کارشناسان سلامت تأکید می کنند که پاها فقط ابزاری برای حرکت نیستند؛ بلکه آیینه سلامت درونی بدن محسوب می شوند. نشانه هایی مانند تغییر رنگ، خارش، تورم، درد یا زخم های دیر بهبود در پا می تواند پیام هشداردهنده ای از بیماری های قلبی، کبدی، دیابت یا حتی مشکلات عصبی باشد.

پا به عنوان یکی از اندام های انتهایی بدن، بیشترین فاصله را از قلب دارد و همین ویژگی سبب می شود کوچک ترین تغییر در جریان خون یا اعصاب در آن نمایان شود.

مهدی نادری، متخصص داخلی گفت: در بسیاری از بیماران، نخستین نشانه های دیابت یا اختلالات گردش خون در پاها دیده می شود. تغییر رنگ پوست، سردی انگشتان، تورم یا احساس گزگز از جمله علائمی هستند که نباید نادیده گرفته شوند.

وی افزود: پاها به طور طبیعی باید رنگ طبیعی، دمای یکنواخت و حس مناسب داشته باشند. هرگونه تغییر پایدار در این سه ویژگی، می تواند بیانگر اختلال در عملکرد اندام های داخلی مانند قلب، کبد یا اعصاب باشد.

تورم پاها؛ هشداری برای قلب و کلیه

تورم مچ یا ساق پا یکی از نشانه های مهمی است که پزشکان همواره به آن توجه ویژه دارند.

به گفته نادری، نارسایی قلبی می تواند باعث تجمع مایع در اندام های تحتانی شود و در نتیجه، تورم بروز کند. او ادامه می دهد: در بیماری های کلیوی نیز تجمع مایعات در بدن افزایش می یابد و پاها معمولاً اولین بخش هایی هستند که متورم می شوند. اگر این تورم با تنگی نفس یا احساس سنگینی همراه باشد، باید سریعاً به متخصص قلب یا کلیه مراجعه شود.

خارش مداوم یا تغییر رنگ کف پا؛ نشانه ای از دیابت یا مشکلات کبدی

لیلا احمدی، متخصص پوست و مو بیان کرد: خارش مکرر کف پا معمولاً ناشی از قارچ های پوستی است، اما اگر همراه با زردی پوست، ترک های عمیق یا خشکی شدید باشد، می تواند با بیماری های کبدی یا دیابت کنترل نشده مرتبط باشد.

او یادآور شد که بیماران دیابتی باید روزانه پاهای خود را معاینه کنند، زیرا کاهش حس درد در اثر آسیب اعصاب ممکن است باعث شود زخم های کوچک بدون درمان باقی بمانند و به عفونت خطرناک منجر شوند.

درد کف پا و گرفتگی عضلات؛ پیام بدن برای کمبود مواد معدنی

حمیدرضا جلیلی، فیزیولوژیست ورزشی اظهار داشت: دردهای مکرر کف پا یا گرفتگی عضلات، اغلب ناشی از کمبود ویتامین D، کلسیم یا منیزیم است. همچنین ایستادن طولانی مدت، کفش نامناسب و ضعف عضلات کف پا از عوامل تشدیدکننده محسوب می شوند.

او توصیه کرد افراد با انجام تمرینات کششی روزانه، مصرف مکمل های ضروری و استفاده از کفش های استاندارد، از بروز این دردها جلوگیری کنند.

جلیلی افزود: گزگز و بی حسی پا نیز می تواند از نشانه های اولیه دیابت یا اختلالات عصبی محیطی باشد و نیازمند بررسی تخصصی است.

زخم های دیر بهبود؛ علامتی از خطر پنهان در بدن

زخم هایی که پس از چند هفته بهبود نمی یابند، به ویژه در بیماران دیابتی، هشدار جدی به حساب می آیند.

نادری در این باره گفت: زخم مزمن در پاها می تواند نشانه ای از کاهش جریان خون یا آسیب اعصاب باشد. این زخم ها در صورت درمان نشدن، ممکن است منجر به عفونت شدید یا حتی قطع عضو شوند.

او تأکید کرد که هر زخمی روی پا که بیش از 10 روز بدون بهبود باقی بماند، باید فوراً مورد ارزیابی پزشک قرار گیرد.

تغییرات ناخن و پوست؛ بازتابی از وضعیت تغذیه و کبد

احمدی در ادامه گفت وگو افزود: ناخن های ضخیم، شکننده یا تغییر رنگ داده، می توانند علامتی از کمبود ویتامین های گروه B یا اختلال در عملکرد کبد باشند. در بیماران مبتلا به مشکلات کبدی، پوست کف پا معمولاً خشک، زبر و پوسته پوسته می شود که نشان از کاهش متابولیسم چربی ها دارد.

چرا پاها این قدر مهم اند؟

به گفته الهام کریمی، فوق تخصص غدد، علت اصلی بروز تغییرات در پاها، تجمع مویرگ ها و اعصاب محیطی فراوان در این ناحیه است.

او توضیح می دهد: وقتی جریان خون یا انتقال پیام عصبی دچار اختلال شود، اولین علائم در اندام های انتهایی مانند پاها ظاهر می شود. در حقیقت، پاها یکی از دقیق ترین شاخص ها برای شناسایی زودهنگام بیماری های مزمن اند.

کریمی تأکید می کند: پای انسان روزانه وزن بدن را چندین هزار بار تحمل می کند و در معرض فشار، تعریق و آلودگی است؛ بنابراین، کوچک ترین اختلال در سلامت عمومی بدن، در این عضو بیشتر آشکار می شود.

کلید پیشگیری از بیماری های پا

کارشناسان بر اهمیت مراقبت روزانه از پاها تأکید دارند. رعایت بهداشت، شست وشو با آب ولرم، خشک کردن کامل میان انگشتان، استفاده از کرم های مرطوب کننده و انتخاب کفش های استاندارد از اقدامات ضروری است. همچنین، بررسی منظم پاها برای تشخیص زودهنگام زخم ها یا تغییر رنگ می تواند از بروز مشکلات مزمن جلوگیری کند.

پاها در ظاهر ساده و بی ادعا هستند، اما در واقع زبان بی کلام سلامت بدن به شمار می آیند. هر تغییر کوچک در ظاهر یا حس پاها می تواند نشانه ای از یک اختلال پنهان در اندام های حیاتی باشد. نادیده گرفتن این علائم، ممکن است باعث تأخیر در تشخیص بیماری های جدی مانند دیابت، نارسایی قلب یا اختلالات عصبی شود.

پزشکان توصیه می کنند هر فرد، به ویژه سالمندان و بیماران مبتلا به دیابت، حداقل هفته ای یک بار پاهای خود را بادقت بررسی کنند. همان طور که نادری می گوید: پاها فقط ستون حرکت ما نیستند، بلکه آینه ای از درون بدن اند؛ مراقبت از آن ها یعنی مراقبت از سلامت کل بدن.

منبع: فارس