دکتر مجتبی کرباسی، پزشک و مشاور سبک زندگی و سلامت و درمانگر چاقی و دیابت در گفتگو با خبرآنلاین می گوید: بعضی ها فکر می کنند اگر چربی کبدشان گرید یک است، یعنی مشکل زیادی ندارند. در صورتی که واقعیت علمی کاملا متفاوت است.

لزوم توجه به تفسیر گرید چربی کبد

"گرید چربی کبد" یعنی درجه بندی یا سطح بندی قراردادی برای بیان میزان تجمع چربی کبد در گزارش سونوگرافی است و معمولاً به شکل گرید یک، گرید دو و گرید سه گزارش می شود.

گرید چربی کبد در سونوگرافی، صرفاً شدت تجمع چربی در کبد را نشان می دهد، اما شدت آسیب به کبد، یعنی التهاب یا فیبروز یا سیروز کبد و همینطور اختلال در عملکرد کبد را نشان نمی دهد. یعنی ممکن است فردی گرید چربی کبدش یک باشد، ولی التهاب شدید و فیبروز پیشرفته داشته باشد. کسی که گرید چربی کبدش در سونوگرافی، یک گزارش شده و خیالش راحت است و سبک زندگی اش را تغییر نمی دهد، مثل کسی است که توی باتلاق افتاده و فعلا خوشحال است که فقط تا زانو در باتلاق فرورفته است.

برای قضاوت درست میزان مشکل و آسیب کبد، توجه صرف به سونوگرافی کافی نیست. بلکه باید یک پزشک با تجربه از بیمار، شرح حال دقیق بگیرد، معاینه انجام دهد، سونوگرافی ببیند و نتایج آزمایش های عملکرد کبد در آزمایش خون را بررسی کند. گاهی هم لازم است برای بررسی دقیق تر از بافت کبد، فیبرواسکن یا نمونه برداری بافتی انجام شود.

طبیعی بودن آنزیم های کبدی نشانه نداشتن کبد چرب نیست

خیلی از بیماران چاق می گویند: "من کبد چرب ندارم" چون در نتیجه آزمایشات خون، آنزیم های کبدی طبیعی هستند. اما باید بدانید اگر نتیجه آزمایش آنزیم های کبد خوب باشد، این به معنای آن نیست که کبد چرب نباشد. حقیقت این است که این آنزیم ها، وقتی بالا می روند که بافت کبد، آسیب و تخریب جدی پیدا کرده باشد، یعنی مراحل پیشرفته بعد از چرب شدن کبد. در نتیجه اگر آزمایش آنزیم های کبد (ALT/AST) کسی طبیعی باشد، دلیل چرب نبودن کبد نیست.

تشخیص کبد چرب با آزمایش خون نیست بلکه با تصویربرداری پزشکی است. حتی اگر در سونوگرافی هم کبد چرب دیده نشود، به خصوص اگر فرد، چاقی شکمی داشته باشد، نمی شود گفت که کبد سالم است و چرب نیست.

چرب شدن کبد در مراحل اولیه و خفیف ممکن است توسط سونولوژیست به خوبی دیده نشود. سونوگرافی، بیشتر، موارد متوسط تا شدید را نشان می دهد. به طور کلی نتیجه سونوگرافی بستگی دارد به دقت و مهارت کسی که سونوگرافی را انجام می دهد. برای تشخیص دقیق تر کبد چرب می توان از روشی به نام فیبرواسکن کبد یا MRI استفاده کرد.

ساده ترین روش تشخیص کبد چرب و فیبروز کبدی | آنزیم های کبدی نرمال نشانه مبتلا نبودن به کبد چرب است؟

دقیق ترین و ساده ترین روش تشخیص فیبروز کبدی

پس از ابتلا به کبد چرب در صورتی که فرد از سبک زندگی و روش تغذیه غلط دست بر ندارد، آسیب بعدی فیبروز کبد است. فیبروز کبد یعنی سفت و سخت شدن بافت کبد به علت آسیب طولانی مدت. وقتی کبد به طور طولانی مدت تحت فشار یا التهاب قرار بگیرد (مثلا به دلیل چاقی و تجمع چربی، مصرف الکل، هپاتیت و…) سلول های کبدی به تدریج تخریب می شوند و بدن برای ترمیم، یک بافت سفت یا فیبری تولید می کند.

این رسوب فیبر باعث می شود بافت کبد سفت تر شود و از حالت طبیعی و نرمی که دارد خارج شود. در نتیجه جریان خون داخل کبد مختل می شود و عملکرد کبد بیشتر افت می کند. بعد از فیبروز، در مراحل پیشرفته، آسیب ها بیشتر و اصطلاحا سیروز کبدی ایجاد می شود و در نهایت به نارسایی و از کار افتادن کبد منتهی می شود.

در صورت نارسایی برگشت ناپذیر کبد، چاره ای جز پیوند کبد باقی نمی ماند. دقیقترین راه تشخیص فیبروز یا سیروز، نمونه برداری بافتی یا اصطلاحا بیوپسی کبد است. اما یک راه ساده تر و با تهاجم کمتر، استفاده از دستگاه فیبرواسکن کبدی است. دستگاهی که علاوه بر سنجش میزان چربی کبد، میزان فیبروز یا سفتی کبد را هم تعیین می کند.