مردم نیویورک با انتخاب زهران ممدانی به عنوان شهردار نیویورک اولین «نه» انتخاباتی به ترامپ را در دوران دوم ریاست‌جمهوری وی رقم زدند. این پیروزی بخشی از جامعه دوقطبی‌شده آمریکا را خشمگین و بخشی دیگر را ذوق‌زده کرده است. 

«زُهران مَمدانی» 34ساله در رقابتی- به گفته رسانه‌های آمریکایی- تاریخی و نفس‌گیر، با کسب 56درصد آرا، پیروز انتخابات شهرداری نیویورک معرفی شد؛ او نخستین مسلمان و نماینده نسل مهاجران جنوب آسیا و نیز جوان‌ترین شهردار این شهر در بیش از یک قرن گذشته است که سکان بزرگ‌ترین شهر و قلب مالی آمریکا را به دست می‌گیرد. ممدانی خود را «سوسیالیست دموکرات» می‌نامد، یعنی سیاستمداری که هدفش دفاع از کارگران در برابر شرکت‌های بزرگ است. با این وجود پیروزی او علاوه‌بر جمهوری‌خواهان، دردسر تازه‌ای برای دموکرات‌ها محسوب می‌شود چرا که رسانه‌های جمهوری‌خواه و خود ترامپ بارها وی را متهم کرده‌اند که کمونیست و سوسیالیست است. ترامپ پیش از انتخابات روز سه‌شنبه بارها ممدانی و دموکرات‌ها را کمونیست خطاب کرده و تهدید کرده بود در صورت پیروزی وی بودجه فدرال نیویورک را قطع خواهد کرد. ترامپ در نخستین واکنش خود به این پیروزی نیز در شبکه اجتماعی تروث‌سوشال نوشت: «نبودن نام ترامپ روی برگه رأی و تعطیلی دولت، دلیل شکست جمهوری‌خواهان در انتخابات نیویورک بود». پیروزی ممدانی در انتخابات شهردای نیویورک به‌رغم تمامی تلاش‌های ترامپ و حزب جمهوری‌خواه، نخستین «نه» بزرگ انتخاباتی به ترامپ و جمهوری‌خواهان و صهیونیست‌های افراطی دانست. کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند که موفقیت ممدانی می‌تواند الگویی برای انتخابات 2026 و تغییر موازنه قدرت در دیگر شهرهای بزرگ آمریکا باشد. شرایطی که «یدیعوت آحارونوت» آن را با جمله «زنگ خطر به صدا درآمده است» توصیف کرد.

ممدانی کیست؟

زُهران ممدانی در سال 1370 خورشیدی (1992 میلادی) در شهر کامپالا، پایتخت کشور اوگاندا، به دنیا آمد. خانواده او پس از مدتی به آمریکا مهاجرت کرد و در نیویورک ساکن شد. پدرش محمود ممدانی، از اساتید علوم سیاسی و جامعه‌شناسی در دانشگاه کلمبیاست و مادرش «میرا نایر» فیلم‌ساز است. به گزارش مهر، اگرچه اطلاعات کمی درباره دیدگاه مذهبی ممدانی و خانواده‌اش وجود دارد اما برخی منابع نوشته‌اند: پدر ممدانی از جامعه خوجا اهل گجراتِ هند است که عمدتاً از مسلمانان شیعه دوازده امامی هستند. مادر او نیز از خانواده‌ای هندو در ایالت پنجاب هند است. منابع دیگری نیز ممدانی را فردی دارای عقاید شیعه معرفی کرده‌اند. ممدانی تحصیلات دانشگاهی خود را در رشته علوم سیاسی در کالج بومن در ایالت «مین» آمریکا به پایان رسانده و از همان دوران دانشجویی به فعالیت‌های اجتماعی و عدالت‌خواهانه روی آورد. او در انتخابات سال 1399 (2020 میلادی) توانست با شکست نماینده وقت، به عنوان نماینده منطقه 36 نیویورک (شامل آستوریا و بخش‌هایی از کویینز) وارد مجلس ایالتی شود.

