به نقل از سلامت نیوز، این روزها چالش حذف قند در شبکه های اجتماعی و خانواده ها و گروه دوستان خیلی طرفدار پیدا کرده؛ خیلی ها به امید لاغری یا حفظ سلامت، نه تنها شکر و شیرینی، بلکه میوه و خرما را هم کنار می گذارند و سراغ قندهای مصنوعی می روند. اما متخصصان می گویند حذف کامل قندها می تواند به اندازه زیاده روی در مصرف شیرینی ها خطرناک باشد. مسئله اصلی، شناخت تفاوت قندهای مضر و قندهای ضروری است؛ چیزی که اغلب شرکت کنندگان در چالش های حذف قند از آن بی خبرند.

قندهای مصنوعی هم عوارض دارند

شیرین کننده های مصنوعی مثل آسپارتام، ساخارین، سوکرالوز، استویا و ... بدون کالری یا کم کالری هستند و اغلب به عنوان جایگزینی سالم برای قند در نظر گرفته می شوند. با این حال، یافته های جدید نشان می دهد که برخی از شیرین کننده ها ممکن است به مرور زمان اثرات منفی بر سلامت مغز داشته باشند. نتایج این تحقیقات ثابت کرده افرادی که شیرین کننده های مصنوعی بیشتری مصرف می کنند، با افزایش سن، روند زوال تفکر و حافظه سریع تری خواهند داشت. حتی اگر مصرف شان در حد متوسط باشد.

این اتفاق در افراد مبتلا به دیابت بیشتر رخ می دهد. چون این افراد بیشتر احتمال دارد از شیرین کننده های مصنوعی به عنوان جایگزین قند استفاده کنند. موضوع این است که این قندها با اینکه کالری پایینی دارند، اما شیرینی بعضی از آنها 300 برابر قندهای طبیعی است و همین منجر به افزایش اشتها می شود و باعث می شود خیلی ها بیشتر بخورند. مساله ای که می تواند چاقی و مشکلاتِ ناشی از چاقی را در پی داشته باشد.

علاوه بر کاهش سلامت مغز و چاقی، این قندها عوارض دیگری هم دارند. دکتر مریم مظاهریون، دکترای تخصصی تغذیه و رژیم درمانی و عضو انجمن علمی تغذیه ایران می گوید: قندهای مصنوعی یا شیرین کننده های مصنوعی به صورت مصنوعی تولید می شوند و برخلاف قندهای طبیعی، کالری بسیار کمی دارند اما کم کالری بودن این قندها به معنی بی ضرر بودن شان نیست.

مظاهریون توضیح بیشتری می دهد: مطالعات جدید نشان داده قندی مثل آسپارتام که تا سال های قبل به وفور در انواع نوشابه ها و شیرینی های رژیمی و محصولات رژیمی استفاده می شد، می تواند باعث بروز بعضی سرطان ها شود. همچنین نتایج بعضی از مطالعات نشان می دهد افرادی که به مقدار زیاد از آسپارتام استفاده می کنند، خطر ابتلا به سکته مغزی در آنها بیشتر از سایر افراد است. علاوه بر اینها، با توجه به این که این قندها کالری ندارند، می توانند اشتها را تحریک کنند و باعث شوند غذای بیشتری مصرف کنیم و همین منجر به افزایش وزن و چاقی و ... می شود.

تحقیقات نشان داده که حتی قند استویا که پایه گیاهی دارد و حاوی مزایای متعددی است و خیلی هم در جهان طرفدار دارد، ممکن است مضراتی داشته باشد که حالت تهوع، سردرد، نفخ، افت فشار خون و اختلال در ترشح هورمون ها بخشی از آن است. مطالعات و مشاهدات نشان داده که قند آسپارتام نیز این عوارض را در بسیاری از افراد داشته است.

حذف کامل قندها غلط است

برخی کارشناسان می گویند آسپارتام باید روزانه تا 40 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن مصرف شود. و ساخارین و سوکرالوز هم 5 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن. دلیلش هم این است که هرچند بیشتر مطالعات نشان داده اند که مصرف متعادل این قندها ایمن است، اما برخی تحقیقات نگرانی هایی را مطرح کرده اند. مثلا درباره سوکرالوز برخی پژوهش ها نشان داده اند که ممکن است بر روده تأثیر بگذارد و مقاومت به انسولین را هم در طولانی مدت افزایش دهد. دکتر مظاهریون هم می گوید: قندهای مصنوعی مثل آسپارتام و بقیه قندها باید در حد متعادل مصرف شوند و به دلایلی که گفته شد، نباید مصرف بی رویه داشته باشیم.

این متخصص تغذیه و رژیم درمانی درباره حذف کامل قند از رژیم غذایی می گوید: حذف همه انواع قندها از برنامه غذایی روزانه کار غلطی است. چون مثلا میوه ها سرشار از قند فروکتوز هستند و باید روزانه مصرف شوند. بنابراین ما نمی توانیم همه قندها را از رژیم خود حذف کنیم. اما می توانیم قند و شکر سفید یا همان گلوکز، و محصولاتی که در آنها از شکر استفاده شده مثل بیسکوییت ها، کیک ها، کلوچه ها و ... را به طور کامل از رژیم خود حذف کنیم. چون حذف آنها نه تنها ضرری برای سلامت ندارد، بلکه کلی هم فایده دارد. اما حذف کامل میوه ها، توت خشک، خرما و انجیر خشک توصیه نمی شود. البته در مورد میوه و توت خشک و خرما و سایر مواد غذایی حاوی قند طبیعی هم توصیه این است که در حد متعادل مصرف شوند. به خصوص در افراد دیابتی.

قبل از خرید، برچسب را بخوانید

ما دو نوع قند داریم؛ طبیعی و مصنوعی. قند طبیعی شامل قند و شکر سفید است که گلوکز نام دارد، قند موجود در میوه ها فروکتوز نامیده می شود و به قند موجود در شیر لاکتوز گفته می شود. قندهای طبیعی همان طور که از اسمش پیدا است، به صورت طبیعی در انواع میوه ها، سبزیجات و شیر وجود دارد و جزیی از ذات این مواد غذایی هست. قندهای مصنوعی هم تولید دست انسان هستند که در محصولات رژیمی استفاده می شوند و انواع زیادی دارند؛ مثل ساخارین، سوکرالوز، آسپارتام و ... .

عضو انجمن علمی تغذیه ایران در پاسخ به این سوال که هنگام خرید، از کجا بدانیم مواد غذایی حاوی چه نوع قند و چه میزان قند هستند، می گوید: یکی از راه های انتخاب درست و آگاهانه مواد غذایی، خواندن جدول ارزش غذاییِ درج شده روی بسته بندی های مواد غذایی است. البته روی خیلی از محصولات نوشته شده: شیرینی رژیمی، عسل رژیمی و ... . درحالی که ما اصلا عسل رژیمی نداریم. مواد غذایی شیرینی که روی آنها نوشته شده "رژیمی"، حاوی شیرین کننده رژیمی یا قندهای مصنوعی هستند که فقط کالری ندارند اما روغن و چربی که دارند. بنابراین نباید دچار این اشتباه شویم که چون محصول رژیمی است، پس هر چقدر که بخواهیم، می توانیم بخوریم.