به گزارش پارسینه به نقل از اعتماد : مدیر اجرایی سندیکای کارخانجات چای شمال کشور گفت: در حال حاضر چون مقادیری از چای داخله ما مصرف کننده ندارد با قیمت میانگین یک دلار و 22 سنت صادر می شود و در مقابل آن با قیمت هر کیلو 6 دلار، چای وارد می کنیم.

رای بررسی مشکلات فعلی تولید چای ایرانی با مدیر اجرایی سندیکای کارخانجات چای شمال کشور و یک چایکار، گفت وگو کرده ایم. محمد صادق حسنی؛ مدیر اجرایی سندیکای کارخانجات چای شمال کشور در خصوص علل کاهش تولید چای ایرانی توضیح می دهد: امسال 97555 تن برگ سبز به مبلغ 2 هزار و 82 میلیارد تومان خریداری شده که چای خشک تولید شده از آن 21950 تن است که نسبت به سال گذشته، به علت تنش های آب و هوایی، 23 درصد کاهش تولید داشتیم که این رقم نسبت به سال 1402 که 33500 تن تولید داشتیم، وحشتناک است. یکی از مهم ترین علل اثرپذیری مزارع چای از مخاطرات جوی، عدم انجام به زراعی در سالیان گذشته است که بیشترین ضرر را متوجه چایکاران می کند و متاسفانه به این موضوع توجه نمی شود. ما در جلساتی که با کمیسیون های کشاورزی مجلس داشتیم و مکاتباتی که انجام دادیم همه، حرف های ما را تایید می کنند اما وقتی به عمل می رسد؛ صفر.

اگر می خواهیم باغات چای را حفظ کنیم لازمه اش این است که دولت برای مدت 5 سال ردیف به زراعی مشخص کند، وگرنه این روش که تا الان بوده و دولت ها در پیش گرفته اند، ره به ناکجا آباد است.

از محسنات به زراعی، تولید چای درجه یک و مناسب با ذائقه ایرانی است. در حال حاضر چون مقادیری از چای داخله ما مصرف کننده ندارد با قیمت میانگین یک دلار و 22 سنت صادر می شود و در مقابل آن با قیمت هر کیلو 6 دلار، چای وارد می کنیم. با توجه به مشکلات اقتصادی و تحریم و... اگر چای مرغوب که مصرف کننده داخلی دارد تولید کنیم، از صادرات ارزان قیمت و واردات گران قیمت کاسته می شود که باعث ذخیره ارزی خواهد بود.

با توجه به اینکه تا 30 آبان باید با کشاورزان تسویه حساب شود، قدرالسهم پرداختی دولت و کارخانه ها تا الان چقدر بوده است؟

امسال سهم دولت در پرداخت خرید تضمینی برگ سبز چای، 520 میلیارد تومان بوده که 441 میلیارد؛ حدود 85 درصد، از آن انجام شده است. کارخانجات هم بیش از 92 درصد تعهدات خود را پرداخت کرده اند.

چالش ثبت سفارش چای وارداتی که سال هاست با آن مواجه هستید و چای دبش هم باعث افزایش آن شد، امسال به چه شکل بوده است؟

با توجه به موضوع چای دبش و افزایش واردات در سال 1401، دولت به جهت اینکه در بازار بالانس برقرار کند، سقف واردات سال 1402 را پنجاه هزار تن، قرار داد که ثبت سفارش به کندی انجام می شد که در شهریور ماه با جلسات مختلفی که برگزار شد قرار شد با تضمین کیفیت چای توسط سندیکا، محصول ایرانی خریداری شود و در نهایت به ازای خرید چای داخلی اجازه ثبت سفارش واردات داده شود. اما در سال 1403، شورای قیمت گذاری که جانشین شورای عالی اقتصاد شده است، پس از تعیین قیمت برگ سبز چای، اعلام کرد در راستای حمایت از تولید داخل، اولویت واردات چای خشک با کسانی است که در خرید چای تولید داخلی مشارکت نمایند، که ثبت سفارش به میزان 45 درصد تولید (12600 تن) برای 168 تاجر واردکننده ای که در سیستم معاونت بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی دارای کد هستند، صادر شد. برای امسال در تاریخ 28 اسفند 1403، بهای برگ سبز چای درجه یک و درجه دو ابلاغ شد. نکته مهم در تصویب و ابلاغ بهای برگ سبز، بند 3 بود که گفته در راستای حمایت از تولید داخل، اولویت واردات چای خشک با کسانی است که در خرید تضمینی داخلی مشارکت نمایند. دستورالعمل آن پس از تایید دبیرخانه شورای قیمت گذاری و انتقال سیاست های حمایتی محصولات اساسی کشاورزی از سوی رییس شورا (وزیر جهاد) ابلاغ می شود.

