به گزارش پارسینه به نقل از اطلاعات ،امروز پول ودارایی شکل جدیدی یافته است؛شکلی که از گاوصندوق ها به درون رایانه ها منتقل شده وهر روز که می گذرد اقبال عمومی به آن بیشتر وبیشتر می شود. رمز ارزها اکنون درحال تحمیل خود به سبد دارایی ها واقتصاد بین الملل هستند.

رمزارز یا کریپتوکارنسی ( Cryptocurrency)، نوعی پول دیجیتال یا مجازی است که برای امنیت و تایید تراکنش های خود از کریپتوگرافی (رمز نگاری نامتقارن)بهره می برد. این دارایی ها برخلاف پول های سنتی (مانند دلار یا یورو)، توسط هیچ نهاد مرکزی مانند بانک یا دولت کنترل نمی شود.

فرایند رمزنگاری نامتقارن رمز ارزها شامل گرفتن متن ساده و رمزگذاری آن با استفاده از کلید عمومی گیرنده است. متن رمز شده تنها با استفاده از کلید خصوصی گیرنده قابل رمزگشایی است. این تضمین می کند که تنها گیرنده مورد نظر می تواند به پیام دسترسی پیداکند.

نخستین رمزارز، بیت کوین ( Bitcoin)، در سال 2009 توسط فرد یا گروهی ناشناس با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو معرفی شد و از آن زمان تاکنون هزاران رمزارز دیگر نیز ایجاد شده اند.
بدین ترتیب رمز ارزها به آرامی درحال تسخیر اقتصاد جهانی هستند وروزانه میلیاردها دلار معامله وتجارت بااستفاده از آن صورت می گیرد. بااینکه رمز ارزها به واسطه مکانیسم خاص کدگذاری چندان قابل رهگیری نیستند اما همین ویژگی باعث شده تا ظن بسیاری درباره سوء استفاده از آن در موضوعات مرتبط با پولشویی مرتبط با تامین مالی تروریسم وبخصوص اخلال درنظام های اقتصادی ایجادشود.

بدین ترتیب کشورهای مختلف به دنبال راهکارهایی هستند که درعین حفظ ارزش  های رمز ارزها که سرعت انتقال راافزایش داده وساده  سازی کرده ودرعین حال باعث کاهش هزینه ها می شود،نوعی قانون وکنترل برآن وضع نمایند تااز سوءاستفاده های احتمالی که می تواند گسترده هم باشد جلوگیری کنند.

بورس، بهترین ابزار

یکی از مهمترین ابزارهای کنترلی رمز ارزها مکانیسم های موجود در درون بازار سرمایه است. بازار سرمایه می تواند شرایطی را فراهم آورد که هم رمز ارزها قابلیت معامله شفاف وقانونی پیدا کنند وهم نوعی کنترل بر آنها اعمال شود.

بدین ترتیب برخی بورس های جهانی زیرساخت هایی برای معاملات رمز ارزها ایجاد کرده اند که به طور خلاصه در قالب صندوق های تخصصی دسته بندی می  شوند. هم اکنون 20 کشور و 26 بازار بورس، صندوق های رمز ارز تشکیل داده اند که به گفته کارشناسان، عمده دغدغه آنها شفافیت و مدیریت رگولاتوری و همچنین مدیریت ریسک است. حتی در بورس نیویورک که رمزارزها در قالب های بزرگ جابجا می شود، چالش اصلی آنها ریسک و مدیریت آن است.

مسیر گریز ناپذیر بورس ایران

بورس ایران هم چه بخواهد وچه نخواهد باید رمز ارزها را درقالب صندوق های تخصصی وبه عنوان دارایی های جدید ونوظهور در درون خود بپذیرد وبه رسمیت بشناسد؛ موضوعی که البته به شدت درباره اش اختلاف نظر وجوددارد. یک سوی این اختلاف نظر بانک مرکزی قرار دارد که براساس قانون مسئول فضای پولی بانکی کشور وپول ملی وارزها است ودر سوی دیگر، فعالان بازار رمز ارز هستند که چارچوب ها و مکانیسم های پیشنهادی بانک مرکزی درخصوص کنترل این دارایی جدید را ناکارآمد وسنتی می دانند.

بااین وجود می توان به وضوح دید که سرانجام حاکمیت راهی جز پذیرش رمز ارزها در دل بورس ندارد واین مسیری لاجرم خواهد بود.

