به گزارش پارسینه به نقل از ایندیپندت ، فواید ویتامین دی بسیار فراتر از استحکام استخوان ها است. این ویتامین آفتاب در عملکردهای گوناگون بدن، از تقویت سیستم ایمنی گرفته تا حمایت از سلامت مغز، نقش کلیدی دارد. نکته جالب این است که این ویتامین را نمی توان چندان از مواد غذایی به دست آورد، اما وقتی نور خورشید به درستی و به قدر کافی به پوست برسد، بدن آن را می سازد. با پیشرفت تحقیقات، دانشمندان دقیق تر دریافته اند که ویتامین دی چگونه از سلامت کلی بدن حمایت می کند و نقش آن تا چه حد گسترده است، با این حال، بسیاری از افراد هنوز با کمبود این ویتامین مواجه اند.

در پژوهشی در سال 2023 در نشریه مرزهای تغذیه ( Frontiers of Nutrition ) مشخص شد که حدود 15.7 درصد از مردم جهان به کمبود ویتامین دی دچارند و این نرخ در زنان و ساکنان مناطق شمالی بیشتر است. وبسایت یاهو به نقل از متخصصان تغذیه و بررسی پژوهش های جدید، برخی فواید کمتر شناخته شده ویتامین دی و همچنین روش های تامین آن را برمی شمرد.

ویتامین دی نقشی اساسی در تقویت سیستم ایمنی قوی و متعادل دارد. این ویتامین به بدن کمک می کند با عفونت ها مقابله کند و تولید پروتیین های ضد باکتری را افزایش می دهد. پژوهش ها نشان داده اند که سطح پایین ویتامین دی با عملکرد ضعیف ایمنی، التهاب بیشتر و خطر بالاتر عفونت های شدید همراه است. همچنین ممکن است در کاهش خطر بیماری های خودایمنی مانند آرتریت روماتویید و لوپوس نقش داشته باشد. البته مصرف بیش از حد لزوما محافظت بیشتری ایجاد نمی کند.

برخلاف تصور معمول، ویتامین دی می تواند به سلامت قلب و عروق نیز کمک کند. این ویتامین به تنظیم فشار خون، سلامت عروق و کاهش التهاب مزمن کمک می کند. مرور پژوهش ها در سال 2025 نشان می دهد که رساندن سطح ویتامین دی به حد مطلوب، ممکن است برخی عوامل خطر بیماری قلبی را کاهش دهد و حتی خطر بروز مشکلات قلبی جدی را تا 17 درصد کمتر کند. بنابراین مکمل ویتامین دی می تواند در کنار سایر رفتارهای سالم، به سلامت قلب کمک کند، البته با مشورت پزشک.

ویتامین دی با افزایش جذب کلسیم به حفظ سلامت استخوان و دندان کمک می کند. بدون آن، کلسیم به خوبی جذب نمی شود و به مرور خطر شکستگی افزایش می یابد. افزون بر این، این ویتامین در سلامت عضلات هم نقش مهمی دارد، مانند کاهش التهاب های عضلانی، بهبود ساخت پروتیین های عضلانی و کمک به بهبود و ترمیم پس از ورزش. برخی پژوهش ها نشان داده اند مصرف 2000 واحد ویتامین دی در روز آسیب های عضلانی پس از ورزش را کاهش می دهد

ویتامین دی با فعال سازی فولیکول های مو و تنظیم چرخه طبیعی رشد آنها، یه حفظ سلامت مو کمک می کند. در بسیاری از افراد مبتلا به ریزش مو از نوع آلوپسی آره آتا یا طاسی الگوی زنانه کمبود این ویتامین مشاهده شده. ویتامین دی همچنین از پوست در برابر استرس اکسیداتیو و التهاب محافظت می کند و سبب می شود زخم ها سریع تر بهبود یابند. سطح پایین ویتامین دی روند ترمیم را کند می کند و خطر مزمن شدن زخم ها را افزایش می دهد.

این ویتامین در تنظیم انتقال دهنده های عصبی و محافظت از نورون ها موثر است. سطح مناسب آن با تقویت حافظه و کاهش خطر زوال عقل در سالمندان مرتبط است. دانشمندان احتمال می دهند نقش ضدالتهابی و تنظیم کلسیم ویتامین دی، از مغز در برابر آسیب های ناشی از افزایش سن محافظت می کند.

ویتامین دی به تقویت پوشش مخاطی روده کمک می کند و مانع ورود باکتری های مضر و سموم به جریان خون می شود. همچنین می تواند ترکیب و تنوع باکتری های مفید روده را بهبود بخشد و التهاب دستگاه گوارش را کاهش دهد. پژوهش ها همچنان در حال پیشرفت اند تا نقش دقیق آن در سلامت روده روشن تر شود.

ویتامین دی با حفظ سلامت عضلات، استخوان ها و عملکرد مغز، به حفظ استقلال و توان فعالیت در سالمندی کمک می کند. پژوهش های جدید نشان داده اند که مصرف روزانه 2000 واحد ویتامین دی طی چندین سال سبب شده است کاهشِ کوتاه شدنِ تلومرهای دی ان ای (یکی از شاخص های پیری سلولی) به مراتب کمتر باشد. احتمال می رود این ویتامین با کاهش التهاب و محافظت سلولی، روند پیری را آهسته تر کند.

میزان نیاز روزانه به ویتامین دی بسته به سن و شرایط جسمی متفاوت است. مقدار توصیه شده روزانه برای نوزادان تا یک سال 10 میکروگرم (400 واحد بین المللی)، برای نوزادان یک ساله تا افراد70 ساله 15 میکروگرم (600 واحد بین المللی)، برای سالمندان بالای 70 سال 20 میکروگرم (800 واحد) و برای زنان باردار و شیرده هم 15 میکروگرم (600 واحد) است. افرادی که پوستشان تیره است یا به میزان کافی در معرض نور خورشید قرار نمی گیرند، ممکن است به مقدار بیشتری نیاز داشته باشند. کمبود این ویتامین معمولا با خستگی مزمن، درد استخوان و مفاصل، ضعف، پایین بودن خلق وخو و افزایش خطر شکستگی استخوان همراه است، اما تنها راه تشخیص دقیق انجام آزمایش خون است.

در عین حال، مصرف بیش از حد ویتامین دی خطرناک است، زیرا این ویتامین محلول در چربی است و در بدن ذخیره می شود و تجمع آن می تواند باعث افزایش کلسیم خون، تهوع، ضعف، سردرگمی ذهنی و حتی آسیب کلیوی شود. بنابراین استفاده از مکمل ها باید با توصیه پزشک صورت گیرد. بهترین شیوه برای تامین ویتامین دی مصرف غذاهای سرشار از این ویتامین مانند ماهی های چرب، زرده تخم مرغ، جگر گاو، پنیر و مواد غذایی غنی شده ازجمله شیر و نوشیدنی های گیاهی ، آب پرتقال و غلات صبحانه اند تا نیاز بدن به شکل ایمن و متعادل تامین شود. افزون بر این، نور خورشید مهم ترین منبع طبیعی تولید ویتامین دی در بدن است، البته با رعایت نکات ایمنی برای محافظت از پوست.