بانک مرکزی با صدور بخشنامه‌ای رسمی به 23 بانک عامل از افزایش سقف وام اشتغال و تسهیلات قرض‌الحسنه برای مشاغل خانگی، شرکت‌های دانش‌بنیان و کارفرمایان خبر داد.
بر اساس این بخشنامه، سقف وام اشتغال فردی تا 2 میلیارد تومان و برای رسته‌های شغلی مصوب بانک مرکزی تا 3.5 میلیارد تومان افزایش یافته است.
در این طرح، کارفرمایان و شرکت‌های دانش‌بنیان نیز از وام‌های 50 میلیارد ریالی بهره‌مند می‌شوند و متقاضیان خرد می‌توانند بدون ضامن و تنها با سفته یا اعتبارسنجی وام دریافت کنند.

طبق بخشنامه شماره 04/181972 مورخ 23 مهرماه 1404 بانک مرکزی، میزان تسهیلات قرض‌الحسنه اشتغال و مشاغل خانگی به طور رسمی افزایش یافته است.
بر اساس این ابلاغیه:

سقف فردی وام اشتغال و مشاغل خانگی: 2 میلیارد ریال (200 میلیون تومان) با بازپرداخت 60 ماهه

سقف فردی وام رسته‌های شغلی مصوب بانک مرکزی: 3.5 میلیارد ریال (350 میلیون تومان)

سقف تسهیلات کارفرمایی: 50 میلیارد ریال برای هر کارفرما به ازای ایجاد هر فرصت شغلی

وام اشتغال شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور: 9 میلیارد ریال

وام توسعه‌ای دانش‌بنیان با جذب نخبگان: تا سقف 50 میلیارد ریال

این مصوبه جدید، مهم‌ترین تغییر در نظام تأمین مالی خرد کشور از سال 1402 تاکنون محسوب می‌شود.

بانک مرکزی در بیانیه خود اعلام کرد هدف اصلی از این تصمیم، توانمندسازی اقتصادی اقشار کم‌درآمد، حمایت از کارآفرینان خرد و توسعه مشاغل خانگی پایدار است.
افزایش سقف وام اشتغال باعث می‌شود:

خانوارهای دارای مهارت یا تولیدکننده خانگی بتوانند کسب‌وکار کوچک خود را گسترش دهند.

کارفرمایان خرد امکان جذب نیروی کار بیشتری داشته باشند.

شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور منابع لازم برای توسعه طرح‌های نوآورانه را تأمین کنند.

به گفته کارشناسان، این تصمیم در شرایط رکود تورمی می‌تواند به رونق بخش تولید کمک کند و نرخ بیکاری در مناطق محروم را کاهش دهد.

طبق مصوبه جدید بانک مرکزی، رسته‌های شغلی مشمول وام اشتغال شامل مجموعه‌ای از فعالیت‌های تولیدی، خدماتی و فناورانه هستند که توسط وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی شناسایی و به بانک مرکزی معرفی می‌شوند.

صنایع غذایی، پوشاک و چرم

دامداری و پرورش طیور

گردشگری و بوم‌گردی

صنایع دستی و فرش دستباف

مشاغل فناور و دیجیتال

تعمیرات، خدمات خانگی و حمل‌ونقل محلی

در بخشنامه بانک مرکزی آمده است که رسته‌های قبلی فاقد اعتبارند و صرفاً رسته‌های جدید معرفی‌شده در چارچوب مصوبه جدید مورد تأیید خواهند بود.

در راستای تقویت اشتغال پایدار، بانک مرکزی سقف وام اشتغال کارفرمایی را برای نخستین‌بار تا 50 میلیارد ریال افزایش داده است.
این وام به کارفرمایانی تعلق می‌گیرد که برای هر نیروی شاغل جدید، معادل سقف سرانه فردی وام اشتغال (2 میلیارد ریال) دریافت کنند.

به عبارت دیگر، اگر یک بنگاه اقتصادی 10 نفر نیروی جدید استخدام کند، می‌تواند تا سقف 20 میلیارد ریال تسهیلات کارفرمایی دریافت نماید.

یکی از مهم‌ترین محورهای این بخشنامه، توجه ویژه به شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور است.
بر اساس مصوبه هیأت عالی بانک مرکزی:

شرکت‌های دانش‌بنیان می‌توانند تا سقف 9 میلیارد ریال وام قرض‌الحسنه دریافت کنند.

طرح‌های ایجادی و توسعه‌ای در حوزه فناوری، تا 30 میلیارد ریال تسهیلات خواهند داشت.

در صورت جذب هر نخبه عضو بنیاد ملی نخبگان، 20 درصد افزایش سقف وام لحاظ می‌شود تا حداکثر 50 میلیارد ریال قابل پرداخت باشد.

