به گزارش پارسینه ،به نقل از فرارو حبیب الله اسدالله نژاد، مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی، همین هفته گذشته قیمت منطقی هر کیلوگرم مرغ زنده در واحدهای مرغداری را 93 هزار تومان اعلام کرد اما بررسی ها نشان می دهد در بازار آزاد، میانگین قیمت مرغ زنده به 96 هزار تومان رسیده و در مواردی نیز کیلویی 104 هزار تومان گزارش شده است. مرغ کشتار نیز بین 130 تا 155 هزار تومان عرضه می شود. این یعنی برای خرید یک عدد مرغ متوسط با وزن حدود 2.5 کیلوگرم، باید دست کم 325 هزار تومان هزینه پرداخت کرد.

مولفه های کلیدی تولید مرغ و نقش آنها در قیمت نهایی

بررسی داده های بازار نشان می دهد قیمت مرغ، چه در حالت زنده و چه در حالت کشتار، تحت تأثیر مستقیم افزایش قیمت نهاده ها و مؤلفه های تولید است. مولفه های تولید مجموعه ای از هزینه ها و عواملی هستند که مرغدار برای پرورش یک جوجه و رساندن آن به وزن قابل عرضه به بازار متحمل می شود و طبیعی است هرگونه تغییر در قیمت آنها، به طور مستقیم قیمت مرغ را تغییر دهد.

برای شروع دوره پرورش، مرغداران باید جوجه یک روزه خریداری کنند. اگر قیمت جوجه بالا باشد یا تأمین آن دشوار شود، هزینه واحد مرغداری بالا می رود. علاوه بر این، بحث خوراک دام به ویژه ذرت و کنجاله سویا به عنوان مهم ترین عامل تعیین قیمت تمام شده مرغ وسط می آید.

این نهاده ها حدود 60 تا 70 درصد از کل هزینه های تولید را به خود اختصاص می دهند و از آنجا که عمدتا وارداتی هستند، قیمتشان نیز تابعی از نرخ ارز، قیمت های جهانی محصولات کشاورزی و هزینه های حمل ونقل بین المللی است.

افزایش نرخ ارز یا قیمت جهانی ذرت و کنجاله سویا، بلافاصله هزینه های مرغدار را بالا برده و مرغداران مجبور به فروش محصول خود با قیمت بالاتر می شوند تا دچار زیان نشوند. افزایش قیمت نهاده ها مقصر اصلی نوسان قیمت مرغ در مهرماه 1404 معرفی شده است.

نقش واکسن، دارو و هزینه های بهداشتی را هم نباید دست کم گرفت. حفظ سلامت گله های مرغ نیازمند واکسیناسیون به موقع، استفاده از مکمل ها و در صورت لزوم، دارو درمانی است و این مواد نیز اغلب وارداتی بوده یا قیمت گذاری آن ها با نرخ ارز مرتبط است. اگر مرغدار به دلیل هزینه های بالا از واکسیناسیون استاندارد خودداری کند، احتمال بروز بیماری های گسترده و تلفات بالا می رود که در نهایت منجر به کاهش عرضه و افزایش شدیدتر قیمت مرغ خواهد شد.

شاید فکر کنید کار تمام شده اما به این فهرست باید قیمت سوخت، انرژی و هزینه های تأسیسات را هم اضافه کرد. یادتان باشد در ماه های سردتر سال، هزینه گرمایش و در ماه های گرم ، هزینه تهویه و خنک سازی با شدت بیشتری به مرغداری های فشار وارد می کنند. دستمزد نیروی کار، هزینه های اداری، تعمیر و نگهداری ساختمان و تجهیزات در کنار سایر هزینه های جاری نظیر بیمه و مالیات نیز جزیی از مولفه های تولید هستند.

داده های بازار در مهر 1404 نشان می دهد، اختلاف قابل توجهی میان قیمت مرغ زنده با میانگین 96 هزار تومان و مرغ کشتار با میانگین 140 تا 150 هزار تومان وجود دارد. فاصله این دو عدد بین 46 تا 56 درصد است.

مهم ترین دلیل اختلاف قیمت، کاهش وزن مرغ زنده در فرآیند کشتار است. مرغ زنده در کشتارگاه، بخش هایی نظیر پر، امعاء و احشاء، سر و پا را از دست می دهد. به طور معمول، وزن یک مرغ 2.5 کیلوگرمی پس از کشتار، پاک سازی و آماده سازی، حدود 25 تا 30 درصد کم می شود.

در واقع، شما برای هر یک کیلوگرم گوشت خالص که خریداری می کنید، بهای بیش از یک کیلوگرم مرغ زنده را می پردازید. این امر باعث می شود قیمت هر کیلوگرم گوشت خالص (مرغ کشتار) به طور طبیعی بالاتر از قیمت هر کیلوگرم مرغ زنده باشد.

