به گزارش پارسینه به نقل از ایسنا، وقتی به طور منظم غذا می خوریم، مغز بیشتر با گلوکزی که در بدن به عنوان گلیکوژن ذخیره می شود، کار می کند، اما پس از حدود 12 ساعت بدون غذا ماندن، این ذخایر گلیکوژن کاهش می یابند. در آن مرحله، بدن یک تغییر متابولیک هوشمندانه انجام می دهد و شروع به تجزیه چربی به انواع کتون، به عنوان مثال استواستات (acetoacetate) و بتا-هیدروکسی بوتیرات (beta-hydroxybutyrate) می کند که منبع سوخت جایگزین را فراهم می کنند.

نتایج یک فراتحلیل از مجموعه مطالعات انجام شده روی فستینگ پرده از زیر و بم این روش که این روزها اغلب برای کاهش وزن اتخاذ می شود، برمی دارد.

آیا تا به حال نگران بوده اید که نخوردن صبحانه ممکن است شما را در محل کار گیج و منگ کند؟ یا اینکه فستینگ یا روزه داری متناوب شما را تحریک پذیر، حواس پرت و کم بازده کند؟ تبلیغات میان وعده ها به ما هشدار می دهند که وقتی گرسنه هستید، خودتان نیستید و این باور رایج را تقویت می کنند که غذا خوردن برای سرحال نگه داشتن مغز، ضروری است.

این پیام عمیقاً در فرهنگ ما تنیده شده است، چرا که به ما گفته می شود که سوخت رسانی مداوم به بدن، راز هوشیار و کارآمد ماندن ماست.

با این حال، غذا خوردن با محدودیت زمانی و فستینگ متناوب در طول دهه گذشته به شیوه های رسیدن به سلامتی بسیار محبوبی تبدیل شده اند. میلیون ها نفر این کار را برای مزایای بلندمدت، از مدیریت وزن گرفته تا بهبود سلامت متابولیک انجام می دهند.

این روش البته یک سؤال مهم را مطرح می کند؛ اینکه آیا می توانیم بدون فدا کردن قدرت ذهنی خود، از مزایای سلامتی فستینگ بهره مند شویم؟ دیوید موریو(David Moreau)، دانشیار روانشناسی در دانشگاه اوکلند(Auckland) برای فهمیدن این موضوع، جامع ترین بررسی تا به امروز را در مورد چگونگی تأثیر فستینگ بر عملکرد شناختی انجام داده است.

فستینگ فقط یک ترفند رژیم غذایی مُد روز نیست. این روش از یک سیستم بیولوژیکی که طی هزاره ها برای کمک به انسان ها در مقابله با کمبود مواد غذایی توسعه یافته است، بهره می برد.

وقتی به طور منظم غذا می خوریم، مغز بیشتر با گلوکزی که در بدن به عنوان گلیکوژن ذخیره می شود، کار می کند، اما پس از حدود 12 ساعت بدون غذا ماندن، این ذخایر گلیکوژن کاهش می یابند. در آن مرحله، بدن یک تغییر متابولیک هوشمندانه انجام می دهد و شروع به تجزیه چربی به انواع کتون، به عنوان مثال استواستات(acetoacetate) و بتا-هیدروکسی بوتیرات (beta-hydroxybutyrate) می کند که منبع سوخت جایگزین را فراهم می کنند.

این انعطاف پذیری متابولیکی که زمانی برای بقای اجداد ما بسیار مهم بود، اکنون با مجموعه ای از فواید سلامتی مرتبط دانسته می شود.

برخی از امیدوارکننده ترین اثرات فستینگ از نحوه تغییر شکل فرآیندهای درون بدن ناشی می شود. به عنوان مثال فستینگ ، اتوفاژی(autophagy) را فعال می کند که نوعی پاکسازی سلولی است که اجزای آسیب دیده را پاک کرده و آنها را بازیافت می کند و فرآیندی است که تصور می شود از پیری سالم تر پشتیبانی می کند.

فستینگ همچنین حساسیت به انسولین را بهبود می بخشد و به بدن اجازه می دهد قند خون را به طور مؤثرتری مدیریت کند و خطر ابتلا به بیماری هایی مانند دیابت نوع 2 را کاهش می دهد.

فراتر از آن، به نظر می رسد تغییرات متابولیکی ناشی از فستینگ ، محافظت گسترده تری را ارائه می دهند و به کاهش احتمال ابتلا به بیماری های مزمن که اغلب با پرخوری مرتبط هستند، کمک می کنند.

