به نقل از ایرنا، این دومین سفر آقای لاریجانی به مسکو در طول دو ماه گذشته است که خود نشان دهنده نزدیکی بیشتر روابط ایران و روسیه است. هنوز اطلاعات مشخصی از این سفر و گفت وگوهای انجام شده منتشر نشده است، اما می توان حدس زد ـ به ویژه پس از مصاحبه ی سخنگوی وزارت امور خارجه ـ که مسائل امنیتی در رأس گفت وگوها قرار داشته است. به نظر می رسد همکاری های نظامی میان روسیه و ایران افزایش یافته و این موضوع مورد توجه جدی طرفین بوده است.

علاوه بر مورد فوق، ممکن است درباره پیام بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر رژیم اسراییل، به ولادیمیر پوتین ـ که رییس جمهور روسیه آن را به ایران منتقل کرد ـ نیز گفت وگوهایی صورت گرفته باشد. همچنین احتمال دارد درباره تماس تلفنی اخیر پوتین و ترامپ، که ترامپ خود به آن اذعان کرده است، مشورت هایی انجام شده باشد.

اما یک موضوع مهم برای ایران نیز ممکن است در این دیدار مورد گفت وگو قرار گرفته باشد. به یاد داریم که پیش از سفر لاریجانی به مسکو، احمدالشرع، رییس جمهور موقت سوریه، سفری رسمی به مسکو انجام داد و در کاخ کرملین مورد استقبال رسمی پوتین قرار گرفت.

تصور می رود که سفر احمدالشرع و مسائلی که درباره ی ایران در آن دیدار مطرح شده بود، میان لاریجانی و پوتین به بحث گذاشته شده باشد. زیرا پس از بازگشت دکتر لاریجانی از مسکو، نماینده ی پوتین در امور سوریه به تهران سفر کرد و با مسئولان ذی ربط در وزارت خارجه و نیز خارج از آن به گفت وگو پرداخت.

این امکان وجود دارد که پس از یک سال، رییس جمهور سوریه تمایل داشته باشد درباره ی ایران گفت وگو کند. البته این تمایل از سوی ایران نیز وجود دارد. مسائل زیادی هست که درباره ی روابط ایران و سوریه باید مورد بحث قرار گیرد، زیرا ایران منافع فراوانی در آن کشور دارد.

علاوه بر آن، سوریه به شدت تحت فشار اسراییل قرار دارد. برخی تحلیل گران معتقدند که پس از حملات به غزه، اسراییل ممکن است به سوریه نیز حمله کند. وزرای سوپر راست کابینه نتانیاهو بر این امر اصرار دارند و آن را در جهت منافع درازمدت رژیم صهیونیستی ارزیابی می کنند.

رییس جمهور سوریه تلاش کرده است با اسراییل به تفاهم برسد و به همین دلیل، امتیازات قابل توجهی نیز در مذاکرات پنهانی به طرف اسراییلی ارائه کرده است. اما به نظر می رسد که طرف اسراییلی تمایلی به تخلیه سرزمین های اشغالی پس از سقوط اسد ندارد. حتی اسراییل کوشیده است برخی بخش های سرزمینی سوریه را تجزیه کند.

بنابراین ممکن است رییس جمهور سوریه قصد داشته باشد نشان دهد که روابط نزدیک تر با روسیه و نوعی ارتباط با ایران برای سوریه مفید است، زیرا کشورهای متحد کنونی سوریه، همچون ترکیه، عربستان سعودی و قطر، با وجود روابط نزدیک با ترامپ، نتوانسته اند کاری مؤثر برای سوریه انجام دهند.

از سوی دیگر، ایران تلاش می کند به مردم لبنان، به ویژه شیعیانی که در حملات رژیم صهیونیستی خانه های خود را از دست داده اند، کمک کند، اما به دلیل سخت گیری های دولت لبنان، در این زمینه توفیق چندانی نداشته است.

ممکن است این یکی از موضوعاتی باشد که به درخواست طرف ایرانی، از سوی احمدالشرع با پوتین مطرح شده و سپس میان آقای پوتین و لاریجانی مورد گفت وگو قرار گرفته باشد. با توجه به احتمالات فوق الذکر، باید مدتی صبر کرد تا نتیجه تحولات مشخص شود.

عبدالرضا فرجی راد*

*استاد ژئوپلیتیک و کارشناس ارشد سیاست خارجی