بند 4: معاونت امور باغبانی سازمان چای کشور، معاونت توسعه بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی مکلف هستند نظرات خود را ظرف مدت 10 روز اعلام نمایند. اما در تاریخ 25 فروردین نشستی تحت عنوان کارگروه چای بدون حضور ذی نفعان (نماینده چایکاران و نماینده کارخانه داران) برگزار شد که صورتجلسه آن را به صورت شفاهی به ما اعلام کردند. در آن صورتجلسه مقرر شد در 3 ماهه بهار، 15 هزار تن و در 3 ماه تابستان نیز 15 هزار تن سهمیه سیستمی واردات چای به بازار بدهند و در پاییز نیز معادل ثبت سفارشی که سال گذشته به تولید داده بودند را به تولید بدهند که در نهایت 42600 تن سقف واردات سال 1404، تعیین شد. در تاریخ 26 فروردین 1404 برای آقای وزیر نامه نوشتیم دستور فرمایید تا دستورالعمل اجرایی بند 3 امر و ابلاغ شود، که جوابی دریافت نکردیم.

اتفاق بعدی این بود که در تاریخ اول اردیبهشت 1404 بین کارخانجات و سازمان چای، قرارداد فروش برگ سبز، در راستای سیاست های حمایتی دولت جمهوری اسلامی ایران مبنی بر قیمت تضمینی محصولات کشاورزی به منظور اجرای تصویب نامه 28 اسفند، شورای قیمت گذاری منعقد شد. یعنی این قرارداد در اجرای کل آن تصویب نامه است. با توجه به این قرارداد در تاریخ 28 اردیبهشت پیرو نامه 26 فروردین، مجدد نامه درخواست ابلاغ دستورالعمل را ارسال کردیم اما باز هم جوابی داده نشد. در ادامه، 8 مردادماه، پیرو دو نامه قبلی مجدد نامه زدیم و در تاریخ 11 مرداد، یک نامه آنی به امضای وزیر که رییس شورای قیمت گذاری هم هستند به دست ما در سندیکا رسید که در بند 3 مصوبه 28 اسفند 1403، عبارت خرید چای خشک تولید داخل جایگزین عبارت خرید تضمینی برگ سبز چای داخلی شود. البته این پیشنهاد در 25 فروردین توسط کارگروه ارایه شده بود و در 11 مرداد ابلاغ شد. در پاسخ به این نامه، سندیکا 18 مرداد نامه ای به وزیر نوشت و در آن توضیح داد که ما با شما قرارداد داریم. ضرر و زیان ما را چه کسی باید بدهد ما به استناد آن مصوبه با شما قرارداد بستیم. اما پاسخی دریافت نکردیم . در تاریخ 2 مهرماه، وزیر جهاد کشاورزی بالاخره دستورالعمل اجرایی بند 3 مصوبه را با توجه به اصلاحیه حذف برگ سبز و جایگزینی چای خشک، به صورت آنی، پس از 6 ماه، برای سازمان چای صادر کرد و سازمان چای هم 12 مهر، برای سندیکا ارسال کرد. در اسفند مصوب می کنند، در فروردین جلسه تعیین راهکار می گذارند، در مرداد اصلاحیه می زنند در مهر ارسال می کنند؛ همه هم آنی! با 6 ماه فاصله زمانی!

