به نقل از سلامت نیوز، برای نمونه، کودکی ممکن است دچار جوش پوستی شود، اشتهایش کم یا بی حال شود. در این شرایط بیشتر ما به سراغ جستجو در اینترنت می رویم، کاری که در بسیاری مواقع خطرناک است. چیزی که ممکن است تنها یک گلودرد ساده با غدد لنفاوی متورم باشد، در نتیجه جستجوی اینترنتی می تواند به عنوان نشانه ای از سرطان یا یک بیماری خودایمنی جلوه کند.

از نظر روانی نیز چنین است. نوجوانی ممکن است کناره گیر و گوشه گیر شود، به آسانی بترسد یا زود خشمگین گردد. جستجوی اینترنتی دوباره می تواند ما را با فهرستی گسترده از احتمالات روبرو کند، از اختلال اضطراب گرفته تا استرس پس از سانحه در پی یک آسیب یا افسردگی.

به بیان دیگر، برای والدین و مراقبان، چنین رویکردی اگرچه شروعی است، اما اغلب ما را نگران و سردرگم باقی می گذارد. پس باید به کجا رجوع کنیم؟

ما در مرکز کلی رویکردی طراحی کرده ایم که می تواند راهنمای ما باشد و مسیر درست را برای گام هایی که باید در حمایت و مراقبت از فرزندانمان برداریم، نشان دهد. والدین و حتی پزشکان اغلب در زمینه تشخیص و درمان مشکلات روانی آموزش کافی ندیده اند و به راهی نیاز دارند تا بتوانند رفتار فرزندانشان را بهتر بفهمند و برای سلامت آن ها پشتیبانی فراهم کنند.

زمانی که متوجه تغییر در فرزند خود می شوید، لازم است آن را در سه حوزه زیستی، روانی و اجتماعی بررسی کنید. نکات زیر تنها نمونه هایی کلی هستند و همه موارد را شامل نمی شوند، اما نقطه شروع خوبی به شمار می آیند. یادتان باشد هیچ کس از شما انتظار ندارد در روان شناسی یا روان پزشکی متخصص باشید، اما شما به عنوان والد، بهترین شناخت را از فرزندتان دارید. اگر تغییر چشمگیری در رفتار عادی او می بینید، به موارد زیر توجه کنید:

تغییرات زیستی: آیا تغییری در اشتها، خواب، انرژی، ظاهر و رسیدگی به خود مانند حمام نکردن، پوشیدن لباس های تکراری و کثیف، رنگ پوست یا نشانه های بیماری، تمرکز و توجه، حرکات بدنی مانند تیک، ترسیدن ناگهانی، بی قراری یا بی حالی، رفتار گفتاری مانند کودکی که پیش تر پرحرف بوده و اکنون ساکت شده است، شکایت از مشکلات جسمی مانند سردرد، دل درد، درد مفاصل، جوش، تهوع، استفراغ یا اسهال، و تغییر وزن مشاهده می شود؟

تغییرات روانی: آیا در شیوه تفکر سردرگمی، بی نظمی یا بیان عجیب و غیرعادی وجود دارد؟ آیا برداشت های نادرست یا توهم دیده می شود؟ تغییر در عزت نفس، مشکل در هویت، خشم شدید، پرخاشگری یا تحریک پذیری، غم و افسردگی، فشار روانی یا رفتارهای آسیب زننده به خود مانند بریدن، مصرف مواد یا رفتارهای پرخطر وجود دارد؟
تغییرات اجتماعی: آیا کناره گیری اجتماعی، کاهش علاقه مندی ها، افت در عملکرد تحصیلی، ورزشی یا دیگر فعالیت ها و همچنین احساس تنهایی مشاهده می شود؟

بیشتر والدین و مراقبان اگر یکی از این تغییرات را ببینند، نگران می شوند. گاهی این نگرانی نشانه مشکلی جدی است و گاهی فقط به یک مرحله رشدی مربوط می شود.

