در روزهای اخیر، بسیاری از خانواده‌ها در شبکه‌های اجتماعی و سامانه‌های یارانه‌ای با پرسش و نگرانی بزرگی روبه‌رو شده‌اند:
آیا دریافت وام ازدواج می‌تواند باعث حذف یارانه نقدی شود؟
پاسخ کوتاه این است: خیر، اما جزییات این ماجرا و نحوه‌ی بررسی دهک‌بندی‌ها پیچیده‌تر از آن است که به نظر می‌رسد.

در هفته‌های اخیر، تعدادی از شهروندان در تماس با وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کردند که پس از دریافت وام ازدواج یا وام فرزندآوری، یارانه نقدی‌شان قطع شده است. این موضوع باعث شد موجی از اعتراض به حذف یارانه در سامانه «حمایت» و تماس با رسانه‌ها شکل بگیرد.
با افزایش این اعتراض‌ها، رییس سازمان برنامه و بودجه در گفت‌وگویی رسمی به این موضوع واکنش نشان داد و توضیحاتی درباره‌ی شیوه‌ی دهک‌بندی جدید ارائه کرد.

به گفته‌ی رییس سازمان برنامه و بودجه، احتمال اشتباه در حذف یارانه‌ها بسیار کم است اما همچنان امکان اعتراض وجود دارد.
وی تاکید کرد: «دریافت وام ازدواج یا سایر تسهیلات بانکی به‌تنهایی نمی‌تواند ملاک حذف یارانه باشد. سیستم دهک‌بندی بر پایه‌ی مجموع درآمد خانوار، دارایی‌های ثبت‌شده، تراکنش‌های بانکی و اطلاعات رفاهی محاسبه می‌شود.»

در محاسبات دهک‌بندی، وام ازدواج یا تسهیلات قرض‌الحسنه‌ای که با هدف حمایت از خانواده پرداخت می‌شود، به عنوان درآمد پایدار در نظر گرفته نمی‌شود.
به بیان ساده، دریافت وام ازدواج نمی‌تواند باعث حذف یارانه نقدی شود، مگر آن‌که فرد دریافت‌کننده در سایر شاخص‌های مالی (مثل خرید خودرو یا ملک) جزو دهک‌های بالا قرار گیرد.
با این حال، اگر مبلغ وام در حساب فرد باقی بماند و باعث افزایش میانگین گردش حساب شود، ممکن است سامانه رفاه ایرانیان به اشتباه او را در دهک بالاتر قرار دهد. در این حالت، راه‌حل اصلی ثبت اعتراض به حذف یارانه است.

برای آن دسته از افرادی که یارانه‌شان به اشتباه قطع شده، دولت سامانه‌ای رسمی به آدرس https://hemayat.mcls.gov.ir راه‌اندازی کرده است.
افراد می‌توانند با وارد کردن کد ملی و شماره حساب یارانه، نسبت به ثبت اعتراض به حذف یارانه اقدام کنند.
پس از ثبت، نتیجه بررسی در مدت حداکثر 30 روز کاری اعلام می‌شود.

مراحل ثبت اعتراض به حذف یارانه نقدی

ورود به سامانه حمایت

انتخاب گزینه «اعتراض به دهک‌بندی»

ثبت دلیل حذف یارانه (مثل اشتباه در محاسبه دارایی یا وام ازدواج)

دریافت کد پیگیری

انتظار برای اعلام نتیجه از سوی وزارت تعاون

در طرح جدید، وزارت رفاه از داده‌های 29 نهاد مختلف از جمله بانک مرکزی، ثبت احوال، سازمان املاک و راهور ناجا استفاده می‌کند.
مهم‌ترین شاخص‌های دهک‌بندی عبارت‌اند از:

میانگین درآمد ماهانه خانوار

گردش حساب بانکی در سه ماه گذشته

ارزش خودرو و ملک

مجموع تسهیلات دریافتی

تراکنش‌های مالی غیرمعمول

بنابراین، وام ازدواج به خودی خود منجر به حذف یارانه نمی‌شود، اما اگر همراه با سایر شاخص‌های مالی باشد، ممکن است دهک خانوار را تغییر دهد.

بله. در صورتی که پس از بررسی اعتراض، مشخص شود حذف یارانه اشتباه بوده، یارانه‌های قطع‌شده به‌صورت معوق و یکجا پرداخت می‌شود.
بر اساس اعلام وزارت رفاه، از ابتدای سال 1404 تاکنون بیش از 450 هزار اعتراض به حذف یارانه ثبت شده که حدود 25 درصد آن‌ها پذیرفته شده است.

در شبکه‌های اجتماعی، کاربران زیادی نسبت به قطع یارانه به‌دلیل وام ازدواج یا خرید لوازم منزل واکنش نشان دادند. بسیاری از آن‌ها معتقدند که این نوع محاسبه، عدالت اجتماعی را نقض می‌کند.
یکی از کاربران نوشته بود:«من با وام ازدواج جهیزیه خریدم، ولی یارانه‌ام قطع شد. آیا این انصاف است؟»

این واکنش‌ها باعث شد هشتگ «#اعتراض_به_حذف_یارانه» برای چند روز متوالی در فضای مجازی ترند شود.

کارشناسان اقتصادی تأکید دارند که سیستم فعلی دهک‌بندی نیاز به بازنگری و شفافیت بیشتر دارد.
به گفته‌ی یکی از تحلیلگران مرکز پژوهش‌های مجلس، «درآمد واقعی خانوارها با داده‌های بانکی همیشه تطابق ندارد و ممکن است حذف یارانه‌ها با خطا همراه شود.»
وی پیشنهاد داد که دولت با ایجاد سامانه‌ای شفاف، امکان مشاهده‌ی جزییات دهک خانوار را برای مردم فراهم کند تا میزان اعتراض به حذف یارانه کاهش یابد.

بر اساس اعلام رسمی وزارت تعاون، وام‌های قرض‌الحسنه (ازدواج، فرزندآوری، تعمیر مسکن) تأثیری در دهک‌بندی ندارند.
اما وام‌های تجاری یا تسهیلات خرید خودروهای لوکس ممکن است باعث تغییر دهک خانوار و قطع یارانه شوند.
در واقع، نوع وام، هدف و مبلغ آن در تصمیم‌گیری نهایی بسیار مهم است.

بررسی‌ها نشان می‌دهد هیچ مصوبه‌ای برای حذف یارانه نقدی به‌دلیل وام ازدواج وجود ندارد.
اما توصیه کارشناسان این است که در زمان دریافت تسهیلات، مبالغ بزرگ را در حساب نگه ندارید تا سامانه رفاه به‌اشتباه وضعیت مالی شما را ثروتمند ارزیابی نکند.
در صورت بروز هرگونه خطا، حتماً اعتراض به حذف یارانه را از طریق سامانه حمایت ثبت کنید تا حق شما محفوظ بماند.

دریافت وام ازدواج موجب حذف یارانه نقدی نمی‌شود.

دهک‌بندی بر پایه‌ی درآمد و دارایی خانوار است، نه تسهیلات حمایتی.

اعتراض به حذف یارانه از طریق سامانه حمایت ممکن و مؤثر است.

نتایج اعتراض‌ها در کمتر از 30 روز اعلام می‌شود.

در صورت اشتباه، یارانه‌های معوق قابل بازگشت است.