با ابلاغ دستورالعمل اجرایی جدید خرید و فروش آنلاین طلا و نقره از سوی هیئت وزیران و معاون اول رییس‌جمهور، مسیر تازه‌ای برای فعالیت پلتفرم‌های آنلاین در بازار فلزات گران‌بها گشوده شد.
این مصوبه، با هدف شفاف‌سازی، نظارت دقیق‌تر و ساماندهی بازار آنلاین طلا تدوین شده و حالا همه فعالان این حوزه موظفند فعالیت خود را با ضوابط جدید بانک مرکزی و اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی تطبیق دهند.

در ادامه، تمام جزییات و الزامات مهم این مصوبه از شرایط مجوز تا نحوه انجام تراکنش‌ها، محدودیت‌ها و ریسک‌های معاملاتی را به‌صورت جامع مرور می‌کنیم.

دستورالعمل اجرایی خرید و فروش طلا و نقره به صورت برخط، مصوبه رسمی هیئت وزیران در تاریخ 27 مهر 1404 است که در 14 آبان 1404 توسط معاون اول رییس‌جمهور ابلاغ شد.

بر اساس این مصوبه:

اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، مسئول صدور و تمدید مجوز برای پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین طلا با تأیید بانک مرکزی است.

سکوهای فعال پیشین موظفند ظرف دو ماه فعالیت خود را با قوانین جدید تطبیق دهند.

کارگروهی متشکل از نمایندگان بانک مرکزی، وزارت صمت، دادستانی کل کشور، وزارت اطلاعات و اتاق اصناف برای نظارت و مقابله با تخلفات تشکیل می‌شود.

هدف اصلی این مصوبه، شفاف‌سازی تراکنش‌های طلا و جلوگیری از پول‌شویی، قاچاق و نوسانات غیرواقعی بازار است.

با اجرای این دستورالعمل، هر خرید یا فروش آنلاین طلا باید در سامانه ناظر بانک مرکزی ثبت شود تا امکان رهگیری، صحت‌سنجی و گزارش‌گیری دقیق فراهم شود.

همچنین، برای نخستین‌بار، تمام معاملات طلا و نقره دیجیتال، به خزانه فیزیکی متصل می‌شوند؛ یعنی هر گرم طلای خریداری‌شده باید پشتوانه واقعی در خزانه داشته باشد.

در این دستورالعمل، چند الزام کلیدی برای فعالان بازار آنلاین طلا تعیین شده است:

معاملات فقط از طریق اشخاص دارای مجوز از بانک مرکزی مجاز است.

استفاده از رمزارز یا کیف پول بدون مجوز ممنوع است.

خرید و فروش مستقیم بین کاربران در خارج از پلتفرم‌ها غیرقانونی است.

تراکنش‌ها باید تنها از طریق درگاه‌های بانکی رسمی انجام شوند.

طلا و نقره پیش از عرضه باید در خزانه مورد تأیید بانک مرکزی تحویل و ثبت شوند.

این الزامات، امنیت کاربران و اصالت معاملات را تضمین می‌کند و از بروز تخلفات جلوگیری خواهد کرد.محدودیت‌های معاملات آنلاین طلا

طبق مصوبه، معاملات آنلاین طلا با محدودیت‌هایی روبه‌روست:

عیار طلا باید حداقل 750 و عیار نقره حداقل 925 باشد.

خرید و فروش طلای عیاردار پایین‌تر غیرمجاز است.

هیچ پلتفرمی مجاز به انتقال اعتبار بین کاربران یا بین سکوهای مختلف نیست.

ساعت کاری و حجم روزانه معاملات باید با ضوابط بانک مرکزی تطبیق داشته باشد.

این محدودیت‌ها با هدف پیشگیری از ایجاد بازارهای غیررسمی و نوسانات سفته‌بازانه وضع شده‌اند.

فرآیند معامله در پلتفرم‌های مجاز شامل چند مرحله اصلی است:

ثبت اطلاعات مشتری و دارایی در سامانه ناظر

بررسی موجودی خزانه و صدور شماره استعلام معامله

پرداخت وجه از طریق درگاه بانکی مجاز

ثبت شماره رهگیری تراکنش و ارسال به مشتری

تحویل فیزیکی یا نگهداری طلا در خزانه

مشتری می‌تواند انتخاب کند که طلا را تحویل فیزیکی بگیرد یا آن را در خزانه نگهداری کند. تحویل فیزیکی باید حداکثر ظرف یک هفته انجام شود.

