به گزارش پارسینه و به نقل از scitechdaily، استفاده مداوم از بطری های پلاستیکی آب، سالانه ده ها هزار ذره میکروپلاستیک و نانوپلاستیک را وارد بدن انسان می کند.

زیبایی گرم سیری جزایر فی فی در تایلند معمولاً نقطه آغاز مسیرهای پژوهشی دکتری نیست. اما برای سارا سجدی، آنچه زیر سطح ساحل ها نهفته بود—نه خود منظره—باعث شد مسیر حرفه ای اش را از تجارت به پژوهش علمی تغییر دهد.

او می گوید: در حال تماشای منظره زیبای دریای آندامان بودم که نگاهم به پایین افتاد و دیدم زیر پایم پر از تکه های پلاستیک است، بیشترشان بطری آب بودند.

همیشه دغدغه کاهش زباله داشتم، اما آنجا فهمیدم مشکل اصلی در مصرف گرایی است.

سجدی، فارغ التحصیل کارشناسی از دانشگاه کنکوردیا در سال 1991، تصمیم گرفت برای ادامه تحصیل در مقطع دکتری با تمرکز بر زباله های پلاستیکی به همان دانشگاه بازگردد. او به عنوان هم بنیان گذار شرکت ERA Environmental Management Solutions، که در زمینه نرم افزارهای ایمنی، سلامت و محیط زیست فعالیت دارد، تجربیات چندین ساله ای را با خود به عرصه پژوهش آورد.

مقاله اخیر او که در نشریه Journal of Hazardous Materials منتشر شده، به بررسی علمی خطرات سلامتی ناشی از بطری های پلاستیکی یک بارمصرف می پردازد. به گفته او، این خطرات جدی هستند و تاکنون به طور جدی بررسی نشده اند.

سجدی در کنار همکارش چونجیانگ آن تأکید می کند: نوشیدن آب از بطری پلاستیکی در شرایط اضطراری قابل قبول است، اما نباید به عنوان گزینه روزمره استفاده شود.

در بررسی بیش از 140 مقاله علمی، سجدی گزارش می دهد که افراد سالانه حدود 39 تا 52 هزار ذره میکروپلاستیک مصرف می کنند. برای کسانی که عمدتاً از آب بطری استفاده می کنند، این عدد تا 90 هزار ذره بیشتر از کسانی ست که آب لوله کشی می نوشند.

این ذرات با چشم غیرمسلح قابل مشاهده نیستند. میکروپلاستیک ها بین یک میکرون تا پنج میلی متر اندازه دارند، در حالی که نانوپلاستیک ها کوچک تر از یک میکرون هستند.

این ذرات در مراحل تولید، نگهداری، حمل ونقل و تجزیه تدریجی بطری ها آزاد می شوند. بسیاری از بطری ها از پلاستیک های درجه پایین ساخته شده اند و هنگام جابه جایی یا قرار گرفتن در معرض نور خورشید و تغییرات دما، ذرات ریز آزاد می کنند. برخلاف پلاستیک هایی که از طریق زنجیره غذایی وارد بدن می شوند، این ذرات مستقیماً از ظرف وارد بدن می شوند.

به گفته سجدی، این ذرات می توانند از سدهای زیستی عبور کرده، وارد جریان خون شوند و به اندام های اصلی برسند. حضور آن ها ممکن است با التهاب مزمن، استرس اکسیداتیو سلولی، اختلالات هورمونی، مشکلات تولیدمثل، آسیب های عصبی و برخی سرطان ها مرتبط باشد. با این حال، تأثیرات بلندمدت آن ها هنوز به طور کامل شناخته نشده، زیرا روش های استاندارد برای اندازه گیری و ردیابی آن ها محدود است.

سجدی در مقاله اش به روش های مختلف شناسایی نانو و میکروپلاستیک ها نیز اشاره می کند. برخی روش ها قادرند ذرات بسیار ریز را شناسایی کنند اما ترکیب شیمیایی آن ها را نشان نمی دهند. برخی دیگر ترکیب مواد را مشخص می کنند اما کوچک ترین ذرات را نادیده می گیرند. پیشرفته ترین ابزارها معمولاً بسیار گران قیمت و در دسترس عموم نیستند.

آموزش؛ مؤثرترین راه پیشگیری

سجدی از اقدامات قانونی دولت ها برای کاهش زباله های پلاستیکی استقبال می کند، اما یادآور می شود که اغلب این قوانین بر کیسه های پلاستیکی، نی ها و بسته بندی ها تمرکز دارند و کمتر به بطری های آب یک بارمصرف پرداخته اند.

او می گوید: آموزش مهم ترین اقدامی ست که می توانیم انجام دهیم. نوشیدن آب از بطری پلاستیکی در شرایط اضطراری قابل قبول است، اما نباید به صورت روزمره استفاده شود. مردم باید بدانند که مشکل، مسمومیت حاد نیست—بلکه مسمومیت مزمن است.

منبع: آشکارسازی خطرات مزمن پنهان نانو و میکروپلاستیک ها در بطری های پلاستیکی یک بارمصرف: مرور علمی نوشته سارا سجدی، چونجیانگ آن و ژی چن، منتشرشده در 14 ژوئن 2025 در نشریه Journal of Hazardous Materials.