به گزارش پارسینه ؛ آلودگی هوا امروز به یکی از جدی ترین دغدغه های سلامت عمومی تبدیل شده است. در این میان، زنان باردار و نوزادان که جزو حساس ترین گروه ها هستند، نسبت به آلاینده ها واکنش شدیدتری نشان می دهد و این واکنش می تواند به رشد جنین آسیب برساند. کاهش وزن هنگام تولد، زایمان زودرس، التهاب ناشی از ورود ذرات ریز به بدن و کاهش انتقال مواد مغذی از طریق جفت از مهم ترین پیامد هایی است که در مطالعات مختلف مطرح شده است. جنین در ماه های رشد، نیازمند اکسیژن و مواد غذایی کافی است و هر اختلال در عملکرد جفت می تواند اثر طولانی مدت بر کیفیت زندگی او داشته باشد.

در سال های اخیر با گسترش مصرف سوخت های فسیلی، تغییرات اقلیمی و افزایش ترافیک، میزان آلاینده ها در شهر های بزرگ به شکل قابل توجهی افزایش یافته است. نوزادان به دلیل سرعت تنفس بالاتر و ضعف سیستم ایمنی در معرض آسیب بیشتری هستند. آلاینده های موجود در هوا می توانند سیستم ایمنی نوزاد را مختل کنند و احتمال عفونت ها و بیماری های تنفسی را بالا ببرند. هم زمان، استرس اکسیداتیو ناشی از آلودگی می تواند به سلول های جنین صدمه وارد کند. همه این عوامل ضرورت پژوهش درباره پیامد های آلودگی هوا برای مادران و نوزادان را افزایش داده است و نشان می دهد که این موضوع تنها یک مشکل زیست محیطی نیست، بلکه چالشی مهم در حوزه سلامت آینده جامعه است.

رضا اسلامی از دانشکده طب هوا فضا و زیرسطحی دانشگاه علوم پزشکی آجا به همراه یک همکار، مطالعه ای را در همین زمینه و با هدف بررسی ارتباط آلودگی هوا و سلامت نسل آینده انجام داده اند. در این نوشتار علمی که به صورت نامه ای به سردبیر فصلنامه ابن سینا منتشر شده است، محققان با تکیه بر شواهد موجود درباره اثر آلاینده ها و با اشاره به جنبه های مختلف موضوع، اهمیت رسیدگی به این مسئله و مدیریت آلودگی را برجسته کرده اند.

یافته های گردآوری شده در این نوشتار نشان می دهند که قرار گرفتن نوزادان در معرض آلودگی هوا احتمال ابتلا به بیماری هایی مثل آسم، برونشیت و عفونت های تنفسی را افزایش می دهد. برخی تحقیقات نیز ارتباط میان آلودگی و مشکلات شناختی و رفتاری را گزارش کرده اند. همچنین عوامل محیطی مثل فقر، سوء تغذیه و نبود مراقبت کافی می توانند اثر آلودگی را شدیدتر کنند و وضعیت سلامت نوزاد را وخیم تر بسازند.

در بخش دیگری از یافته ها، رابطه مستقیم میان برخی آلاینده ها و پیامد های مهم بارداری توضیح داده شده است. برای نمونه قرارگیری در معرض ذرات PM 10 و دی اکسید گوگرد با کاهش وزن نوزاد و مواجهه با PM 2.5، نیتریک اکسید، دی اکسید نیتروژن و منواکسید کربن با زایمان زودرس ارتباط دارد. این نتایج نشان می دهند که هوای پاک تنها یک خواسته زیست محیطی نیست و می تواند سرنوشت نسل آینده را تعیین کند.

برای درک بهتر اهمیت این موضوع، مطالعه فوق بر ضرورت مدیریت رفتار های فردی و سیاست های کلان تاکید می کند. برای مثال بیشترین میزان آلاینده ها در ساعات اوج ترافیک و نزدیک صنایع مشاهده می شود که بهتر است زنان باردار از این مناطق دوری کنند. دوری از دود سیگار، پیگیری گزارش های کیفیت هوا، محدودکردن فعالیت در روز های آلوده و افزایش مصرف میوه و سبزیجات تازه نیز از دیگر توصیه هایی است که می تواند اثر آلودگی را کاهش دهد. از سوی دیگر، سیاست های حکومتی برای کاهش آلاینده ها از طریق توسعه حمل و نقل عمومی، استفاده از خودرو های برقی، گسترش فضای سبز و نظارت بر واحد های آلاینده نقش مهمی در سلامت نسل آینده دارد.

نوشتار فوق همچنین یادآور می شود که سلامت جنین و نوزاد به مراقبت روزمره محدود نیست و نیازمند برنامه ریزی بلندمدت است. اگر کاهش آلودگی هوا به یک اولویت ملی تبدیل شود، پیامد های مثبت آن نه تنها در سلامت مادر و کودک، بلکه در کیفیت زندگی نسل های آینده دیده خواهد شد و این هشدار ها در شرایطی که در بسیاری از شهر های ایران روز های پاک انگشت شمار شده اند، اهمیت بیشتری پیدا می کند.

این اطلاعات علمی و فنی در فصلنامه ابن سینا وابسته به دانشگاه علوم پزشکی آجا منتشر شده اند. این مجله علمی پژوهشی، یکی از نشریات فعال در حوزه سلامت و پزشکی است و به انتشار مقالات پژوهشی در زمینه های مهم علوم پایه و بالینی می پردازد.