کلمه کلیدی تکرارشونده: فرآیند خرید و فروش آنلاین طلا

بانک مرکزی به عنوان نهاد ناظر اصلی، موظف است ظرف سه ماه سامانه‌ای به نام سامانه ناظر طلا را طراحی و راه‌اندازی کند.
این سامانه وظیفه دارد:

صحت معاملات را کنترل کند.

میزان طلای تحویلی به خزانه را با معاملات ثبت‌شده تطبیق دهد.

برای هر معامله کد رهگیری منحصربه‌فرد صادر کند.

امکان استعلام آنلاین برای مشتریان فراهم آورد.

با این اقدام، بازار آنلاین طلا در مسیر شفافیت کامل و قابل پیگیری قرار خواهد گرفت.

طبق ماده 5 این مصوبه، تمام ریسک معاملات خرید و فروش آنلاین طلا بر عهده مشتری است.
یعنی دولت یا نظام بانکی هیچ ضمانتی نسبت به سود یا زیان سرمایه‌گذاران ندارد.

این بند به معنی آن است که کاربران باید پیش از خرید طلا در بستر دیجیتال، از اعتبار پلتفرم و میزان پشتوانه واقعی آن اطمینان حاصل کنند.

اجرای این طرح، چندین مزیت کلیدی برای اقتصاد و بازار طلا دارد:

جلوگیری از پول‌شویی و قاچاق طلا
افزایش اعتماد عمومی به پلتفرم‌های دیجیتال
 شفافیت قیمت‌ها و حذف واسطه‌های غیرمجاز
افزایش نقدشوندگی و سهولت خرید و فروش طلا
نظارت هوشمند بانک مرکزی بر گردش طلا در بازار

با این تحول، بازار طلا وارد مرحله‌ای از دیجیتالی‌سازی ایمن و کنترل‌شده می‌شود.

اجرای این دستورالعمل، تأثیرات مستقیمی بر رفتار خریداران و فروشندگان طلا خواهد داشت:

خرید طلا دیگر نیازمند مراجعه حضوری به طلافروشی‌ها نیست.

امکان سرمایه‌گذاری امن‌تر برای اقشار متوسط فراهم می‌شود.

از نوسانات و معاملات صوری جلوگیری خواهد شد.

مالیات و ردیابی تراکنش‌ها شفاف‌تر خواهد شد.

در واقع، دولت تلاش دارد بازار سنتی طلا را به بازار مدرن دیجیتال با کنترل دقیق تبدیل کند.

برخی فعالان صنف طلا از ابلاغ این مصوبه استقبال کرده‌اند و آن را گامی مؤثر برای اعتمادسازی و کاهش سفته‌بازی می‌دانند.
در مقابل، برخی دیگر معتقدند سخت‌گیری‌های بیش از حد ممکن است انعطاف بازار را کاهش دهد.

با این حال، اکثریت کارشناسان بر این باورند که قانون‌گذاری هوشمند در بازار دیجیتال طلا، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

با اجرایی‌شدن کامل سامانه ناظر و تطبیق سکوهای آنلاین، پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال 1405، بیش از 50 درصد معاملات طلا در ایران به‌صورت آنلاین انجام شود.

این تحول نه‌تنها موجب رشد فناوری‌های مالی (فین‌تک) در کشور می‌شود، بلکه ایران را در مسیر دیجیتالی‌سازی بازارهای کالایی قرار می‌دهد.

ابلاغ دستورالعمل خرید و فروش آنلاین طلا، نقطه عطفی در تاریخ تجارت الکترونیک ایران است.
با اجرای کامل این طرح، خریداران و فروشندگان می‌توانند با امنیت، شفافیت و اطمینان بیشتر در بازار دیجیتال طلا فعالیت کنند.

این قانون، گامی مهم در جهت مبارزه با تخلفات اقتصادی، حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان و ایجاد ثبات در بازار فلزات گرانبها محسوب می‌شود.