آخرین خبرها
  واریز یارانه مهر 1404 برای دهک‌های چهارم تا نهم آغاز شد؛ آیا مبلغ تغییر کرده است؟
  سفر قریب‌الوقوع علی‌اف به تهران
  شرط تازه برای تمدید و صدور بیمه‌نامه اعلام شد
  جومونگ: دوست دارم دوباره به تهران سفر کنم/ویدیو
  آزادی مشروط مهدیه اسفندیاری
 
- اندازه متن: + -  کد خبر: 36178صفحه نخست » آخرین اخبار    چهارشنبه، 30 مهر 1404 - 10:17

از ناهمخوانی شناختی تا تغییر موضع؛ چرا به خود دروغ می‌گوییم؟


پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهند که خودفریبی، برخلاف تصور رایج، نه‌تنها رفتاری آگاهانه نیست، بلکه می‌تواند به‌سادگی و بدون هیچ انگیزه‌ای رخ دهد.

به گزارش پارسینه و به نقل از psychologytoday،این پدیده، که در ظاهر بی ضرر به نظر می رسد، در واقع می تواند باورهای فرد را به تدریج دگرگون سازد و او را از مواضع اصیل و درونی اش دور کند.

دلایل خودفریبی

افراد به دلایل متعددی به خود دروغ می گویند؛ از جمله تمایل به حفظ انسجام رفتاری و اجتناب از احساس ناهماهنگی. با این حال، مطالعه ای جدید نشان داده است که حتی بدون وجود مشوق یا فشار بیرونی، صرفاً قرار گرفتن در جایگاه مخالف یک دیدگاه می تواند منجر به تغییر باور شود.

از خوداقناعی تا خودفریبی

مطالعه ای مشترک از دانشگاه کالیفرنیا، برکلی و مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) در سال 2025، خودفریبی را نوعی خوداقناعی معرفی می کند. در این فرآیند، فرد با ارائه استدلالی در دفاع از دیدگاهی که در ابتدا با آن موافق نبوده، به تدریج به آن باور پیدا می کند. این تغییر، به ویژه زمانی رخ می دهد که فرد در موقعیتی قرار گیرد که نیازمند هماهنگی میان رفتار و باورهایش باشد—وضعیتی که در روان شناسی با عنوان ناهمخوانی شناختی شناخته می شود.

شواهد تجربی

در دو آزمایش آنلاین با مشارکت بیش از 4000 نفر، پژوهشگران دریافتند که صرفاً مواجهه با اطلاعات و ارائه استدلال در دفاع از دیدگاه مخالف، می تواند موجب تغییر موضع افراد شود—even بدون هیچ گونه انگیزه یا پاداش. در یکی از این مطالعات، شرکت کنندگان باید میزان باور خود به چند گزارهٔ سیاسی را ارزیابی می کردند. سپس برخی از آن ها موظف شدند استدلالی موافق یا مخالف بنویسند، و برخی دیگر صرفاً خلاصه ای از آن را ارائه دهند. نتایج نشان داد که افراد در هر دو گروه، پس از دفاع از دیدگاه مخالف، موضع خود را تغییر دادند.

در مطالعهٔ دوم، همین روند با تغییراتی تکرار شد و مشخص گردید که حتی خلاصه نویسی ساده، بدون هدف اقناع، به همان اندازه مؤثر است.

پیامدهای شناختی و اخلاقی

این یافته ها نشان می دهند که تغییر باور، الزاماً نتیجهٔ تلاش آگاهانه یا تمایل به انسجام نیست؛ بلکه ممکن است صرفاً با قرار گرفتن در جایگاه مخالف رخ دهد. در چنین شرایطی، فرد نه تنها ممکن است تحت تأثیر سخنان دیگران قرار گیرد، بلکه حتی ممکن است به باورهایی که خود بیان کرده—اما در ابتدا به آن ها اعتقاد نداشته—ایمان بیاورد.

راهکارهای مقابله با خودفریبی

برای جلوگیری از لغزش به سوی باورهای نادرست، ضروری است که فرد نسبت به فرآیندهای ذهنی خود آگاه باشد. مواجهه با دیدگاه های مخالف می تواند موجب کشف ظرافت هایی شود که پیش تر نادیده گرفته شده اند، اما در عین حال ممکن است فرد را از مواضع صادقانه ای که طی سال ها شکل گرفته اند، دور سازد.

