سخنگوی دولت یمن از کشورهای عربی و اسلامی خواست تا به وجود پایگاههای آمریکا در کشورهایشان خاتمه دهند. در سالهای اخیر، یمن تحت رهبری جنبش انصارالله به روشنی به تنها کشور عربی بدل شده که هویت مستقل و اراده آزاد خود را در مواجهه با آمریکا و رژیم اسراییل نه فقط حفظ، بلکه تقویت کرده است؛ چنانکه این کشور برخلاف روند غالب در میان دولتهای عربی، با اتخاذ رویکردی تهاجمی در برابر منافع و سیاستهای آمریکا و رژیم اسراییل، عملاً به نماد مقاومت بدل شده است. اسناد متعدد از جمله گزارش مرکز تحقیقات امنیت داخلی اسراییل (INSS2024) و تحلیلهای شورای روابط خارجی آمریکا (CFR2023) نشان میدهد که دولتها و حتی بازیگران غیردولتی در جهان عرب، طیفی از وابستگی آشکار و غیرآشکار به سیاستهای واشنگتن را برگزیدهاند؛ مصر و اردن توافقنامههای رسمی صلح و همکاری امنیتی با رژیم اسراییل دارند، دولتهای حوزه خلیجفارس به ویژه رژیم سعودی و امارات نهتنها میزبان پایگاههای نظامی آمریکا هستند، بلکه در پروژههای آیندهنگر عادیسازی روابط با رژیم اسراییل مشارکت فعال داشتهاند؛ چنانکه «توافقنامه ابراهیم» (Abraham Accords) و مذاکرات غیررسمی ریاض- تلآویو، گویای این روند هستند. در چنین سیاقی، یمن علیرغم فشار اقتصادی خردکننده و تهاجم نظامی ائتلاف سعودی- آمریکایی، نهتنها هرگونه سازش امنیتی و دیپلماتیک با آمریکا و رژیم اسراییل را قاطعانه رد کرده، بلکه با حملات دریایی و موشکی به کشتیهای مرتبط با رژیم اسراییل در دریای سرخ، عملاً اراده خود را به رخ کشیده و روایتی بدیل از «استقلال و مقاومت» در منطقه عربی را بنیان گذاشته است. این موقعیت منحصربهفرد باعث شده یمن بهعنوان آخرین حلقه مقاوم عربی در برابر پروژه هژمونیک آمریکا- اسراییل، موضوع بسیاری از تحلیلهای استراتژیک و گزارشهای نهادهای معتبر بینالمللی باشد. بدون تردید، موقعیت یمن در سالهای اخیر واجد مؤلفههایی منحصربهفرد است که آن را از سایر کشورهای عربی متمایز کرده و حتی باعث شده تا تحلیلگران غربی، آن را «استثنای خاورمیانه عربی» بنامند؛ از یکسو، استمرار مقاومت یمن با وجود تجربه طولانی محاصره، تحریم، بمباران و فقر شدید، زنجیره منظمی از شکست نظامی و دیپلماتیک را برای ائتلاف به رهبری آمریکا و عربستان رقم زده و اعتبار استراتژیک بازدارندگی واشنگتن را، آن هم در قلب ژئوپلیتیک عربی، دستخوش تزلزل ساخته است. از سوی دیگر، رفتار مستقل سیاستگذار یمنی و هدایت «گفتمان» انتقادی علیه اشغال، تطبیق سریع با فشارهای خارجی و تأکید انصارالله بر پیوند با محور مقاومت، جریانی ثابت از بسیج ملی را بهوجود آورده که حتی در اوج محرومیت نیز حاضر به پذیرش فرمولهای آمریکامحور نبوده است. در مقابل، نگاهی به رفتار امنیتی- سیاسی کشورهای شورای همکاری خلیجفارس، مصر و حتی عراق نشان میدهد که وابستگیهای تسلیحاتی، اطلاعاتی و اقتصادی به آمریکا و پذیرش الگوهای امنیت دریافتی از واشنگتن، استقلال اراده استراتژیک آنها را بهشدت محدود کرده است؛ برای نمونه، رژیم سعودی در مواجهه با پرونده یمن و حتی بحران غزه، بهرغم نارضایتیهای لفظی، عملاً در تابعیت از خطوط قرمز امنیتی آمریکا حرکت میکند و کشورهای دیگری مثل امارات و بحرین، علاوهبر حضور مستقیم در توافق ابراهیم، پایهگذار مناسبات اقتصادی و فناورانه با اسراییل شدهاند. این در حالی است که یمن، با تحمیل هزینههای بیسابقه به ناوگان دریایی آمریکا و متحدانش و ایجاد ناامنی پایدار برای کشتیهای حامل منافع رژیم اسراییل، عملاً نظام ژئوپلیتیک منطقه را از سیاستهای