به نقل از خبرآنلاین در سال های اخیر اصطلاح دیابت عصبی در میان مردم بسیار شنیده می شود. بسیاری از افراد وقتی بعد از یک تنش شدید، خشم یا استرس ناگهانی دچار افزایش قند خون می شوند، تصور می کنند به یک نوع دیابت جدید مبتلا شده اند. اما واقعیت علمی این پدیده چیست؟ آیا واقعاً چیزی به نام دیابت عصبی وجود دارد؟

دیابت عصبی چیست؟

دکتر مینا مویدنیا، فوق تخصص غدد و متابولیسم کودکان، در گفت وگو با خبرآنلاین می گوید: در پزشکی اصطلاح رسمی دیابت عصبی وجود ندارد، اما مردم این عبارت را برای حالتی به کار می برند که در آن استرس شدید باعث افزایش موقت قند خون می شود و افراد نباید از دیابت عصبی بترسند. نگرانی واقعی زمانی است که فرد زمینه ی دیابت داشته باشد و استرس آن را آشکار کند.

این دیابت چه علائمی دارد؟

چون این بیماری وجود خارجی ندارد، علائم اختصاصی هم ندارد. اما فرد ممکن است هم زمان با استرس شدید دچار علائمی مانند تپش قلب، تعریق، خشکی دهان، احساس گرسنگی یا ضعف و افزایش موقت قند خون شود. این علائم ناشی از هورمون های استرس هستند، نه دیابت واقعی. افرادی که پانکراس سالمی دارند، پس از پایان استرس، قند خونشان به طور طبیعی پایین می آید. تنها در افرادی که زمینه ی دیابت نوع 2 دارند، استرس می تواند مشکل را آشکار کند یا سرعت بروز بیماری را افزایش دهد.

تفاوت دیابت عصبی با دیابت نوع 1 و 2 چیست؟

دیابت نوع 1 و 2، بیماری واقعی و پایدار هستند، اما آنچه مردم دیابت عصبی می نامند، افزایش موقت قند خون به دلیل استرس است و بیماری محسوب نمی شود. خودِ استرس دیابت ایجاد نمی کند، اما استرس مزمن در کنار اضافه وزن، کم تحرکی و تغذیه ی نامناسب می تواند زمینه ی دیابت نوع 2 را فراهم کند و افراد بسیار مضطرب در طولانی مدت ممکن است دچار مقاومت به انسولین شوند و احتمال دیابت نوع 2 در آن ها بیشتر باشد.

آیا با استرس همه دچار افزایش قند می شوند؟

تقریباً همه ی افراد در اثر خشم و استرس دچار افزایش قند خون می شوند. اما شدت آن متفاوت است. برخی افراد فقط چند واحد افزایش دارند، در حالی که در افراد مستعد یا دچار دیابت نوع 1 و 2، در اثر استرس قند بالاتر هم می رود؛ حتی بیشتر از دیگران، چون بدن آن ها توانایی تنظیم قند خون را کمتر دارد.

چرا در اثر استرس، قند خون بالا می رود؟

منشأ آن کاملاً فیزیولوژیک است. وقتی بدن تحت فشار عصبی قرار می گیرد، هورمون هایی مانند کورتیزول، آدرنالین و نورآدرنالین ترشح می شوند. این هورمون ها با افزایش گلوکز خون و آزاد شدن گلوکز از کبد، تلاش می کنند انرژی بیشتری برای بدن فراهم کنند؛ بنابراین قند خون بالا می رود، اما معمولاً موقتی است. افزایش ناگهانی قند می تواند ناشی از استرس، درد، کم خوابی، عفونت یا مصرف برخی داروها باشد. بنابراین نمی توان هر افزایش ناگهانی را دیابت یا دیابت عصبی دانست.

چگونه می توان افزایش قند ناشی از استرس را کنترل کرد؟

اگر فرد دیابت ندارد، معمولاً نیاز به دارو نیست و با آرام شدن شرایط، قند طی 30 90 دقیقه به مقدار طبیعی برمی گردد. اما اگر فرد دیابتی است و قند بالای 250 300 دارد، باید طبق دستور پزشک عمل کرده و مایعات کافی مصرف کند. اقدامات مؤثر شامل تنفس عمیق و آرام سازی فوری، نوشیدن آب، پیاده روی کوتاه، دور شدن از عامل استرس، خواب کافی و مدیریت هیجانات است. در افراد دیابتی، اصلاح دارو یا مشورت با پزشک نیز لازم است.

رژیم غذایی مناسب برای کنترل افزایش قند خون ناشی از استرس، کاهش مصرف شیرینی ها و نوشیدنی های قندی، مصرف فیبر، سبزیجات، غلات کامل، پرهیز از پرخوری عصبی و مصرف منظم وعده های کوچک است که همه ی این ها به کاهش نوسانات قند خون کمک می کند.