به نقل از ایسنا هم زمان با رونق گرفتن سایت ها و پلتفرم های فروش آنلاین طلا و خیل عظیم ورود کاربران و مردم به این بازار، خالی فروشی طلا به یکی از بزرگ ترین نگرانی ها در این فضا تبدیل شده است.

قرار بود، این پلتفرم ها بستری برای خریدهای خرد حاصل از پس اندازها باشند تا هم سرمایه مردم اندکی حفظ شود و هم بستر معامله و جریان نقدینگی در شبکه داخلی اقتصاد کشور جریان داشته باشد. قدرت خرید بسیار خرد هم در این پلتفرم ها ایجاد شده بود و مردم می توانستند حتی به میران 100 هزار تومان نیز، طلا خریداری کرده و در کیف پول خود نگهداری کنند و زمانی که به میزان و حجم مشخصی رسید یا بتوانند معادل فیزیکی آن را دریافت کنند و یا به معامله و فروش آن در بستر همان پلتفرها بپردازند.

اما یکی از بزرگ ترین چالش ها در حوزه این پلتفرم ها، وجود ریسک شدید در قدرت نقد شوندگی در زمان های خاص و به عبارتی بحران است که قدرت نقد شوندگی این ابزار معاملاتی را به حد قابل توجهی کاهش می دهد.

این در حالی است که، طی یک سال اخیر شاهد رشد چشمگیری در تعداد پلتفرم ها و سایت های فروش آنلاین طلا بودیم که لزوم ساماندهی این حوزه را بیش از پیش، گوشزد می کرد و همین موضوع یکی از عواملی بود که باعث شد از اوایل بهمن ماه سال گذشته (1403) صدور مجوز جدید برای پلتفرم های آنلاین فروش طلا متوقف شد.

در این رابطه - محمد کشتی آرای، عضو هیات رییسه کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف ایران با اشاره به مسائل پیش آمده طی یک سال گذشته در حوزه پلتفرم های فروش طلا و اقدامات پیشگیرانه صورت گرفته برای اعتمادسازی و جلوگیری از زیان مردم، گفت: در یک سال گذشته، بیش از 500 پلتفرم و وب سایت فعال در زمینه خرید و فروش طلای آب شده در فضای مجازی شناسایی شده اند که به اصطلاح به خالی فروشی طلا می پرداختند؛ یعنی از مردم وجه دریافت می کردند، در حالی که هیچ گونه طلای واقعی یا پشتوانه ای (بانک ذخیره طلا) برای فروش در اختیار نداشتند. در نهایت فعالیت این سامانه ها متوقف شد و در حال حاضر، به جز چند مورد استثنایی، هیچ مجوز رسمی برای فروش آنلاین طلا صادر نشده است.

وی خاطرنشان کرد: واحدهای صنفی دارای مجوز کسب، مجازند در فضای مجازی به تبلیغ و خرید و فروش طلا بپردازند؛ اما افرادی که در بستر پلتفرم ها فعالیت کرده و به صورت مستقیم اقدام به فروش طلای آب شده یا شمش می کنند، باید به میزان فروش خود دارای پشتوانه فیزیکی طلا باشند

این فعال صنفی حوزه طلا گفت: در این رابطه بانک مرکزی اعلام کرد که پلتفرم ها برای اینکه بتوانند هر میزان و هرگونه طلا به فروش برسانند، باید به میزان معادل طلایی که قصد فروش آن را به صورت آنلاین دارند، در بانک سپرده کنند و در سامانه تجارت آن را ثبت کند. برای مثال اگر یک پلتفرم پنج کیلوگرم طلا برای فروش داشته باشد، باید آن را در سامانه تجارت ثبت کند و به هر میزانی که طلا فروخت آن را اظهار کند تا از موجودی طلا کسر شود. چرا که اگر از میزان پنج کیلویی که مثال زدیم یک کیلوگرم به فروش رسید، باید به میزان آن یک کیلوگرم طلا به صورت فیزیکی وجود داشته باشد تا از خالی فروشی جلوگیری شود.

