وزیر امور خارجه گفت: منطقه اکو در صورت بالفعل شدن ظرفیت‌ها و توان بالقوه جمعی اعضا، می‌تواند به یکی از پویاترین مناطق نوظهور در جنوب جهانی تبدیل شود.

به گزارش خبرگزاری مهر، بیست و نهمین نشست شورای وزیران امور خارجه سازمان همکاری‌های اقتصادی (اکو) امروز جمعه به ریاست قزاقستان و با مشارکت وزرا و مقام‌های ارشد کشورهای عضو به صورت برخط برگزار شد.

سیدعباس عراقچی وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران و رییس نشست قبلی شورای وزیران خارجه اکو، با اشاره به تحولات منطقه اکو از زمان برگزاری نشست قبلی وزرای خارجه در آذرماه 1403 در مشهد، به ترسیم چشم‌انداز همکاری‌ها بین کشورهای عضو پرداخت.

عراقچی عمده‌ترین تحول صورت‌گرفته طی یک‌سال گذشته را حمله تجاوزکارانه رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران دانست که با دفاع قاطع نیروهای مسلح ایران مواجه شد اما الگوی بسیار خطرناکی از قانون‌شکنی و بی‌احترامی به اصول بنیادین حقوق بین‌الملل را به نمایش گذاشت.

متن کامل به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

رییس محترم، یِرماک کوشربایف وزیر گرامی،

اجازه دهید سخنم را با تبریک به شما به‌خاطر ریاست‌تان بر نشست مهم شورای وزیران سازمان اکو آغاز کنم. همچنین درود خود را به تمامی وزیران و مقام‌های حاضر در نشست ابراز می‌دارم.

به‌عنوان رییس بیست‌وهشتمین نشست شورای وزیران اکو در مشهد، امیدوارم نشست بیست‌ونهم ما امروز، با وجود برگزاری نشست به‌صورت برخط، بتواند نقش برجسته شورای وزیران اکو را همچنان حفظ کند.

فاصله میان دیدار ما در مشهد در اوایل دسامبر 2024 تا نشست سی‌ام شورای وزیران در سال 2026 طولانی‌ترین وقفه میان گردهمایی‌های ما بوده است؛ زیرا نشست سالانه ما در نیویورک نیز در پاییز گذشته لغو شد.

ما باید تا حد امکان نشست‌ها، تبادل نظرها، گفت‌وگوها و جلسات درون سازمانی بیشتری داشته باشیم تا اطمینان پیدا کنیم که سازمان ما در بهترین وضعیت ممکن عمل می‌کند. این موضوع به‌ویژه از آن جهت اهمیت دارد که سران کشورهای عضو در اجلاس‌های اکو توجه و علاقه فزاینده‌ای به این سازمان و موفقیت آن نشان داده‌اند. شورای وزیران و دبیرخانه اکو، در واقع، ضامنان اصلی اجرای رهنمودهای صادرشده از سوی رهبران ما هستند.

همان‌گونه که در نشست مشهد نیز تأکید کردم، منطقه اکو در صورت بالفعل شدن ظرفیت‌ها و توان بالقوه جمعی اعضا، می‌تواند به یکی از پویاترین مناطق نوظهور در جنوب جهانی تبدیل شود. اجلاس‌های اخیر نشان داد که اراده سیاسی برای تقویت اکو، در بالاترین سطح کشورهای عضو وجود دارد. شورای وزیران، به‌عنوان عالی‌ترین نهاد تصمیم‌گیری در اکو، باید پیوسته این اراده ارزشمند را تقویت کرده و این شتاب را بازتولید کند.

همکاران محترم،

از زمان نشست بیست‌وهشتم در مشهد، تحولات مهمی در منطقه ما رخ داده است. مهم‌تر از همه، در ژوئن 2025 رژیم صهیونیستی اسراییل و آمریکا حملات تروریستی، متجاوزانه و غیرقانونی علیه ایران انجام دادند؛ حملاتی که نقض آشکار تمامی اصول و هنجارهای حقوق بین‌الملل و منشور ملل متحد بود. طی 12 روز تجاوز وحشیانه، آن‌ها مردم غیرنظامی، تأسیسات صلح‌آمیز هسته‌ای و زیرساخت‌های عمومی را هدف قرار دادند و خسارات انسانی و مادی قابل‌توجهی برجای گذاشتند. این وضعیت بر فعالیت‌های روزمره دبیرخانه اکو نیز تأثیر گذاشت.