برابر صورتجلسه 25 فروردین1404 و به منظور حمایت از چای داخلی، ثبت سفارش یک به یک لحاظ شد، یعنی یک کیلو تولید امکان یک کیلو ثبت سفارش دارد. یک نکته داخل پرانتز؛ اولویت با ما تولیدکنندگان بود، آیا به ما اعلام شد؟ 6 ماه ما را معطل کردند.

یک نکته مهم دیگر در مصوبه بیان شده معاونت توسعه بازرگانی مکلف است طی فهرستی (منظور تجار وارد کننده ) سهمیه مجاز واردات خریداران چای خشک داخلی را بلافاصله از این ابلاغ به سازمان چای اعلام نماید. از 2 مهر تا الان هنوز این بلافاصله نرسیده است.

حالا مشکلی که پیش آمده این است که از اول سال ما به همین تجاری که کارت بازرگانی دارند و باید لیست شان ارایه شود و هنوز نشده، چای را فروختیم اما حالا می گویند که شما چای تان را خارج از سهمیه فروختید در صورتی که به همین تجار فروخته شده اما هنوز لیست داده نشده است. یا زمانی که در گمرک آتش سوزی شد ما کمبود بازار را تامین کردیم اما این به آن معنا نیست که چای نداریم. در واقع کارخانجات هر چه منتظر شدند لیست تجار و دستورالعمل نیامد و ناگزیر چای خود را فروختند تا با چایکار و کشاورز تسویه حساب کنند. به تجار چای و واحدهای بسته بندی سراسر کشور که کارت بازرگانی داشتند هم فروختند، حالا به جای جایزه خوش حسابی، تنبیه هم شدند و ثبت سفارش به آنها تعلق نمی گیرد. دیگر اینکه تصور اولیه ما 12600 تن تخصیص ثبت سفارش بود اما می گویند این عدد مربوط به تولید 28500 تنی بود چون کاهش تولید دارید همان 45 درصد یعنی 10 هزار تن تعلق می گیرد. در نهایت اینکه نمی دانیم چه عاقبتی در انتظار ماست. عده ای از کارخانه داران (حدود 43 نفر) به بازرسی کل کشور نامه نوشتند و من تصورم این است که تمام کارخانجات به شکایت متوسل شویم.

صادق حسنی در پایان از برگزار نشدن جلسات کارگروه چای توسط استاندار گیلان، ظرف مدت یک سال گذشته خبر می دهد.

یکی از کشاورزان چایکار نیز به اعتماد توضیحاتی می دهد که در ادامه می خوانید.

امسال وضعیت پرداختی به چایکاران هم از طرف کارخانه ها و هم از طرف دولت چطور بوده است؟

از اول سال تا حالا کارخانه ها خوب پرداخت کرده اند البته چند مورد مانده مثلا آنهایی که چایی ضعیف می خریدند و درصد درجه دو بالا بود آنها خیلی کمتر پرداخت کردند، یعنی برج پنج و شش و هفت هنوز مانده است. دولت هم تا 15 تیر پرداخت کرده است.

قول موعد پرداخت بعدی دولت چه زمانی است؟

اطلاعی نداریم. با این شرایطی که الان یک گونی کود 50 کیلویی اوره، 800 هزار تومان (688 هزار تومان نرخ دولتی کود، 84 هزار تومان هزینه ثبت و هزینه کارگر و حمل و نقل) شده کشاورز دیگر توان ندارد. پارسال 400 هزار تومان بوده که امسال دو برابر شده است.

امسال قیمت برگ سبز چای، چقدر است؟

یک کیلو برگ سبز درجه یک، 25 هزار تومان قیمت زده شده که با پول آن یک بسته چیپس هم نمی دهند. سال گذشته، درجه یک 18 هزار تومان و درجه دو 12 هزار تومان بود و افزایش قیمت اصلا جوابگوی افزایش تورم نیست. الان باید چای باغ ها برای سال آینده آماده و هرس شوند اما فعلا دولت حدود 4 ماه است سهم 25 درصدش را پرداخت نکرده است.

با این شرایط چای باغ ها زیر تیغ جراحی می روند و بوته ها بریده می شود. چون کاشت چای صرفه اقتصادی ندارد یا باید تغییر کاربری بدهیم یا زمین ها را بفروشیم.