مراحل رشدی: همه کودکان دوره هایی از رشد را پشت سر می گذارند. برای نمونه، در حدود 9 ماهگی بیشتر کودکان دچار اضطراب از غریبه می شوند. پیشتر می شد آنها را بدون مشکل در آغوش افراد گوناگون گذاشت، اما ناگهان با گریه به والد یا مراقب آشنا پناه می برند. دلیلش این است که توانایی تشخیص چهره های آشنا از ناآشنا را پیدا کرده اند. این حالت کوتاه مدت است و معمولا تا یکسالگی برطرف می شود. یا کودکی که در یکسالگی مستقل و خوش خلق به نظر می رسد، ممکن است در دو سالگی بدقلق و وابسته شود و حاضر نباشد از کنار والدش دور شود. این دوره که به آن دوسالگی دشوار می گویند، نتیجه آگاهی کودک از دنیای بیرون و خطرات احتمالی آن است. او در مسیر استقلال، احساس ناامنی می کند و به عقب بازمی گردد. این حالت نیز گذراست و با مدیریت والدین از میان می رود.

نشانه های مشکل روانی: نگرانی زمانی جدی می شود که تغییرات رفتاری از حد مراحل رشدی معمول فراتر روند و مدت زیادی ادامه داشته باشند یا بدتر شوند، حالت هایی شدید، اغراق آمیز یا فزاینده پیدا کنند، در کارکرد روزانه مانند تحصیل، روابط اجتماعی و فعالیت های تفریحی اختلال ایجاد کنند، در برابر تلاش های شما برای کمک مقاوم باشند یا از سوی دیگران مانند اعضای خانواده، معلمان، مربیان، رهبران اجتماعی یا همسالان هم تایید شوند و نشان دهند مشکل در محیط های مختلف وجود دارد.

وقتی تغییرها چشمگیر و پایدار باشند و دیگر فقط بخشی از یک مرحله رشدی نباشند: گفتگوهای کوتاه و مکرر با فرزندتان داشته باشید. آنچه را مشاهده کرده اید بیان کنید و بپرسید چه تجربه ای دارد. انتظار نداشته باشید همان ابتدا پاسخ روشن و کامل بدهد، ممکن است به چند گفتگوی کوتاه نیاز باشد. با دقت گوش کنید و حرف های او را جدی بگیرید. حتی اگر توضیحاتش کامل یا دقیق نبود، آنها را بپذیرید و نشان دهید که مایلید بیشتر بشنوید.

از قضاوت یا انتقاد بپرهیزید. نخست باید بفهمید چه می گذرد، پیش از آنکه به راهکار فکر کنید. آرامش خود را حفظ کنید. وقتی آرام و مسلط باشید، بهتر می توانید صحبت کنید. از روش های مراقبت شخصی مانند تغذیه سالم، ورزش، خواب کافی، مدیتیشن یا یوگا کمک بگیرید. عشق و نگرانی خود را آشکارا بیان کنید. پرسش های مشخص درباره افسردگی، اضطراب، فشار روانی، تنهایی و حتی خودکشی مطرح کنید.

برخلاف تصور رایج، پرسیدن در این زمینه باعث اقدام به خودکشی نمی شود، بلکه ممکن است برای فرزندتان آسودگی و سبک باری به همراه داشته باشد. از منابع معتبر درباره نشانه ها و علائم اختلالات روانی مطالعه کنید. از او بپرسید غیر از شما با چه کسی راحت تر است صحبت کند. گاهی یک بزرگسال دیگر مانند پدربزرگ یا مادربزرگ، خواهر یا برادر بزرگ تر، معلم، مربی یا فرد مذهبی شنونده بهتری خواهد بود.

از او بپرسید فکر می کند شما چه کاری می توانید برای کمک انجام دهید. نگاهی به فعالیت های او در شبکه های اجتماعی داشته باشید تا ببینید آیا درگیر مسائلی مانند قلدری، فشار یا طرد شدن است. در صورت نیاز به ارزیابی حرفه ای بیندیشید. همیشه مهم است که به دنبال کمک تخصصی باشید. از پزشک کودک شروع کنید و در صورت لزوم از متخصصان سلامت روان بهره بگیرید.

ما باور داریم پیروی از این راهنما در نقش والدگری شما بسیار سودمند است. با تمرین این مهارت ها در گذر زمان، توانایی بیشتری پیدا می کنید و در جایگاه پدر یا مادر مهربان و حامی رشد می کنید. فرزندانتان نیز قدر این توجه و دل سوزی شما را خواهند دانست.