دکترعلی رحمانی ، نخستین مدیرعامل شرکت بورس تهران درگفتگو با خبرنگار اقتصادی اطلاعات با اشاره به وضعیت کنونی بازار رمزارز و نگاه نهادهای بین المللی به این حوزه می گوید: سال 2022 نهادهای حامی حقوق سرمایه گذاران، کارگروه های تخصصی درباره دارایی های دیجیتال تشکیل دادند و این نشان می دهد که مسئله حمایت از سرمایه گذاران و شناخت دقیق این طبقه چقدر اهمیت پیدا کرده است.

وی می افزاید: بااین وجود، در دانشگاه ها و حتی نزد بسیاری از متخصصان، هنوز فهم عمیقی از ماهیت کسب وکار رمزارز وجود ندارد. ما دقیقاً نمی دانیم این کسب و کار چگونه حسابداری و حسابرسی می شود، چه اثرات مالیاتی دارد و باید چگونه در نظام گزارشگری مالی تعریف شود. یکی از مشکلات ما در ایران، نبود تعریف روشن و قابل استناد از این دارایی هاست.

دکتر رحمانی با اشاره به تجربه های بین المللی از جمله گزارش نوامبر 2020 پلتفرم های مالی ادامه می دهد: در این گزارش 18 توصیه سیاستی برای دارایی های رمزی ارائه شده است که بر چهار محور کلیدی تقویت چارچوب های نظارتی، حفظ یکپارچگی بازار، حمایت از سرمایه گذاران و هماهنگی بین تنظیم گران تمرکز دارد.

این کارشناس ارشد بازار سرمایه توضیح می  دهد: یکی از نگرانی های مهم، تضاد منافع در ساختار پلتفرم هاست؛ جایی که صرافی یا ارائه دهنده خدمت هم زمان نقش معامله گر، کارگزار، متولی و حتی بازارگردان رمز ارزها را ایفا می کند. این تعدد نقش ها باعث می شود نتوان از اجرای منصفانه معاملات، رعایت اولویت سفارش مشتری و حفظ امانت داری مطمئن بود.

وی با اشاره به چالش های شفافیت رمز ارزها می گوید: در بازار سرمایه شفافیت مالیاتی و اطلاعاتی نهادینه شده است اما در بازار رمزارز چنین زیرساختی وجود ندارد. ممکن است ظاهر یک پلتفرم شبیه ارائه دهنده خدمات باشد، اما در عمل نقش یک واسطه معاملاتی را نیز ایفا کند. این تعارض منافع اگر مدیریت نشود، ساختار بازار را آسیب پذیر می کند.

دکتر رحمانی با تاکید بر ضرورت بازنگری مقررات عرضه اولیه و پذیرش دارایی های رمزارزی می افزاید: باید ضوابط شفافی دراین باره تعیین شود. چرا که محتوای اقتصادی رمزارزها با شکل حقوقی آنها تفاوت دارد.هم چنین لازم است نقش پلت فرم ها در عرضه اولیه رمز ارزها دربورس محدود شود تا هم عرضه کننده و هم معامله گر نباشند.

نخستین مدیرعامل شرکت بورس تهران اظهار می کند: دارایی های رمزارزی با ماهیت پراکنده و فرامرزی خود، ریسک هایی چون دستکاری بازار، معاملات مبتنی بر اطلاعات نهانی، رفتارهای هرمی و سوءاستفاده اطلاعاتی را تشدید می کنند. برای مدیریت این ریسک ها باید شناخت دقیق کسب وکار رمزارز ایجاد و استانداردهای گزارشگری و ابزارهای نظارتی به روز تدوین شود.

وی با اشاره به محدودیت همکاری های بین المللی درخصوص رمز ارزها به دلیل تحریم ها تصریح می کند: اگرچه تجربه جهانی در حوزه نظارت رمز ارزها بسیار غنی است، اما محدودیت های ما اجازه استفاده کامل از آن را نمی دهد. با این حال می توان از تجربیات بازارهای سنتی خودمان، مانند مجوزدهی، نظارت و کنترل عملیات، برای تطبیق با بازار رمزارز استفاده کرد.

رحمانی می افزاید: برای ایجاد بازاری پایدار رمز ارزی در بورس ودرقالب صندوق های تخصصی ،باید تعارض منافع مدیریت شود ، یکپارچگی نظارت تقویت گردد و مقررات مطابق واقعیت های اقتصادی رمزارزها بازطراحی شود. تنها در این صورت است که می توان رمز ارزها را درقالب بورس سامان داد وبه آن شفافیت وکارآمدی بخشید.