پس از مرغدار، نوبت به کشتارگاه می رسد. کشتارگاه برای ارائه محصول نهایی بهداشتی و بسته بندی شده، هزینه هایی را متحمل می شود که مهمترین آن عملیات کشتار است. در این بخش او باید دستمزد کارگران، استهلاک ماشین آلات، هزینه آب و برق مصرفی کشتارگاه رابپردازد. همچنین از پس هزینه های نظارت دامپزشکی، بسته بندی بهداشتی و زنجیره سرد (یخچال ها و نگهداری) بربیاید و در ادامه بتواند مخارج توزیع و حمل ونقل ازکشتارگاه به مراکز عمده فروشی و خرده فروشی را جبران کند.

پس از کشتارگاه، مرغ آماده طبخ از طریق عمده فروشان به خرده فروشان (مانند فروشگاه های پروتیینی یا سوپرمارکت ها) می رسد. هر یک از این حلقه ها برای ادامه فعالیت خود، حاشیه سودی را به قیمت نهایی اضافه می کنند که به طور قانونی تعیین شده است.

قیمت مرغ در سراسر کشور یکسان نیست و بسته به عوامل جغرافیایی و اقتصادی متفاوت است. این تفاوت ها ناشی از عواملی چون میزان تولید محلی، بعد مسافت تا مراکز تولید اصلی و هزینه های حمل ونقل داخلی است. به همین دلیل در ابتدای این گزارش اعداد 93 و 104 هزار تومان را برای مرغ زنده و 130 تا 155 هزار تومان را برای مرغ کشتار به عنوان حداقل و حداکثر قیمت ها مشاهده می کنید.

تهران

99,000

قیمت بالاتر به دلیل تمرکز مصرف و هزینه های حمل ونقل از مراکز تولید

گیلان

96,500

چون استان تولیدکننده است قیمت ها در آن کمی متعادل تر به نظر می رسند

خراسان رضوی

95,000

فاصله از مراکز تولید نهاده ها و نوسانات فصلی

کرمان

97,500

هزینه بالاتر حمل و نقل برای رسیدن نهاده ها و محصول نهایی

فارس

101,000

تأثیر بر هزینه های توزیع استانی

میانگین قیمت مرغ کشتار در مهر 1404

استان

تهران

145,000

بالا بودن هزینه های کشتار و توزیع در پایتخت

گیلان

140,000

کشتارگاه های محلی و کاهش نسبی هزینه های حمل فرآورده

خراسان رضوی

142,000

قیمت متأثر از کشتارگاه های بزرگ منطقه ای

کرمان

144,000

افزایش قیمت ناشی از دوری مراکز کشتارگاهی و هزینه های برودتی

فارس

148,000

دلایل اختلاف قیمت مرغ در سطح کشور

قیمت مرغ کشتار تابعی از قیمت مرغ زنده در همان منطقه به اضافه هزینه های کشتار است. استان هایی که از مراکز اصلی تولید نهاده ها یا مرغ فاصله دارند (مانند برخی استان های جنوب یا شرق کشور)، هزینه های حمل ونقل بیشتری را متحمل می شوند که در نهایت به قیمت مصرف کننده اضافه می شود.

میزان تولید و تقاضای محلی نیز بر قیمت مرغ تاثیر می گذارد. در استان های تولیدکننده مرغ مانند گیلان یا مازندران به دلیل عرضه بیشتر، قیمت مرغ زنده پایین تر است اما در استان هایی با تقاضای بالا مثل تهران که بخش عمده ای از مرغ خود را از استان های دیگر تأمین می کنند، معمولاً قیمت خرده فروشی بالاتر خواهد بود.

همچنین در استان هایی که زیرساخت های کشتار صنعتی و فرآوری استاندارد قدرتمند دارند، فرآیند کشتار کارآمدتر خواهد بود و همین مسئله هزینه های تولید مرغ کشتار را پایین می آورد.

اختلاف 13 درصدی؛ ابهام در حاشیه سود خرده فروشی مرغ

احتمالا الان متوجه نقش ویژه نهاده های دامی، هزینه های فرآوری و توزیع یا دلیل اختلاف قیمت مرغ زنده و کشتار می شوید و دلیل افزایش قیمت مرغ در مهر 1404 را بهتر درک می کنید. پس آماده هستید تا سراغ آخرین فوت کوزه گری برویم.

سال گذشته، متوسط قیمت مرغ زنده در تهران 75 هزار و 500 تومان و قیمت مرغ کشتار 85 هزار تومان در هر کیلوگرم بود. یعنی نسبت قیمت مرغ کشتار به زنده در حدود 1٫126 بوده است. اگر بخواهیم اظهارات حبیب الله اسدالله نژاد، مدیرعامل اتحادیه سراسری مرغداران گوشتی را به عنوان متر و معیار در نظر بگیریم، با همین نسبت و تناسب قیمت هر کیلو مرغ کشتار باید حدوداً 105 هزار تومان باشد اما در عمل حدود 13 درصد گران تر فروخته می شود. این اختلاف همان حاشیه سود اضافی در زنجیره توزیع است که احتمالا به بررسی و نظارت بیشتری نیاز دارد.