به نقل از ایرنا، در مراسم معرفی برندگان جایزه نوبل شیمی 2025 که امروز چهارشنبه 16 مهرماه در ساعت 13:15 به وقت تهران در فرهنگستان سلطنتی علوم سوئد برگزار شد، نام سوسومو کیتاگاوا، استاد دانشگاه کیوتو، ژاپن، ریچارد رابسون، استاد دانشگاه ملبورن، استرالیا و عمر، اِم یاغی از دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، آمریکا برای توسعه چارچوب های آلی فلزی اعلام شد. برندگان این جایزه، نوع جدیدی از معماری مولکولی ابداع کردند. ساختارهایی که آن ها خلق کردند، چارچوب های آلی فلزی، حاوی حفره های بزرگی هستند که مولکول ها می توانند به داخل آن ها نفوذ کنند و خارج شوند. پژوهشگران از این ساختارها برای برداشت آب از هوای بیابان، استخراج آلاینده ها از آب، جذب دی اکسیدکربن و ذخیره سازی هیدروژن استفاده کرده اند. عمر مونس یاغی (Omar Mwannes Yaghi) متولد 9 فوریه 1965 میلادی، شیمی دان متولد امان، اردن، استاد شیمی در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، برنده جایزه ولف در شیمی در سال 2018 و جایزه مصطفی در سال 2015 میلادی است. ریچارد رابسون (Richard Robson)، متولد 4 ژوئن 1937 میلادی در انگلیس، استاد شیمی در دانشگاه ملبورن است. وی به عنوان پیشگام در مهندسی کریستال شامل فلزات واسطه توصیف شده است. سوسومو کیتاگاوا (Susumu Kitagawa)، متولد 4 ژوییه 1951 در ژاپن، شیمیدان و استاد برجسته مؤسسه علوم مواد سلولی یکپارچه (iCeMS) دانشگاه کیوتو است که از بنیانگذاران و مدیران فعلی آن محسوب می شود. سال گذشته، جایزه نوبل شیمی به صورت مشترک به دیوید بیکر(David Baker)، دمیس هسابیس (Demis Hassabis) و جان جامپر (John M. Jumper) برای طراحی پروتیین محاسباتی اعطا شد. دانستنی هایی درباره نوبل شیمی (از سال 1901 تا 2024 میلادی) در این مدت جایزه نوبل شیمی 116 بار و به 195 نفر اهدا شده است؛ فردریک سَنگِر (Frederick Sanger) و بَری شارپلِس (Barry Sharpless) دو بار جایزه نوبل شیمی را دریافت کرده اند؛ 63 جایزه شیمی فقط به یک برنده، 25 جایزه شیمی به صورت مشترک به دو برنده و 28 جایزه شیمی به صورت مشترک به سه برنده اهدا شده است؛ 8 زن موفق به دریافت نوبل شیمی شده اند که عبارت اند از ماری کوری، ایرن ژولیوکوری (فرزند ماری کوری و پی یِر کوری)، دوروتی هاجکین (Dorothy Hodgkin)، عادا یونات (Ada E. Yonath)، فرانسیس آرنولد (Frances H. Arnold)، جنیفر دودنا (Jennifer A. Doudna)، امانوئل شَرپانتیه (Emmanuelle Charpentier) و کارولین برتوزی (Carolyn R. Bertozzi)؛ ماری کوری تنها شخصی است که در دو رشته علمی مختلف (فیزیک در سال 1903 میلادی و شیمی در سال 1911 میلادی) نوبل گرفته است؛ جوان ترین برنده جایزه نوبل شیمی، فردریک ژولیو ( Frédéric Joliot) بود که در سال 1935میلادی، هنگامی که 35 ساله بود به همراه همسرش ایرِن ژولیو کوری (Irène Joliot-Curie)، به دلیل کشف و سنتز مصنوعی عناصر رادیواکتیو جدید این جایزه را از آن خود کرد؛ جان بی. گودیناف ( John B. Goodenough)، در سال 2019 میلادی در 97سالگی، عنوان مسن ترین برنده جایزه نوبل شیمی را به خود اختصاص داد. وی به همراه دو دانشمند دیگر (استنلی ویتینگهام و آکیرا یوشینو) که هریک در اختراع و توسعه باتری لیتیوم یون نقشی داشتند، این جایزه را دریافت کرد؛ فریتس هابر (Fritz Jakob Haber) در سال 1918 میلادی، نوبل را برای سنتز آمونیاک دریافت کرد، اما با توجه به استفاده از گاز کلر در جنگ جهانی اول، از وی به عنوان پدر سلاح شیمیایی یاد می شود. زمان اعلام اسامی برندگان جوایز نوبل 2025 اسامی برندگان جوایز نوبل پزشکی و فیزیک 2025 به ترتیب در روزهای دوشنبه و سه شنبه اعلام شد. برنده جایزه ادبیات فردا پنج شنبه نهم اکتبر/ 17 مهر و برنده جایزه صلح روز جمعه دهم اکتبر/ 18 مهر معرفی می شوند. دوشنبه سیزدهم اکتبر/ 21 مهر نیز برنده جایزه علوم اقتصادی معرفی خواهد شد. |