یکسویه واشنگتن خارج ساخته و الگویی نو از بازیگری رادیکال و مستقل را به نمایش گذاشته است؛ الگویی که حتی اگر در میدان عملی نتواند توازن قوا را یکسره تغییر دهد، دستکم نشان داده که امکان برهمزدن نظم تحمیلی و تداوم مقاومت واقعی در برابر پروژه عادیسازی و سلطه خارجی، همچنان وجود دارد. پایگاههای آمریکایی را تعطیل کنید! خبرگزاری «مهر» به نقل از «المسیره» نوشت، «هاشم شرفالدین»، وزیر اطلاعرسانی یمن، اعلام کرد که کشورهای عربی و اسلامی باید برای توقف تجاوز رژیم صهیونیستی و آمریکا علیه فلسطین، لبنان و یمن تلاش کنند و به وجود پایگاههای آمریکایی در خاک خود خاتمه دهند. شرفالدین افزود: «در حالی که آنها همچنان نسلکُشی دشمن صهیونیستی علیه فلسطینیان در غزه را نادیده میگیرند، کشورها و ملتهای عربی و اسلامی باید مراقب باشند که در یک خطای استراتژیک به آنچه دشمنان صهیونیستی و آمریکایی میخواهند، گرفتار نشوند.» او از ملتهای عرب و اسلامی خواست از ورود به وضعیتی که باعث افزایش تفرقه در میان ملت واحدشان میشود، اجتناب کنند و همواره به یاد داشته باشند که قطبنمای خصومت باید همواره به سمت دشمنان واقعی، یعنی آمریکا و رژیم صهیونیستی باشد. واکنش انصارالله یمن به آتشبس به گزارش «ایسنا»، «محمد البخیتی»، عضو دفتر سیاسی انصارالله یمن، گفت: «قبول آتشبس با ایران توسط آمریکا و اسراییل نشان میدهد قدرت نظامی تنها زبانی است که آن را میفهمند.» گفتنی است، پس از چند دور پاسخ موشکی ایران، رسانهها صبح سهشنبه خبر دادند آتشبس میان ایران و رژیم صهیونیستی وارد فاز اجرایی شده است. رسانههای منطقهای از جمله «المیادین» و «الجزیره» خبر دادهاند آتشبس از ساعت 7:30 صبح اجرا شده است. رادیو رژیم صهیونیستی نیز خبر داده «بنیامین نتانیاهو»، نخستوزیر رژیم صهیونیستی، وزرا را از توافق آتشبس با ایران مطلع کرده است. تمجید دبیرکل حزبالله لبنان از انسجام ملت ایران همچنین، به گزارش «ایکنا» به نقل از «المنار»، شیخ «نعیم قاسم»، دبیرکل حزبالله لبنان، در واکنش به عملکرد جمهوری اسلامی ایران در مقابل تجاوزهای وحشیانه رژیم صهیونیستی گفت: «جمهوری اسلامی ایران صاحب حق است و مورد تجاوز قرار گرفته است. ایران ولیفقیه شجاعی دارد که مصمم است ایران را عزتمند و قدرتمند سازد.» وی با تحسین عملکرد ملت ایران، افزود: «ایران ملت منسجمی دارد و اختلافات خود را کنار گذاشتند تا برای مقابله با تجاوزات آمریکا و اسراییل متحد و یکپارچه باشند.» در پایان گفتنی است، در پرتو مواضع صریح و پرصلابت مقامات یمنی، بهویژه هشدار صریح اخیر درباره لزوم اخراج نیروهای آمریکایی از کشورهای عربی و اسلامی، بار دیگر مرز میان استقلال واقعی و وابستگی استراتژیک بازیگران منطقهای بهوضوح نمایان شده است. یمن امروز نهتنها در کلام، بلکه در عمل و در بستر بدهبستانهای ژئوپلیتیکی منطقه، پیامی محوری برای جهان عرب ارسال میکند: استقلال و بازیگری اصیل بدون مواجهه واقعی با ساختارهای سلطه و هژمونی آمریکا و رژیم اسراییل، مفهومی توخالی خواهد ماند. انصارالله و ائتلاف مقاومت، با هوشمندی تحولات میدانی- همانند حملات دریایی و موشکی یا پاسخهای مستقیم به خطوط قرمز دشمن- مسیر تازهای از بازتعریف معادلات قدرت و موازنهسازی در منطقه را گشودهاند؛ رویکردی که نهتنها مؤید تحلیلهای نهادهایی همچون RAND، IISS و ICG درباره شکلگیری محور جدیدی از بازیگری مستقل در یمن است، بلکه نشان میدهد در عصر نظمهای در حال فروپاشی، قدرت نرم و اراده ملی از قدرتهای بزرگ- ولو موقتاً- پیشی میگیرد. |