به نقل از اقتصادنیوز، درحالی که برخی مصرف کنندگان ایرانی از قیمت های پایین تر و کیفیت بالاتر پوشاک استوک استقبال می کنند، صنعت نساجی کشور در یکی از دشوارترین دوره های خود قرار گرفته است.

سید شجاع الدین امامی رئوف، دبیر انجمن صنایع نساجی ایران ، معتقد است آنچه امروز تولیدکننده داخلی را در برابر کالای قاچاق زمین گیر کرده، نه ضعف تولید، بلکه عدم عقلانیت در سیاست گذاری ، تعرفه های ناکارآمد و قاچاق سازمان یافته با هزینه نزدیک به صفر است. او می گوید: وقتی پارچه با پنج درصد عوارض و از مسیر ته لنجی وارد می شود، چگونه انتظار دارید تولیدکننده ایرانی دوام بیاورد؟

اقتصادنیوز: طبق گزارشی از مرکز آمار ایران، خرید کالاهای استوک در بازار ایران افزایش داشته است. این افزایش خرید بیشتر در بخش پوشاک استوک خارجی مشاهده شده که به دلیل قیمت های پایین تر و عرضه آن ها از طریق کانال های غیررسمی، بخش قابل توجهی از بازار ایران را به خود اختصاص داده است.

مشروح گفتگوی سید شجاع الدین امامی رئوف، دبیر انجمن صنایع نساجی ایران، با اقتصادنیوز را بخوانید.

****

آقای امامی! گزارش اخیر اقتصادنیوز نشان می دهد که پوشاک ایرانی 30 تا 50 درصد گران تر از استوک های خارجی برای مصرف کننده تمام می شود. ریشه این اختلاف قیمت چیست؟ عرضه کالای قاچاق را در این زمینه بیشتر دخیل می دانید یا سیاست گذاری های نادرست؟

ابتدا وضعیت استوک های موجود در بازار را برای شما تصویر می کنم، فرض کنید در کارخانه ای در بنگلادش یا پاکستان، یک حجم سفارشی وجود دارد؛ مثلاً برای یک مدل خاص 100 هزار عدد سفارش گذاشته است. تولیدکننده ای که تأمین کننده اوست، این تولید را انجام می دهد و معمولاً 5 درصد یا 10 درصد بالاتر از سفارش اصلی تولید می کند تا اگر در مراحل بررسی و کنترل کیفیت کم وکسری وجود داشت، بتواند آن 100 هزار عدد سفارشش را پر کند.

در نتیجه، تعدادی بیش از نیاز تولید می شود. ما به این بخش استوک تولید می گوییم. قیمت تمام شده این بخش، روی همان سفارش اصلی محاسبه شده و برای تولیدکننده هزینه جداگانه ای ندارد. یعنی این کالا، عملاً برای تولیدکننده قیمت صفر دارد. بنابراین می تواند زیر قیمت بازار آن را بفروشد و طبیعتاً در مقایسه با تولید داخل، قیمتش پایین تر درمی آید. این یک بخش است.

بخشی دیگر استوک توزیع است. یعنی این پوشاک در فروشگاه های زنجیره ای عرضه شده اما به دلایلی مانند تغییر فصل، جابه جایی سایت، یا عدم استقبال از کالکشن، جمع آوری می شود. این کالاها به خاطر هزینه بالای انبارداری، با قیمت پایین فروخته می شود. این هم استوک است؛ یعنی قیمت تمام شده توزیع و فروش برایش لحاظ نمی شود.پس بخشی از استوک خواه ناخواه در پروسه تولید هم شکل می گیرد.

با این توضیح، آیا استوک ها به تنهایی رقیب تولیدکننده ایرانی هستند یا ساختار تعرفه و قاچاق نیز در این اختلاف قیمت نقش دارد؟

موضوع این است که ما باید سیستم تعرفه داشته باشیم تا از کالای داخلی در برابر کالای خارجی محافظت کند. اما الان وضعیت تعرفه و واردات پوشاک در ایران غیرعادی است. ورود پوشاک ممنوع است؛ یعنی اگر کسی بخواهد پوشاک وارد کند، باید 55 درصد تعرفه بدهد. اما وقتی ورود ممنوع است، اصلاً گمرکی وارد نمی شود و همه چیز از طریق قاچاق می آید.