جمع بندی

دروغ گفتن به خود، حتی بدون انگیزه ای مشخص، رفتاری رایج و در عین حال خطرناک است. برای حفظ انسجام درونی و وفاداری به باورهای اصیل، ضروری است که فرد با تأمل و آگاهی، مواضع خود را مرور کند و اجازه ندهد مواجههٔ سطحی با اطلاعات، مسیر اخلاقی و فکری او را منحرف سازد.

   
  

نظر شما:
نام:
پست الکترونیکی:
آدرس وب:
عنوان:
نظر
  قبل از ارسال نظر آنرا ویرایش کرده و قواعد نگارش را در آن رعایت کنید.
لطفاً در مطالب خود اخلاق اسلامی و قوانین کشور را مد نظر داشته باشید.
نمایش نظرات کاربران در خبرها به معنای تایید آنها توسط سایت نیست.

  کد امنیتی:
 
سفر قریب‌الوقوع علی‌اف به تهران
  سفر قریب‌الوقوع علی‌اف به تهران
خلف خلف‌اف نماینده رییس جمهوری آذربایجان در امور ویژه که به کشورمان سفر کرده است، امروز با مهدی سنایی مشاور سیاسی رییس جمهور و معاون سیاسی دفتر رییس جمهور دیدار و گفتگو کرد.
آزادی مشروط مهدیه اسفندیاری
  آزادی مشروط مهدیه اسفندیاری
اسماعیل بقایی سخنگوی وزارت امور خارجه در گفتگو با خبرنگاران از آزادی مشروط خانم مهدیه اسفندیاری خبر داد. سخنگوی وزارت امور خارجه در گفتگو با خبرنگاران از آزادی مشروط خانم مهدیه اسفندیاری خبر داد.
گروسی ادعای ترامپ درباره نابودی برنامه‌ هسته‌ای ایران را تکذیب کرد
  گروسی ادعای ترامپ درباره نابودی برنامه‌ هسته‌ای ایران را تکذیب کرد
رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که در ژنو سوییس به سر می برد روز چهارشنبه در خصوص حملات اخیر رژیم صهیونیستی و آمریکا به تاسیسات هسته‌ای ایران گفت:
دکوراسیون ویلای مدرن و لاکچری پژمان جمشیدی در دبی/ویدیو
  دکوراسیون ویلای مدرن و لاکچری پژمان جمشیدی در دبی/ویدیو
ویدیویی جذاب از ویلای فوق مدرن و لوکس پژمان جمشیدی در دوبی با طراحی مینیمال سفید و کوسن‌های شیک منتشر شد؛ اطلاعاتی درباره صحت مالکیت این ویلا هنوز تایید نشده است.
آغاز فروش فوری و فوق‌العاده محصولات ایران‌خودرو؛ جزییات اعلام شد
  آغاز فروش فوری و فوق‌العاده محصولات ایران‌خودرو؛ جزییات اعلام شد
ایران خودرو بزودی چند محصول پرتیراژ خود را عرضه می‌کند.
پرداخت 5 میلیون تومان مابه‌التفاوت به بازنشستگان آغاز شد
  پرداخت 5 میلیون تومان مابه‌التفاوت به بازنشستگان آغاز شد
آغاز واریز حقوق مهرماه بازنشستگان تأمین اجتماعی براساس حروف الفبا در تهران و شهرستان‌ها؛ مابه‌التفاوت معوقات فروردین 1404 نیز برای گروهی از بازنشستگان به صورت جداگانه پرداخت می‌شود.
استوری معنادار پردیس احمدیه درباره پژمان جمشیدی
  استوری معنادار پردیس احمدیه درباره پژمان جمشیدی
پردیس احمدیه با انتشار یک استوری به حواشی خبر بازداشت پژمان جمشیدی بازیگر سینما واکنش نشان داد.
پزشکیان: کالاهای اساسی باید به قیمت مناسب و به میزان کافی تأمین شود
  پزشکیان: کالاهای اساسی باید به قیمت مناسب و به میزان کافی تأمین شود