این بخش از طرح، با هدف حمایت از اقتصاد دانش‌بنیان و اشتغال متخصصان جوان طراحی شده است.

یکی از سؤالات متقاضیان این است که آیا برای دریافت وام اشتغال ضامن لازم است؟
بانک مرکزی در بخش تضامین بخشنامه، شرایط روشنی را اعلام کرده است:

تا سقف 2 میلیارد ریال: فقط با اعتبارسنجی متقاضی و یک سفته یا یک ضامن

تا سقف 3.5 میلیارد ریال: طبق ماده 7 دستورالعمل اعطای تسهیلات خرد (امکان استفاده از وثایق سبک و اعتبارسنجی)

برای مبالغ بالاتر یا تسهیلات کارفرمایی: بر اساس مستندات طرح و قرارداد اشتغال

بنابراین متقاضیان وام‌های کوچک نیازی به ارائه چند ضامن ندارند و می‌توانند با سفته یا امتیاز اعتبارسنجی تسهیلات دریافت کنند.

بانک‌ها طبق بخشنامه بانک مرکزی موظف‌اند فرآیند صدور وام اشتغال را تسهیل کنند. مدارک موردنیاز عبارت است از:

مدارک هویتی متقاضی (کارت ملی و شناسنامه)

طرح توجیهی شغلی یا معرفی‌نامه از اداره کار

مدارک مکان فعالیت (اجاره‌نامه یا سند)

سفته یا ضامن (در صورت نیاز)

شماره حساب بانکی معتبر و کد شبا

در طرح‌های گروهی یا کارفرمایی، ارائه لیست بیمه کارکنان و مجوز فعالیت الزامی است.

کارشناسان اقتصادی معتقدند افزایش سقف وام اشتغال در سال 1404 می‌تواند سه اثر مهم داشته باشد:

افزایش نرخ مشارکت اقتصادی: افراد بیشتری برای راه‌اندازی کسب‌وکار کوچک انگیزه خواهند داشت.

کاهش بیکاری در مناطق محروم: با دسترسی آسان‌تر به منابع بانکی، اشتغال محلی رشد می‌کند.

رونق اقتصاد دانش‌بنیان: شرکت‌های فناور می‌توانند با تسهیلات جدید، ظرفیت نوآوری خود را گسترش دهند.

به گفته اقتصاددانان، اگر این طرح با نظارت دقیق و شفافیت همراه باشد، می‌تواند اثر ملموسی بر رشد اشتغال جوانان بگذارد.

دوره بازپرداخت وام اشتغال بسته به نوع طرح بین 48 تا 60 ماه تعیین شده است.
بازپرداخت معمولاً به‌صورت اقساط ماهانه انجام می‌شود و نرخ کارمزد آن بین 2 تا 4 درصد است (قرض‌الحسنه).
در طرح‌های کارفرمایی، مهلت تنفس تا شش ماه پس از ایجاد اشتغال لحاظ می‌شود.

23 بانک عامل موظف به اجرای این بخشنامه هستند که از جمله آن‌ها می‌توان به بانک‌های ملی، سپه، صادرات، رفاه، توسعه تعاون، کشاورزی و رسالت اشاره کرد.
بانک مرکزی از تمامی بانک‌ها خواسته است که در اجرای این مصوبه، از درخواست وثایق سنگین خودداری کنند و فرآیند را به‌صورت الکترونیکی و سریع انجام دهند.

متقاضیان پس از ثبت درخواست در بانک عامل، می‌توانند از طریق سامانه‌های رسمی وزارت تعاون و بانک مرکزی وضعیت پرونده خود را مشاهده کنند.

سامانه کارا: kara.mcls.gov.ir

سامانه بانک مرکزی: cbi.ir

سامانه وزارت تعاون: mcls.gov.ir

در صورت تأخیر در پرداخت یا رد درخواست، امکان ثبت اعتراض و بررسی مجدد وجود دارد.

تصویب افزایش سقف وام اشتغال از سوی بانک مرکزی را می‌توان یکی از مهم‌ترین تصمیمات مالی سال 1404 دانست.
افزایش تسهیلات قرض‌الحسنه برای مشاغل خانگی، کارفرمایی و شرکت‌های دانش‌بنیان، می‌تواند به تحرک اقتصادی، اشتغال پایدار و توسعه تولید داخلی کمک کند.

بانک مرکزی تأکید کرده که هدف از این طرح، حمایت از کارآفرینان واقعی و نه پرداخت‌های صوری است.
با اجرای درست این سیاست، هزاران کسب‌وکار کوچک و خانگی در کشور می‌توانند وارد مسیر رشد و تولید شوند.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران – بخشنامه شماره 04/181972 مورخ 23 مهر 1404