تهران امروز میزبان یکی از اثرگذارترین سیاستمداران امنیتی دیپلماتیک منطقه در سال‌های اخیر است. هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه امروز در حالی به ایران سفر می‌کند که این سفر افزون بر جست‌و‌جوی تقویت روابط دوجانبه بخشی از روند بزرگ‌تر در شکل دهی و ترسیم مناسباتی است که ایران و ترکیه را نه‌تنها به عنوان کشورهای همسایه که به‌عنوان دو بازیگر کلیدی منطقه غرب آسیا بر سر یک میز نشانده است.

فیدان در حالی امروز در تهران با سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان و شماری از مقامات ارشد کشور دیدار خواهد کرد که بنا بر اعلام منابع دیپلماتیک ترکیه، این دیدارها با هدف تمرکز بر روابط دوجانبه، توسعه همکاری‌های اقتصادی، امنیت منطقه‌ای و آماده‌سازی نهمین نشست شورای همکاری سطح‌بالای ایران و ترکیه صورت می‌گیرد؛ شورایی که از سال 2014 تاکنون ساختار اصلی هماهنگی سیاسی و اقتصادی دو کشور بوده است. هر بار پس از تشکیل این شورا چرخ روابط تهران و آنکارا با شتاب بیشتری چرخیده است. اکنون نیز انتظار می‌رود با دیدارهای امروز مسیر برای دور تازه‌ای از همکاری‌های اقتصادی گسترده‌تر هموار شود. در حال حاضر تراز تجاری ایران و ترکیه تا اکتبر امسال 6.5 میلیارد دلار گزارش شده که تا هدف 30 میلیارد دلار همکاری اقتصادی فاصله زیادی دارد.

همچنین تهران به دنبال گسترش مسیرهای تجارت زمینی، ترانزیتی و مرزی است و آنکارا با سیاست تبدیل ‌شدن به هاب انرژی منطقه در پی تثبیت نقشی استراتژیک در تأمین گاز و انرژی میان شرق و غرب است. توسعه زیرساخت‌های مرزی، سرعت‌ گرفتن پروژه‌های مشترک، مبادلات انرژی و حتی همکاری در گردشگری و فناوری، همه بخشی از تصویری است که دو طرف می‌کوشند بر آن مهر اجرایی بزنند.

مدیریت بحران‌های منطقه‌ای و هسته‌ای

اما اقتصاد، تنها بعد سفر فیدان نیست. تلاقی بحران‌های پیاپی در منطقه از غزه تا قفقاز و از سوریه تا افغانستان، ایران و ترکیه را به عنوان دو بازیگر مؤثر منطقه ناگزیر کرده در مورد موازنه امنیتی گفت‌وگو کنند. روزنامه «ینی شفق» ترکیه در همین رابطه نوشت «موضوع غزه و وضعیت فلسطین در صدر مذاکرات قرار دارد و دو کشور تلاش می‌کنند با وجود اختلافاتی که گاه در تاکتیک‌ها دیده می‌شود، به چهارچوب مشترکی برای کاهش تنش و تثبیت آتش‌بس برسند». علاوه بر این «دیلی صباح» نیز موضوع جنگ سوریه را که همچنان یکی از پیچیده‌ترین حلقه‌های روابط تهران و آنکارا است و امنیتش با امنیت هر دو طرف گره خورده، یکی از محورهای اصلی گفت‌و‌گوهای امروز عنوان کرده است. از این رو انتظار می‌رود وزرای خارجه ایران و ترکیه بخش مهمی از گفت‌وگوهای خود را به این موضوعات اختصاص دهند.

در کنار این محورها، گفت‌وگو درباره برنامه هسته‌ای ایران و نوسانات دیپلماتیک پیرامون آن نیز جایگاه برجسته‌ای در این سفر دارد. ترکیه بارها اعلام کرده که تنها راه‌حل پایدار برای موضوع هسته‌ای ایران، دیپلماسی است. این موضع را پیش از این، رجب طیب اردوغان در دیدار شهریورماه خود با مسعود پزشکیان در حاشیه نشست شانگهای نیز تکرار کرده بود؛ آنجا که رییس‌جمهوری ترکیه گفت موفقیت مذاکرات هسته‌ای ایران نه‌تنها به نفع تهران بلکه برای امنیت منطقه نیز حیاتی است. از سوی دیگر نقش آفرینی فعال ترکیه در بحران اوکراین این گمانه زنی را تقویت کرده که ممکن است سفر فیدان به تهران در یک پازل بزرگ‌تر و تکمیل کننده نقش میانجی‌گری ترکیه باشد.مضاف بر موضوعاتی که مستقیماً بر روابط دوکشور تأثیر گذاشته برخی تحولات منطقه‌ای که به نوعی در چهارچوب منافع پیرامونی و حوزه همسایگی تعریف می‌شود از جمله تحولات قفقاز و حتی تنش‌های پنهان میان پاکستان و افغانستان نیز بخشی از مکالمات خواهد بود.ایران و ترکیه هر دو در موقعیتی قرار دارند که به هیچ عنوان بی‌ثباتی پیرامونی را بر نمی‌تابند و علاقه‌ای به پرداخت هزینه برای بحران‌های منطقه ندارند. از همین روست که سفر فیدان را می‌توان تلاشی برای جلوگیری از شکل‌گیری زنجیره‌ای از بحران‌ها دانست که می‌تواند اقتصاد، سیاست و مرزهای هر دو کشور را تهدید کند.

اگر این سفر بتواند نقشه ‌راهی عملی برای آنچه در سال‌های اخیر بیشتر در سطح گفتار باقی مانده ترسیم کند، شاید در سال‌های آینده از «امروز» به عنوان نقطه تغییر یاد شود. روابط ایران و ترکیه همواره ترکیبی از رقابت و همکاری بوده است اما اکنون بیش از هر زمان دیگری به نظر می‌رسد منافع مشترک دو کشور از اختلافاتشان بزرگ‌تر شده است.

امروز تهران میزبان فیدان است؛ اما اهمیت این سفر در آن چیزی است که بعد از خروج او از ایران باقی خواهد ماند؛ آینده‌ای که می‌تواند به همگرایی تازه‌ای در غرب آسیا منجر شود یا بالعکس اگر بی‌نتیجه بماند، به ادامه وضعیتی که سال‌هاست منطقه را معلق نگه داشته است منجر شود. چشم‌ها امروز به میز مذاکره دو طرف دوخته شده تا ببینند ورق دیپلماسی میان ایران و ترکیه چگونه برمی‌گردد.

روزنامه ایران