آمدن ممدانی نتیجه شکاف‌های داخلی

براساس گزارش‌ها، بیش از 26 میلیاردر و خانواده ثروتمند آمریکایی میلیاردها دلار برای حمایت از رقیب او، «اندرو کومو»، هزینه کرده بودند تا مانع پیروزی ممدانی شوند. اما ممدانی در این رقابت پیروز شد. برخی کارشناسان محبوبیت او را بازتابی از ناامیدی اعضای حزب دموکرات از رهبران خود می‌دانند. نظرسنجی مرکز تحقیقات «پیو» نشان می‌دهد، اکثر آمریکایی‌ها از هردو حزب ناامید هستند و حدود نیمی از آن‌ها می‌گویند که هر دو حزب آن‌ها را عصبانی می‌کنند به همین دلیل پیروزی ممدانی را می‌توان بازتاب ناامیدی طرفداران حزب دموکرات از جریان اصلی رهبری این حزب تلقی کرد. برخی نیز بر این باورند که از انتخاب ممدانی چندان هم نباید تعجب کرد چرا که نیویورک به طور سنتی متعلق به دموکرات‌هاست و طبعیتاً نامزد جمهوری‌خواه در این ایالت شانسی برای پیروزی نداشت. از سوی دیگر «اندرو کومو» نامزد مستقل رقیب ممدانی، پرونده‌های متعدد اقتصادی و اخلاقی داشت و طبیعتاً در این وضعیت هر شخصی با اندک میزان شرافت بیشتر می‌توانست در انتخابات پیروز شود. حمایت ممدانی از ملت مظلوم فلسطین و مخالفت با نسل‌کشی رژیم صهیونیستی در غزه نیز از دیگر دلایلی است که رسانه‌ها درباره پیروزی ممدانی ذکر کرده‌اند. نظرسنجی سی‌ان‌ان از صندوق‌های رأی حاکی است 38درصد از ساکنان نیویورک گفته‌اند که مواضع نامزدها درباره اسراییل «عامل مهمی» در رأی دادن آنها بوده است.

وعده‌های اقتصادی ممدانی

برخی هم دلیل پیروزی وی را کارزار پرشور و پیام‌های اجتماعی و اقتصادی او می‌دانند که مانع تأثیرگذاری هزینه‌های میلیاردی مخالفان شد. ممدانی توانست با وعده‌هایی چون کنترل اجاره بها، مسکن مقرون به صرفه، مقابله با مالکان متخلف، حمل‌ونقل سریع و رایگان، تقویت امنیت اجتماعی، مهد کودک رایگان، ایجاد فروشگاه‌های موادغذایی شهری، کاهش فاصله طبقاتی، مالیات بر ثروتمندان و شرکت‌های بزرگ و حمایت از برنامه‌های رفاه اجتماعی، بخش‌های گسترده‌ای از نیویورکی‌ها را به خود جذب کند. محبوبیت او در میان جوانان، اقلیت‌ها و شهروندانی که خواهان تغییر در سیاست‌های شهری هستند، از عوامل کلیدی پیروزی وی بوده است. این پیروزی نه‌تنها بازتاب تغییرات جمعیتی و سیاسی در بزرگ‌ترین شهر آمریکا است، بلکه به عنوان نشانه‌ای از قدرت روزافزون جریان‌های سیاسی مترقی در عرصه‌های محلی و ملی آمریکا تعبیر می‌شود. 

نشریه نزدیک به کنگره آمریکا نیز توجه به معیشت و نسل جوان، در کنار حضور در فضای مجازی را دلیل پیروزی نامزد دموکرات‌ها در انتخابات شهرداری نیویورک ارزیابی‌ کرد. هیل در گزارش خود نوشته است: در این انتخابات بیش از 2میلیون نفر رأی دادند و نتیجه نهایی شگفتی‌ساز بود؛ زیرا تنها چند ماه پیش، نظرسنجی‌ها نشان می‌داد ممدانی در حد تک‌رقمی از حمایت مردمی برخوردار است و کسی شانس جدی برای پیروزی او قائل نبود. هیل توجه به معیشت ساکنان نیویورک، ارائه پیام واحد و شفاف و بدون ابهام در حمایت از عدالت اقتصادی و گسترش خدمات عمومی، جذب آرای نسل جوان و استفاده از شعارهایی ضد ساختار قدرت سنتی برای جذب این طبقه، حضور گسترده در شبکه‌های اجتماعی و استفاده از انرژی جریان چپ در حزب دموکرات را پنج دلیل دانسته است که به پیروزی ممدانی منجر شده است.