پزشکیان در این جلسه با اشاره به تأکیدات رهبر معظم انقلاب اسلامی برای تسریع در قطع سوزاندن گازهای همراه در مشعل، اظهار داشت: طبق گزارش ارائه شده روند جمع‌آوری این گازها بسیار تسریع شده که جای قدردانی دارد،
نسخه آیت الله جنتی برای مقاومت ایران
  نسخه آیت الله جنتی برای مقاومت ایران
قدرت‌های استکباری ممکن است در مقاطع مختلف ادبیات خود را تغییر دهند، اما ماهیت ظالمانه‌شان ثابت است و رفتار سردمداران آمریکا و سایر قدرت‌های سلطه‌گر در روزهای اخیر،
گروسی: ایران می‌توانست از ان‌پی‌تی خارج شود
  گروسی: ایران می‌توانست از ان‌پی‌تی خارج شود
دبیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با اشاره به محدودیت‌های بازرسی در ایران گفت تهران با وجود امکان خروج از معاهده عدم‌اشاعه، راه قطع ارتباط با جهان را در پیش نگرفت و امروز هم آژانس سعی دارد روابط خود با تهران را توسعه دهد.
اطلاعیه شبانه تأمین اجتماعی برای واریزی 1,700,000 تومان اضافه حقوق بازنشستگان | پرداخت حق اولاد بازماندگان ماه قبل به حقوق بازنشستگان
  اطلاعیه شبانه تأمین اجتماعی برای واریزی 1,700,000 تومان اضافه حقوق بازنشستگان | پرداخت حق اولاد بازماندگان ماه قبل به حقوق بازنشستگان
پرداخت کمک‌هزینه اولاد بازماندگان واجد شرایط که در شهریور متوقف شده بود، مجدداً برقرار شد و همراه با حقوق مهر پرداخت گردید.
آقای گل پرسپولیس در خطر محرومیت!
  آقای گل پرسپولیس در خطر محرومیت!
پرسپولیس در حالی برای رویارویی با ذوب آهن آماده می‌شود که علی علیپور مهاجم اول سرخ پوشان در آستانه محرومیت است.
  پربیننده ترین اخبار       
  اقدام زیرکانه المیرا شریفی مقدم علیه فیروز کریمی
  خبر مهم از انحلال بانک آینده | تکلیف سپرده مشتریان چه می‌شود؟
  همسر سابق پژمان جمشیدی سکوت را شکست؛ واکنش در شبکه اجتماعی
  جواد کاظمیان سفت و سخت پشت پژمان جمشیدی را گرفت
  اطلاعیه رسمی: ادارات 16 استان پنجشنبه تعطیل خواهند بود
  فرمول محاسبه حذف یارانه نقدی خانوار سه‌نفره | چقدر خرج کنیم یارانه‌مان حذف می‌شود؟
  آخرین جزییات افزایش تعرفه‌های برق اعلام شد
  خطرات پنهان جوشاندن مجدد آب برای تهیه چای
  قبض برق از مهر گران شد! | نحوه محاسبه قبوض برق در سال 1404
  جبلی: آمار بینندگان تلویزیون بالای 70 درصد است
  پرداخت کالابرگ الکترونیک در جلسه سران قوا نهایی شد | واریز اعتبار کالایی به حساب سرپرست خانوارها
  معامله ترامپ و اردوغان بر سر نفت و آب عراق
  خبر فوری برای بازنشستگان فرهنگی /آخرین وضعیت رتبه‌بندی معلمان بازنشسته
  واکنش بقایی به ادعاهای وندی شرمن در‌باره اسنپ‌بک/ با بدعهدی آمریکا روبه‌رو شدیم
  قیمت کارخانه ای سایپا ویژه آبان 1404 | این مدل شاهین یک میلیاردی شد
  انتخابات امسال در سراسر کشور به صورت تمام الکترونیک برگزار می‌شود
  گفت‌وگوی وزرای ورزش ایران و عربستان با محور «اتحاد جهان اسلام» در عرصه ورزش
  شرط عراقچی برای مذاکره با آمریکا
  یک استقلالی بمب انگیزه شد
  رزمایش هسته‌ای راهبردی روسیه با نظارت پوتین
© شبکه خبری رونگار 1404

All rights reserved