پژوهشگر ارشد در مؤسسه مطالعات امنیت ملی اسراییل (INSS) و افسر ارشد سابق موساد تاکید کرد: ایران بسیار مقاوم‌تر و توانمندتر از آن چیزی است که ما تصور می‌کنیم.

خبرنگار روزنامه یدیعوت آحارونوت از دکتر «سیما شاین» پرسیده بود: ایرانی‌ها می‌گویند ما برای وضعیت اسنپ‌بک آماده‌ایم و می‌دانستیم که این ممکن است پیش بیاید، بنابراین خود را آماده کرده‌ایم. آینده نزدیک مشخص خواهد کرد که این حرف تا چه حد صحیح است. این یادآور مشکلات طولانی‌مدت اقتصاد ایران و بحران انرژی است. تا چه حد این تحریم‌های اسنپ‌بک ایران را می‌شکند؟ 

سیما شاین که در گذشته مسئولیت پرونده ایران در موساد را هم بر عهده داشته، در پاسخ به خوش خیالی خبرنگار گفت: خب، همه امیدوارند؛ اما باید دو نکته را بگویم. یکی بحث اِعمال و اجرا است: باید دید دولت آمریکا چگونه از همه ابزارهایش استفاده می‌کند و اروپایی‌ها هم چه‌قدر همراهی می‌کنند تا این تحریم‌ها را اجرا کنند. دوم اینکه من فکر می‌کنم ایران بسیار مقاوم‌تر و توانمندتر از آن چیزی است که ما ارزیابی می‌کنیم. و این یکی از مشکلاتی است که برایم ناراحت‌کننده است: در سطوح بالای تصمیم‌گیری در اسراییل، فهم کافی از ظرفیت‌های تحمل و بازیابی ایران وجود ندارد. حتی وقتی درباره بحث نظامی هم صحبت می‌کنیم باید این را در نظر گرفت: ایرانی‌ها یک قدرت منطقه‌ای‌اند- حتی با وجود مشکلات اقتصادی، این کشوری با نفت و گاز، جمعیت بیش از 90 میلیون نفر، کشوری بزرگ‌تر از آلمان است و واقعاً یک قدرت منطقه‌ای با ظرفیت‌های زیاد است. بنابراین سؤال این است که آیا ما می‌توانیم نقطه شکستش را تشخیص دهیم و آیا اصلاً به آن نقطه رسیده‌ایم؟ به نظرم هنوز نه؛ و من این را درباره کسانی هم که تصمیم می‌گیرند می‌گویم. در خلال جنگ دوازده روزه هم شنیدم حرف‌هایی که اگر به ‌شدت به ایران حمله شود مردم شورش می‌کنند، اما این اتفاق نیفتاد شاید حتی عکس آن بود؛ مردم ایران کشورشان را دوست دارند و نمی‌خواهند که به کشورشان حمله شود.

خبرنگار در ادامه پرسید: شما اشاره کردید به کشورهایی که سعی کردند این اقدام را مسدود کنند (روسیه و چین) ولی غیر از آن‌ها، کدام کشورهای دیگر با تحریم‌ها علیه ایران مخالفت دارند و منافعشان چیست؟

شاین پاسخ داد: باید فرق بگذاریم بین کشورهایی که از ایران حمایت سیاسی می‌کنند یا با ایران معامله می‌کنند، و آن‌هایی که عضو شورای امنیت بودند و در بحث تحریم‌ها نقش داشتند. واقعاً کشورهایی مثل روسیه، چین و پاکستان از تحریم‌ها حمایت نکردند. در حوزه تجارت هم کشورهایی هستند مثلاً هند که نفت از ایران می‌خرد؛ هندی‌ها به آمریکا می‌گویند اگر ما باید از خرید از روسیه یا ایران دست بکشیم، همان‌طور که ترامپ اخیراً گفته، پس ما باید منابع دیگری پیدا کنیم. یعنی بعضی کشورها همچنان به‌دلیل منافع اقتصادی با ایران معامله می‌کنند. همچنین کشورهایی در خلیج (فارس) وجود دارند که مسیرهای ترانزیتی و فعالیت‌های بانکی برای ایران فراهم می‌کنند، مثل امارات. به‌خاطر دلایل اقتصادی و دیگر دلایل، تعدادی از کشورها به ایران اجازه می‌دهند از طریق آن‌ها فعالیت کند. این وضعیت بسیار پیچیده است و برای اعمال فشار لازم است آمریکا اقدام قاطع و تهدیدآمیز و اطلاعاتی انجام دهد تا این کشورها را مجبور به قطع همکاری کند. اکنون نمی‌بینم که دولت ترامپ آماده چنین کاری باشد.

