به نقل از times of india،فشار خون پایین یا هیپوتانسیون اغلب نادیده گرفته می شود زیرا برخی افراد بدون علائم آشکار، مقادیر پایین تر را تحمل می کنند. با این حال، در بسیاری از شرایط، به ویژه در بیماری های بحرانی، تروما یا رویدادهای پزشکی حاد، فشار خون پایین می تواند خطرناک باشد.

وقتی فشار خون بیش از حد کاهش یابد، خون غنی از اکسیژن به سختی به اندام های حیاتی می رسد و این می تواند منجر به آسیب سلولی، اختلال عملکرد اندام، هیپوکسی بافتی و حتی نارسایی اندام شود اگر به موقع درمان نشود. درک هیپوتانسیون شامل بررسی این است که چرا فشار خون کافی برای پرفیوژن (خون رسانی) مناسب اندام ها ضروری است، بدن چگونه برای حفظ جریان خون جبران می کند، کدام اندام ها آسیب پذیرتر هستند و چه اتفاقی می افتد وقتی این مکانیسم های جبرانی ناکام می مانند. تشخیص زودهنگام، پایش دقیق و درمان به موقع برای جلوگیری از عوارض جدی و تهدیدکننده حیات حیاتی است.

فشار خون نیرویی است که خون بر دیواره رگ ها وارد می کند. این فشار به صورت سیستولیک/دیاستولیک (مثلاً 80/120 میلی متر جیوه) اندازه گیری می شود. با این حال، برای خون رسانی اندام ها، فشار شریانی میانگین یا MAP اهمیت بیشتری دارد.

وقتی MAP به کمتر از 60 تا 65 میلی متر جیوه برسد، خون رسانی ناکافی می شود و اندام ها دیگر اکسیژن و مواد مغذی کافی دریافت نمی کنند. در این حالت متابولیسم سلولی مختل شده و منجر به آسیب یا مرگ سلول ها می شود. حتی اگر فشار سیستولیک یا دیاستولیک کمی پایین باشد، هیپوتانسیون طولانی مدت می تواند آسیب تجمعی به اندام ها وارد کند زیرا آن ها به شدت به اکسیژن حساس هستند.

مطالعه ای در Journal of Anesthesia, Analgesia and Critical Care (2022) نشان داد که هیپوتانسیون شریانی در طول جراحی و در بخش مراقبت های ویژه می تواند به طور قابل توجهی بر نتایج بیماران اثر بگذارد. حفظ فشار خون کافی برای خون رسانی اندام ها حیاتی است، زیرا افت فشار می تواند به هیپوپرفیوژن و در نهایت اختلال یا نارسایی اندام منجر شود.

- افزایش ضربان قلب برای حفظ برون ده قلبی

- تنگی عروق محیطی برای هدایت خون به اندام های حیاتی مانند مغز و قلب

وقتی هیپوتانسیون شدید یا طولانی شود، این مکانیسم ها ناکافی می شوند و اندام ها دچار هیپوپرفیوژن و کمبود اکسیژن می گردند. این وضعیت تولید انرژی سلولی را مختل کرده و به آپوپتوز، نکروز و در نهایت نارسایی اندام منجر می شود.

کلیه ها:نیازمند جریان خون مداوم هستند؛ کاهش پرفیوژن می تواند به آسیب کلیوی حاد منجر شود.

- کبد:کاهش جریان شریان کبدی و ورید باب می تواند باعث هپاتیت ایسکمیک یا کبد شوکی شود.

- مغز:کاهش پرفیوژن مغزی می تواند موجب گیجی، سنکوپ یا کما شود.

- قلب: کاهش خون رسانی کرونری خطر ایسکمی و آریتمی را افزایش می دهد.

حتی دوره های کوتاه هیپوتانسیون شدید می تواند آسیب غیرقابل برگشت ایجاد کند، به ویژه در اندام های حساس مانند کلیه و مغز.

- شدت:هرچه فشار خون پایین تر باشد، خطر هیپوپرفیوژن بیشتر است. MAP زیر 60 یا فشار سیستولیک زیر 90 میلی متر جیوه در مراقبت های ویژه خطرناک محسوب می شود.

- مدت زمان:هیپوتانسیون متوسط اگر ساعت ها ادامه یابد می تواند آسیب زا باشد. افت های کوتاه بهتر تحمل می شوند.

- ترکیب دو عامل: افت شدید و کوتاه مدت می تواند به اندازه افت متوسط و طولانی مدت آسیب زا باشد.

- بیماران مبتلا به بیماری مزمن کلیوی با فشار خون پایین، مرگ ومیر بالاتر و نتایج کلیوی بدتری دارند.

- هیپوتانسیون حین جراحی با افزایش اختلال عملکرد اندام پس از عمل مرتبط است.

- متاآنالیزهای ICU نشان می دهد هیپوتانسیون با آسیب کلیوی حاد، آسیب کبدی، اختلالات عصبی و افزایش مرگ ومیر ارتباط قوی دارد.

- مطالعات مکانیکی نشان می دهند پرفیوژن پایین طولانی مدت مستقیماً به بافت اندام آسیب می زند.

الگوی نارسایی اندام در هیپوتانسیون حاد

- کلیه ها: اولین اندامی که دچار اختلال می شود؛ نشانه ها شامل کاهش حجم ادرار و افزایش کراتینین.

- کبد:افزایش آنزیم های کبدی و هپاتیت ایسکمیک.

- مغز: گیجی، سرگیجه یا سنکوپ.

- قلب:ایسکمی، آریتمی یا ایست قلبی.

- بیماری های زمینه ای مانند نارسایی قلب یا بیماری کلیوی

- سن بالا یا ضعف جسمانی

- هیپوتانسیون ناگهانی (مثلاً خونریزی یا شوک سپتیک)

- هیپوتانسیون طولانی مدت

افراد با عوامل خطر متعدد حتی در هیپوتانسیون متوسط نیز ممکن است دچار نارسایی اندام شوند.