قاچاق هم هزینه حمل ونقل پایینی دارد؛ یعنی شما یک بسته کوچک را با یک دلار دو دلار وارد کشور می کنید، بدون اینکه حقوق و عوارضی به آن اضافه شود. بنابراین تولید خارجی، خیلی راحت با هزینه کمتر وارد کشور می شود.

متأسفانه تبصره 4 ماده 18 و بحث پایانه فروشگاهی رسمی هم به درستی اجرا نشده است. چون برخی فعالان در اطراف ما از شفافیت دوری می کنند و نمی خواهند شفاف باشند. این ها همه باعث می شود وضعیتی که امروز می بینیم، بخشاً ناشی از همین مسائل باشد.

*صنعت نساجی و پوشاک ایران امروز در معرض چه خطری است؟

نه فقط صنعت نساجی، بلکه حوزه صنعت کشور در خطر است. ما با عدم عقلانیت در سیاست گذاری مواجهیم؛ تصمیم هایی می گیریم که با هم هم خوانی ندارد.

باید قوانین از مشارکت بخش خصوصی استفاده کند. ما تنگناها را می شناسیم و می توانیم به دولت منتقل کنیم، اما دولت باید در سیاست گذاری به این ها توجه کند.

برای اینکه شرایط را خوب ارزیابی کنیم، باید بپذیریم که الان در شرایط جنگی هستیم. باید سیاست های ارزی مان را بازنویسی کنیم. صادرات انجام می دهیم و بخشی از ارز ما تحت تأثیر قرار می گیرد. دولت ارزی دارد و آن را تخصیص می دهد، اما باید بداند در زنجیره صنعت نساجی، ارز باید به کجا برسد: به کالاهایی که ساخت داخل ندارد یا در ابتدای زنجیره هستند؛ مثل الیاف، مثل چیپس پلی استر. وقتی به ته زنجیره، یعنی پارچه، ارز می دهد، زنجیره را فلج می کند.

*اشاره کردید که پارچه وارداتی می تواند کل زنجیره تولید را از کار بیاندازد. کمی بیشتر توضیح می دهید؟

بله، مثال واضحش پارسال بود. با دولت به جمع بندی رسیدیم که واردات پارچه در سال 1404 باید محدود شود. شش ماه اول سال گذشته واردات پارچه از 440 میلیون دلار به 210 میلیون دلار کاهش یافت؛ از مسیر گمرکات رسمی. همه خوشحال بودیم که یک سیاست درست اجرا شده است.

اما یک هفته بعد، آمار دیگری دیدیم: از طریق ورود ته لنجی معادل 205 میلیون دلار پارچه دوباره وارد شده است! یعنی دولت با تمام توانش واردات را کم کرده، اما از مسیر دیگر همان حجم دوباره وارد شده است.

برای دولت شاید این طور توجیه شود که قبلاً قاچاق بود، حالا رسمی شده و 5 درصد هم عوارض می دهد . اما برای ما در بخش خصوصی فرق می کند. آن پارچه ای که قبلاً باید 15 درصد تعرفه و 10 درصد ارزش افزوده می داد و چند ماه در نوبت می ماند، الان با 5 درصد و کمتر ظرف یک هفته ترخیص می شود. نتیجه اش چیست؟ تولیدکننده داخلی نابود می شود.

*مهم ترین شرط رقابت تولیدکننده ایرانی با بازار استوک را چه می دانید؟

تولیدکننده مسیر خودش را پیدا می کند. اما دولت باید دخالت هایش را کم کند. فضای کسب وکار ما باید ثبات داشته باشد؛ تنش های بین المللی کم شود، بتوانیم با کشورهای مختلف ارتباط داشته باشیم. امروز محدودیت های سیاسی، هزینه های تمام شده ما را بالا برده است.نمی خواهیم دولت به ما یارانه بدهد؛ اما حداقل فضای کسب وکار را خراب نکند. اجازه بدهد در یک فضای عادلانه با کالای خارجی رقابت کنیم.