. این کشف، این باور قدیمی را که این ویژگی خاص مهره داران است، به چالش می کشد.

تحقیقات نشان داد که فعالیت این سلول های بنیادی صرفاً یک فرآیند داخلی نیست، بلکه توسط نور محیط تنظیم می شود. دانشمندان یک مولکول حساس به نور از خانواده c-opsin را در سلول های پیش ساز گیرنده های نوری کرم شناسایی کردند.

این مولکول که در سلول های مخروطی و میله ای مهره داران نیز یافت می شود، به عنوان یک سوییچ مولکولی عمل می کند و با دریافت نور محیط، سیگنال تقسیم و رشد را به سلول های بنیادی منتقل می کند. این امر نشان می دهد که نور فراتر از نقش اصلی خود در بینایی، به طور مستقیم بر شکل گیری و ترمیم بافت عصبی و حسی تأثیرگذار است.

این یافته ها نه تنها یک شکاف دیرینه در درک مکانیسم های رشد چشم در موجودات مختلف را پر می کند، بلکه سؤالات مهمی را درباره نقش نور در تکامل حسی و عصبی پیش می کشد. به گفته دکتر کریستین تسما-رایبل، نویسنده ارشد مقاله، این تحقیق یک تلنگر است تا در مورد پیامدهای زیست محیطی نورپردازی مصنوعی (آلودگی نوری) و تأثیر آن بر فرآیندهای بیولوژیکی حیوانات تحقیق بیشتری انجام شود.