وی اظهار کرد: طی یک سال گذشته با موج شدیدی از تبلیغات در حوزه طلا در بستر پلتفرم ها روبه رو بودیم و این موج به حدی بود که تبلیغات این پلتفرم ها در سرتاسر شهرها و بر روی بیلبوردها دیده می شد. همین موضوع باعث شد که نهادهای نظارتی به این موضوع ورود کنند و عملکرد آنها را زیر نظر داشته باشند تا از اقدامات غیرقانونی جلوگیری شود و شاهد بودیم که از یک مقطع زمانی به بعد اکثر تبلیغات در سطح شهرها جمع شدند؛ چرا که به میزان فروشی که انجام می دادند؛ معادل طلا به صورت فیزیکی نداشتند و به اصطلاح معروف در حال خالی فروشی بودند که جلوی این پلتفرم ها گرفته شد و در حال حاضر به غیر از چند مورد از پلتفرم ها که مجاز هستند و مجوزهای لازم را دریافت کرده و از ذخایر طلای فیزیکی برخوردار بوده و متقاضیان در هر زمانی که تمایل داشته باشند می توانند طلای خریداری شده در بستر پلتفرم را به صورت فیزیکی دریافت کنند، هر پلتفرمی که به میزان طلای فروخته شده منابع فیزیکی طلا نداشته باشد در دسته پلتفرم های غیر مجاز است و در حال خالی فروشی است.

این عضو هیأت رییسه کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف ایران تصریح کرد: بر اساس قانون، تنها پلتفرم هایی مجاز به فروش آنلاین طلا هستند که چهار شرط اصلی را رعایت کنند؛ نخست، دریافت مجوز از وزارت صمت، دوم، اخذ مجوز از اتحادیه کشوری کسب وکارهای مجازی، سوم، دریافت مجوز از اتحادیه طلا و جواهر و چهارم، نگهداری معادل فیزیکی طلای فروخته شده به صورت ذخیره در بانک (معمولاً بانک کارگشایی).

کشتی آرای درباره تأثیر پلتفرم های فروش طلا بر بازار فیزیکی و سنتی طلا در کشور گفت: تصور اینکه فعالیت این پلتفرم ها تأثیری بر بازار فیزیکی طلا نداشته باشد، چندان دقیق نیست؛ با این حال، بازار اصلی طلا همچنان به صورت سنتی فعالیت می کند و به دلیل ماهیت فیزیکی و مشهود خود، از اعتبار و پشتوانه قابل اعتماد و بالایی برخوردار است.

متاسفانه در ابتدا روند صدور مجوزها آسان بود!

وی با انتقاد از نحوه صدور مجوزها در این حوزه بدون توجه به پیامدهای آتی گفت: در سال های اخیر با هدف بهبود فضای کسب وکار، درگاه ملی مجوزها راه اندازی شد تا افراد بتوانند از این طریق مجوز صنفی برای فعالیت دریافت کنند. با این حال، گسترش سریع صدور مجوزها باعث شد برخی افراد فاقد تخصص لازم نیز وارد صنوفی شوند که نیازمند مهارت و دانش تخصصی بالایی هستند و موفق به دریافت جواز کسب شدند.

وی تأکید کرد: در چنین شرایطی مردم باید هوشیار بوده و در انتخاب مراکز و فعالان معتبر دقت لازم را داشته باشند.

عضو هیات رییسه کمیسیون تخصصی طلا و جواهر اتاق اصناف ایران ادامه داد: در این رابطه ما مسائل و چالش های ایجاد شده را برای وزارت صنعت معدن و تجارت تشریح کردیم و توضیح دادیم که نباید به همه مشاغل به آسانی مجوز کسب و کار داد. برای مثال پیش از این مسائل، اگر کسی قصد داشت مجوز و پروانه کسب برای طلا فروشی دریافت کند مکلف بود که حداقل دارای 7 سال سابقه کار در این حوزه باشد و بی شک لازم است وزارت صمت برای صدور برخی از مجوزها مولفه ها و پیش نیازهای بیشتری را اعمال کند، چرا که برخی از اصناف و مشاغل از حساسیت بالاتری نسبت به دیگر اصناف برخوردار هستند و اگر در این رابطه سهل انگاری صورت گیرد در آینده عواقب و پیامدهای آن ظاهر خواهد شد.

کشتی آرای در پایان تأکید کرد: به مردم و تمام افرادی که قصد سرمایه گذاری در بازار طلا را دارند توصیه می شود تا حد امکان از طریق بازارهای فیزیکی و دارای مجوز صنفی اقدام به خرید کنند. برای سرمایه گذاری، خرید سکه بهترین گزینه است، چرا که از اعتبار بالاتری نسبت به سایر انواع طلا برخوردار بوده و قابلیت نقدشوندگی آن نیز بسیار بیشتر است.