این مزایای فیزیولوژیکی، فستینگ را جذاب کرده است، اما بسیاری از ترس اینکه عملکرد ذهنی آنها بدون تأمین مداوم غذا کاهش یابد، در پذیرش آن تردید دارند.

برای پرداختن به این موضوع، محققان یک فراتحلیل روی بسیاری از مطالعات انجام شده در این حوزه انجام دادند و تمام تحقیقات تجربی موجود را که عملکرد شناختی افراد را در حالت فستینگ در مقابل حالت تغذیه شده مقایسه می کرد، بررسی کردند.

موریو می گوید: جستجوی ما 63 مقاله علمی را شناسایی کرد که نشان دهنده 71 مطالعه مستقل با یک نمونه ترکیبی از 3484 شرکت کننده که بر روی 222 معیار مختلف شناختی آزمایش شده بودند، بود. این پژوهش تقریباً هفت دهه (از 1958 تا 2025) طول کشید.

وی افزود: نتیجه گیری ما پس از جمع آوری داده ها این بود که هیچ تفاوت معناداری در عملکرد شناختی بین بزرگسالان سالم که فست می کنند و آنهایی که فست نمی کنند، وجود نداشت و افراد در آزمون های شناختی که توجه، حافظه و عملکرد اجرایی را اندازه گیری می کردند، چه اخیراً غذا خورده باشند و چه نخورده باشند، به خوبی عمل کردند.

تجزیه و تحلیل محققان، سه عامل مهم را آشکار کرد که می توانند نحوه تأثیر فستینگ بر ذهن ما را تغییر دهند.

اولین ویژگی کلیدی، سن است. بزرگسالان هنگام فستینگ هیچ کاهش قابل اندازه گیری در عملکرد ذهنی نشان ندادند، اما کودکان و نوجوانان وقتی وعده های غذایی را حذف می کردند، در آزمون ها عملکرد بدتری داشتند. به نظر می رسد مغزِ در حال رشد آنها نسبت به نوسانات تأمین انرژی حساس تر است که این توصیه قدیمی را تقویت می کند که کودکان باید با صبحانه مناسب به مدرسه بروند تا یادگیری بهتری داشته باشند.

به نظر می رسد زمان بندی نیز تفاوت ایجاد می کند. محققان می گویند ما دریافتیم که فستینگ طولانی تر با شکاف عملکردی کمتر بین حالت های فستینگ و تغذیه مرتبط است. این ممکن است به دلیل تغییر متابولیک به کتون ها باشد که می توانند با تمام شدن گلوکز، منبع ثابتی از انرژی را به مغز بازگردانند.

عملکرد در افرادی که فست می کنند، زمانی که آزمایش ها در اواخر روز انجام می شد، بدتر بود که نشان می دهد فستینگ ممکن است افت طبیعی در ریتم های شبانه روزی ما را تقویت کند.

نوع آزمون نیز مهم بود. وقتی وظایف شناختی شامل نمادها یا اشکال خنثی بودند، شرکت کنندگان فست کرده به همان خوبی یا گاهی حتی کمی بهتر عمل می کردند، اما وقتی وظایف شامل نشانه های مرتبط با غذا بودند، شرکت کنندگان فست کرده دچار لغزش می شدند. گرسنگی باعث مه مغزی عمومی نمی شود، اما وقتی وسوسه غذا خوردن در ذهن ماست، حواسمان را راحت تر پرت می کند.

برای اکثر بزرگسالان سالم، یافته ها اطمینان خاطر می دهند که می توان فستینگ متناوب یا سایر پروتکل های فستینگ را بدون نگرانی از بین رفتن هوشیاری ذهنی خود بررسی کرد.

با این اوصاف، فستینگ یک روش یکسان برای همه نیست. احتیاط در مورد کودکان و نوجوانان ضروری است، زیرا مغز آنها هنوز در حال رشد است و به نظر می رسد برای عملکرد بهتر به وعده های غذایی منظم نیاز دارند.

به همین ترتیب، اگر شغل شما نیاز به هوشیاری کامل در اواخر روز دارد یا اگر مرتباً در معرض نشانه های وسوسه انگیز غذایی هستید، ممکن است ادامه دادن به فستینگ برایتان دشوارتر به نظر برسد.

البته برای گروه های خاص، مانند افرادی که شرایط پزشکی یا نیازهای غذایی خاصی دارند، فستینگ بدون راهنمایی حرفه ای توصیه نمی شود.

در نهایت، فستینگ بهتر است به عنوان یک ابزار شخصی در نظر گرفته شود تا یک نسخه جهانی، چرا که مزایا و چالش های آن از فردی به فرد دیگر متفاوت خواهد بود.