به گزارش پارسینه به نقل از تابناک، تغییر وزن ناخواسته (چه افزایش و چه کاهش) یکی از معیارهای اصلی تشخیصی برای اختلال افسردگی اساسی (MDD) در راهنمای DSM-5 است.

پاسخ کوتاه به سوال آیا افسردگی باعث لاغری می شود؟ مثبت است، اما این تمام واقعیت نیست. افسردگی می تواند به همان اندازه باعث افزایش وزن و چاقی شود. این رابطه دوگانه به نوع افسردگی، شدت علائم، ژنتیک و واکنش منحصربه فرد بدن هر فرد بستگی دارد.

این مقاله صرفاً جنبه اطلاع رسانی و آموزشی دارد و به هیچ عنوان جایگزین مشاوره، تشخیص یا درمان حرفه ای پزشکی نیست. تغییرات ناخواسته و قابل توجه در وزن می تواند نشانه ای از شرایط پزشکی مختلف (فراتر از افسردگی) باشد. اگر شما یا عزیزانتان دچار تغییرات وزن ناگهانی، کاهش یا افزایش شدید اشتها، یا علائم خلقی هستید، لطفاً برای ارزیابی دقیق و دریافت برنامه درمانی مناسب، حتماً با پزشک مشورت کنید.

ارتباط افسردگی و کاهش وزن، به ویژه در اشکال شدیدتر بیماری مانند افسردگی ملانکولیک، بسیار قوی است. این کاهش وزن معمولاً ناخواسته و نتیجه مستقیم تأثیر بیماری بر مغز و رفتار فرد است.

یکی از علائم هسته ای افسردگی، Anhedonia یا ناتوانی در تجربه لذت است. این حالت فراتر از بی علاقگی به سرگرمی ها است و مستقیماً بر لذت فیزیکی ناشی از غذا خوردن تأثیر می گذارد. غذاها طعم خود را از دست می دهند و فرد دیگر آن حس رضایت و پاداش مغزی را پس از غذا خوردن دریافت نمی کند. این بی تفاوتی حسی، انگیزه غذا خوردن را به شدت کاهش داده و منجر به کاهش دریافت کالری و لاغری می شود.

افسردگی با خستگی مفرط و کمبود انرژی همراه است که ساده ترین فعالیت های روزمره را طاقت فرسا می کند. فرایندهای مرتبط با غذا خوردن - مانند خرید، آشپزی و شستن ظروف - به انرژی زیادی نیاز دارند که فرد مبتلا فاقد آن است. این امر منجر به حذف وعده های غذایی یا فراموش کردن غذا خوردن برای ساعت های طولانی می شود.

در افسردگی حاد و شدید (نوع ملانکولیک)، محور HPA (سیستم پاسخ به استرس بدن) دچار بیش فعالی می شود. این حالت منجر به ترشح مداوم هورمون آزادکننده کورتیکوتروپین (CRH) و سطوح بالای کورتیزول می شود. این هورمون ها در سطوح بسیار بالا (مانند پاسخ جنگ یا گریز) می توانند به شدت اشتها را سرکوب کرده و بدن را در وضعیت آماده باش دائمی قرار دهند که در آن، گرسنگی در اولویت نیست.

ارتباط قوی مغز و روده دوطرفه است. افسردگی می تواند باعث ایجاد علائم فیزیکی واقعی در سیستم گوارش مانند حالت تهوع مداوم، درد معده، احساس سیری زودرس، یبوست یا اسهال شود. این ناراحتی های فیزیکی، غذا خوردن را به تجربه ای ناخوشایند تبدیل کرده و منجر به کاهش مصرف غذا می شوند.

ارتباط افسردگی و افزایش وزن نیز بسیار شایع است. این پدیده نشان می دهد که افسردگی می تواند به شیوه های کاملاً متفاوتی بروز کند.

شایع ترین نوع افسردگی مرتبط با افزایش وزن، افسردگی آتیپیک است. این نوع بسیار رایج، با مجموعه ای از علائم معکوس در مقایسه با نوع ملانکولیک مشخص می شود:

در بسیاری از موارد، غذا خوردن (به ویژه مصرف قند و چربی) به عنوان یک مکانیزم مقابله ای یا خوددرمانی کوتاه مدت برای تسکین احساسات دردناک افسردگی عمل می کند. غذاهای شیرین و پرکالری می توانند به طور موقت سطح سروتونین را در مغز افزایش داده و یک تسکین آنی ایجاد کنند. این الگو به سرعت به یک چرخه معیوب تبدیل می شود:افسردگی -> پرخوری -> احساس گناه -> تشدید افسردگی -> پرخوری مجدد.

گاهی، عامل تغییر وزن، خود بیماری نیست، بلکه درمان آن است. داروهای ضدافسردگی می توانند تأثیرات متفاوتی بر اشتها و متابولیسم داشته باشند.

افزایش وزن یکی از عوارض جانبی شایع برخی داروها و از دلایل اصلی قطع خودسرانه درمان است.

در طرف مقابل، برخی داروها اثر کمی بر وزن داشته یا باعث کاهش آن می شوند.