نیروهای مسلح ما از حق دفاع مشروع خود استفاده کردند؛ از مردم شریف ایران، حاکمیت ملی و تمامیت ارضی کشورمان دفاع نمودند و هم‌زمان مانع گسترش جنگ در منطقه شدند. از کشورهای عضو اکو به‌خاطر اتخاذ مواضع مسئولانه و حمایتی در جریان این بحران قدردانی می‌کنم.

از زمان نشست مشهد، ایران میزبان دو نشست مهم وزارتی اکو بوده است: نشست وزیران کشور و نشست وزیران حمل‌ونقل. این نشست‌ها فرصتی فراهم کرد تا وزارتخانه‌های تخصصی درباره اقدامات عملی در حوزه‌هایی مانند حمل‌ونقل و ترانزیت، لجستیک، تردد مرزی، مدیریت بحران، اجرای قانون و کنترل مواد مخدر گفت‌وگو کرده و به توافق برسند. همچنین نشست‌های وزارتی و بخشی دیگری نیز در منطقه اکو برگزار شده است که مستقیماً بر همکاری منطقه‌ای تأثیر گذاشته‌اند.

تحول امیدوارکننده‌ای نیز روز چهارشنبه در استانبول رخ داد؛ جایی که وزیران تجارت اکو یک نقشه راه دوساله را برای مذاکره مجدد بر سر توافق‌نامه «اکوتا» تصویب کردند؛ اقدامی با هدف پایان دادن به بن‌بست طولانی‌مدت در آزادسازی تجارت در منطقه اکو. این اقدام می‌تواند همکاری در حوزه‌های تجاری مرتبط را نیز تقویت کند. تجار و دیگر ذی‌نفعان در منطقه اکو بی‌تردید نیازمند فعالیت در یک منطقه آزاد تجاری اکو در آینده نزدیک هستند.

سخنرانی سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه در بیست‌ونهمین نشست شورای وزیران اکو (بخش دوم)

پس از نشست مشهد، همکاران ما در وزارتخانه‌های خارجه و دبیرخانه اکو کار تهیه سند چشم‌انداز 10 ساله جدید را آغاز کردند. ما معتقدیم که اکو نیازمند تغییرات پارادایمی و بازطراحی ساختاری است. برای تدوین چشم‌انداز جدید، نمی‌توان در همان چارچوب‌ها و مسیرهای گذشته ادامه داد و تحولات و چالش‌های عمده جهانی و منطقه‌ای را نادیده گرفت.

کشورهای ما باید در برابر ریسک‌ها و شوک‌های احتمالی آینده مقاوم‌تر، یکپارچه‌تر و قدرتمندتر شوند. سازمان اکو همچنان بهترین بستر موجود برای توسعه و پیشرفت جمعی کشورهای عضو است. کمیته چشم‌انداز اکو باید سندی مناسب‌تر، کارآمدتر و قابل اجرا برای 10 سال آینده تدوین کند. هر چشم‌انداز و برنامه‌ای باید منطقه ما را از نظر فیزیکی و فناوری به‌هم‌پیوسته‌تر سازد.

به ترکمنستان به‌خاطر میزبانی موفقیت‌آمیز «سومین کنفرانس سازمان ملل درباره کشورهای محصور در خشکی» در اوت 2025 تبریک می‌گوییم. به‌عنوان یک کشور ترانزیتی، ایران آماده همکاری با دبیرخانه اکو و کشورهای عضو برای اجرای «برنامه عمل آوازا» در منطقه ما به‌نفع هر هفت کشور محصور در خشکی عضو اکو است.

جناب رییس،

همکاران محترم،

حمایت کامل ایران از اکو کاملاً بدون قید و شرط و غیرقابل انکار است. حضور رییس‌جمهور پزشکیان در اجلاس اکو در خان‌کندی، آن هم در زمانی که اسراییل و آمریکا در حال حمله به کشور ما بودند، بهترین نماد این سیاست است.

خوشبختانه طی حدود 10 سال گذشته شاهد تقویت حس مالکیت و مشارکت در میان اعضای اکو بوده‌ایم؛ روحیه‌ای که باید بازتولید و تقویت شود.

از جمهوری اسلامی پاکستان نیز سپاسگزاریم که پذیرفت خلأ ریاست را پُر کرده و از اول ژانویه 2026 ریاست اکو را برعهده گیرد.

در پایان، مایلم از آقای اسد مجید خان، دبیرکل اکو، به‌خاطر هدایت دوراندیشانه‌اش بر دبیرخانه اکو قدردانی کنم و نیز از حضور وزیر متقی از افغانستان در نشست امروزمان استقبال نمایم.

از توجه شما سپاسگزارم.