فلسطین، ایران و رژیم صهیونیستی

ممدانی همچنین از حامیان سرسخت حقوق فلسطینیان و منتقدان جدی رژیم صهیونیستی به‌شمار می‌رود. شهردار مسلمان نیویورک پیش از رسیدن به جایگاه شهرداری در مصاحبه‌ای وعده داده بود که در صورت پیروزی در انتخابات و اگر «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم اسراییل وارد نیویورک شود، او را بازداشت خواهد کرد. خشم و عصبانیت رسانه‌های صهیونیست از پیروزی ممدانی هم نشان می‌دهد که اتفاقی که روز سه‌شنبه در نیویورک رقم خورده است، چندان در راستای منافع رژیم صهیونیستی نیست. روزنامه عبری‌زبان یدیعوت آحارانوت گزارش داده است، پیروزی زهران ممدانی در انتخابات شهرداری نیویورک یک اتفاق زودگذر نیست بلکه بیانگر قدرت گرفتن جریانی است که درخصوص مشروعیت رژیم صهیونیستی شک و تردید دارد. این روزنامه عبری‌زبان اعتراف کرد: پیروزی وی به‌مثابه زنگ خطری برای اسراییل است. این پیروزی بدان معنی است که آمریکایی‌ها دیگر درخصوص اسراییل اجماع‌نظر ندارند. ایتمار بن‌گویر، وزیر امنیت داخلی رژیم صهیونیستی هم اعلام کرد: «انتخاب زهران ممدانی به عنوان شهردار شهر نیویورک برای همیشه یک لکه ننگ ابدی از چگونگی غلبه یهودستیزی بر عقل سلیم باقی خواهد ماند.» این وزیر تندروی صهیونیست گفت: «ممدانی حامی حماس، دشمن اسراییل و آشکارا، یهودستیز است.». به گزارش ایرنا به نقل از شبکه خبری «هفت» تلویزیون رژیم صهیونیستی، «یاکی دایان»، کنسول سابق رژیم صهیونیستی در لس‌آنجلس هم در واکنش به پیروزی ممدانی گفت: انتظار می‌رود انتخاب ممدانی بر زندگی روزمره یهودیان نیویورک تأثیر بگذارد؛ اما این انتخاب نشان‌دهنده روند نگران‌کننده‌تر بزرگ‌تری برای اسراییل در آینده خواهد بود. دایان گفت: معنی این اتفاق برای یهودیان نیویورک این است که اکنون یک نامزد مسلمان ضد اسراییلی، ضد صهیونیستی و حتی می‌توان گفت ضد یهودی، رهبری بزرگ‌ترین شهر یهودی جهان را برعهده خواهد گرفت. این مسئله برای یهودیانی که خواهان همکاری با اسراییل و حمایت از اسراییلی‌ها هستند، نگران‌کننده است.

روزنامه آمریکایی نیویورک‌پست هم درباره مواضع ممدانی درباره ایران نوشته است: وی به‌شدت از حملات هوایی ایالات‌متحده به تأسیسات هسته‌ای ایران انتقاد کرده است. او آن اقدام را «اقدام نظامی غیرقانونی و آغازگر فصل تازه‌ای از بی‌ثباتی بین‌المللی» خوانده است. در نگاه او، سیاست آمریکا در مورد ایران، از جمله استفاده از زور بدون مشورت کنگره نمونه‌ای از «پیمان‌شکنی» و اولویت دادن به هزینه‌های نظامی به جای عدالت اجتماعی است.