او افزود: باید توجه کنیم که یکی از تخصص‌های ایرانی‌ها طی دو دهه گذشته این بوده که چگونه از تحریم‌ها عبور کنند و کالاها و قطعات مورد نیازشان را تأمین کنند؛ به‌ویژه برای صنایع موشکی و موشک‌های کروز و سامانه‌ها. در ماجرایی که مربوط به قطعات موشکی فروخته‌شده به روسیه بود و اوکراینی‌ها آن‌ها را کشف کردند، بیش از پنجاه درصد قطعات منشأ غربی داشت، هم آمریکایی و هم اروپایی. بنابراین ایرانی‌ها واقعاً در این حوزه مهارت یافته‌اند. لازم است تیم‌هایی باشند که مخصوصاً دنبال شرکت‌های پوششی و «خریدار نهایی» بگردند تا جلوی این مسیرها را بگیرند، و متخصصانی در جلوگیری از تأمین کالاهای حساس برای صنایع موشکی، کروزها و برنامه هسته‌ای ایران. 

ایرانی‌ها قطعات باکیفیت‌تر را عمدتاً از غرب می‌گیرند و در طول سال‌ها روش‌هایی برای دور زدن تحریم‌ها توسعه داده‌اند.

وی درباره مذاکرات ایران و آمریکا هم گفت: مسئله این است که حداقلِ آمریکایی‌ها با حداکثرِ ایرانی‌ها منطبق نمی‌شود؛ یعنی اختلافات خیلی زیاد است. خواسته اصلی آمریکا درباره برنامه هسته‌ای، برای ایرانی‌ها کاملاً غیرقابل‌قبول است؛ از رهبر گرفته تا افراد تأثیرگذار. آن‌ها می‌گویند این حق ماست و NPT (معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای) جلوی آن را نمی‌گیرد؛ آن‌ها به پیشرفت فناورانه و علمی خود اشاره می‌کنند و مصرانه می‌گویند که حاضر نیستند حق غنی‌سازی را از دست بدهند. آنها تکرار می‌کنند که ما از حق غنی‌سازی خود دست نخواهیم کشید. سؤال این است که آیا راهی پیدا می‌شود تا میان این خواسته‌ها مصالحه شود. به ‌نظرم مهم‌ترین نگرانی ایران امروز جلوگیری از دور دیگری از عملیات نظامی است. این مسئله را مرتب مطرح می‌کنند و یکی از شروط بازگشت به مذاکرات، تضمین در این باره بوده است. آن‌ها می‌گویند در مذاکرات قبلی با آمریکا پنج دور داشتیم و درست دو روز قبل از ششمین دور، اسراییل حمله کرد و آمریکا هم همراه شد، چطور می‌توان به این‌ها اعتماد کرد؟ برای ایرانی‌ها این نکته حتی از رفع تحریم‌ها هم مهم‌تر است، یا دست‌کم هم‌تراز آن. ایرانی‌ها مایل‌اند به توافقی برسند که تحریم‌ها را لغو کند و در مقابل ضمانت‌های امنیتی و توقف حملات هم داده شود؛ اما پر کردن این شکاف‌ها بسیار دشوار است و در آمریکا هم شور و اشتیاق کافی

نمی‌بینم.

رییس سابق میز ایران در موساد همچنین گفت: امیدوارم که در اسراییل آگاهی و درک کافی از ظرفیت ایران برای بازسازی وجود داشته باشد. ایرانی‌ها سخت در تلاشند خود را بازسازی کنند؛ برخی در داخل اسراییل می‌گویند آن‌ها ممکن است فقط وانمود کنند که آسیب دیده‌اند، و این منطق درستی هم دارد، اما ایرانی‌ها هم می‌گویند ما به اسراییل ضربه زدیم و در دور بعد دیگر در 12 روز متوقف نخواهیم شد. آن‌ها قصدِ خستگی و فرسایش هرچه بیشتر را در دور بعد دارند تا ضربه سنگین‌تری به اسراییل بزنند. من فکر می‌کنم ما باید دقیقاً نسبت نیروها، پایداری و توان کشورهایی مثل را اسراییل بسنجیم. کشوری کوچک با جمعیت و منابع محدود، پس از دو سال جنگ چه می‌تواند تحمل کند؟ و ایران با 90 میلیون جمعیت و سرزمینی وسیع، حتی با مشکلات و کمبودها، ظرفیت بقا دارد و دسترسی به همه مناطقش سخت است؛ مردمش هم به کمبودها عادت دارند.

کیهان