به نقل از سازمان بهزیستی کشور، مژگان رضازاده افزود: نسبت زنان در گروه های سنی بالا از مردان بیشتر است یعنی سالمندان زن سهمی بیش از نیمی از جمعیت سالمند دارند، این پدیده دلایل مختلفی از جمله امید به زندگی بالاتر در زنان، مرگ ومیر بالاتر مردان در سنین میانسالی و دلایل اجتماعی ـ اقتصادی دارد.

وی با اشاره به پیامدهای زنانه شدن سالمندی گفت: این موضوع به مواردی مانند افزایش نیاز به سیاست های حمایتی ویژه زنان سالمند شامل بازنشستگی و درآمد پایدار، دسترسی به مراقبت های بهداشتی ویژه زنان، مقابله با فقر در میان زنان تنها، نیاز به خدمات تعیین شده برای زنان شامل مراکز روزانه، مراقبت های خانگی حساس به جنسیت و توجه به اشکال خاص آسیب پذیری شامل سکوت در مورد خشونت، فقر بازنشستگی و سطوح پایین تر مشارکت اقتصادی نیاز دارد.

بسیاری از سالمندان نیازمند هنوز خارج از شبکه حمایتی رسمی هستند

رییس دبیرخانه شورای سالمندان کشور درباره اینکه چند درصد از سالمندان تحت پوشش مستقیم خدمات سازمان بهزیستی هستند، عنوان کرد: آمارها و اطلاعیه های رسمی اخیر سازمان بهزیستی و رسانه ها نشان می دهد تعداد افراد تحت پوشش بهزیستی بیش از چند میلیون نفر گزارش شده است و هم زمان برآورد از جمعیت سالمندان کشور حدود 9 تا 10 میلیون نفر مطرح شده است.

وی ادامه داد: به طور مشخص سازمان بهزیستی گزارش کرده که بخش قابل توجهی از جامعه تحت پوشش مثلا حدود یک سوم مددجویان را سالمندان تشکیل می دهند اما اگر منظور این است که چند درصد از همه سالمندان کشور تحت پوشش بهزیستی هستند، فقدان یک آمار واحد و یکسان رسمی شفاف است و عددی قطعی که بتوان نقل قول کرد در دسترس عمومی نیست، به عبارت دیگر، پوشش رسمی کامل نیست و بسیاری از سالمندان نیازمند هنوز خارج از شبکه حمایتی رسمی هستند.

رضازاده درباره اینکه مهم ترین نیازهای امروز سالمندان ایران چه مسائلی است، گفت: نیازها هم پوشان و چندبعدی هستند و نمی توان یکی را به تنهایی برجسته کرد، نیاز به مراقبت مانند خدمات در منزل، مراکز روزانه و مددکاری اجتماعی برای سالمندان دارای ناتوانی یا تکیه گاه کم، نیازهای بهداشتی از جمله پیشگیری و مدیریت بیماری های مزمن، تیم های چندرشته ای، دسترسی به دارو و توانبخشی، نیازهای اجتماعی و روانی شامل پیشگیری از انزوای اجتماعی، سلامت روان، حمایت اقتصادی و اجتماعی جزو نیازهای سالمندان است.

وی بیان کرد: البته اولویت بندی منطقه ای لازم است به عنوان مثال در مناطقی با فقر بالاتر، نیازهای اقتصادی و مراقبتی اولویت دارد و در مناطق مسن تر، خدمات بهداشتی و توانبخشی و مراکز روزانه اهمیت می یابند.

بحران سالمندی در شمال و مرکز کشور

رییس دبیرخانه شورای سالمندان کشور گفت: آمارها نشان می دهد استان های شمالی و مرکزی کشور بیشترین سهم سالمند را دارند، اما زیرساخت های مراقبتی و بهداشتی در همین مناطق ضعیف است، وضعیتی که زنگ خطر بحران سالمندی را به صدا درآورده است.

رضازاده درباره روند سالمندی جمعیت در ایران گفت: در سال های اخیر سرعت سالمندی در ایران افزایش قابل توجهی داشته است، برآوردهای رسمی و گزارش های پژوهشی نشان می دهد سهم افراد مسن " 65 سال به بالا " از جمعیت از حدود تک رقمی در دهه های قبل به چیزی حدود 12 درصد رسیده است و پیش بینی ها حاکی از ادامه رشد قابل توجه این سهم در دهه های آتی است یعنی ظرف یک تا دو نسل آینده، نسبت سالمندان به کل جمعیت به طور چشمگیر افزایش خواهد یافت.

وی درباره روند پرسرعت تر سالمندی جمعیت در برخی استان های کشور بیان کرد: الگوی توزیع سنی نشان می دهد استان های شمالی و برخی استان های مرکزی مسن ترند، گیلان و مازندران بارها به عنوان استان هایی با بالاترین سهم جمعیت سالمند گزارش شده اند، استان هایی مثل آذربایجان شرقی، اصفهان و تهران نیز روند پیری روشن تری دارند، در مقابل استان هایی مانند سیستان و بلوچستان و هرمزگان نسبتا جوان تر هستند.

شبکه مراقبت های در منزل برای سالمندان، ناکافی است

رضازاده گفت: بنابراین بحران منطقه ای بیشتر در مناطقی مانند گیلان، مازندران و برخی استان های مرکزی است که هم سهم سالمند بالا است و هم زیرساخت های اقتصادی ـ پزشکی برای مراقبت از آنها ضعیف است.

رییس دبیرخانه شورای سالمندان کشور درباره اینکه زیرساخت های کشور تا چه اندازه برای مواجهه با پدیده سالمندی آماده اند و چه تدابیری برای مواجهه با این وضعیت لازم است، گفت: وضعیت آماده سازی فعلی مختلط است، اسناد ملی "سند ملی سالمندان" و برنامه های نظری وجود دارد اما ظرفیت عملی " شبکه مراقبت های در منزل، مراکز روزانه متناسب با نیازهای عمومی، نیروی مراقب ماهر، پوشش مالی پایدار و هماهنگی بین بخشی" هنوز ناکافی است.

وی ادامه داد: برای مواجهه مؤثر، نوسازی و توسعه شبکه مراقبت در منزل و مراکز روزانه مطابق با الگوی سالمندی کشور؛ تقویت خدمات بهداشتی ـ پیشگیرانه و برنامه های مدیریت بیماری های مزمن در سطح اولیه (PHC)، تضمین منابع مالی پایدار شامل سیاست های بیمه ای، بودجه های اختصاصی و مشوق های مالی برای خدمات اجتماعی، آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی حرفه ای مراقبت سالمندی، تقویت سیاست های میان نسلی و اجتماعی برای جلوگیری از انزوا و فقر سالمندان پیشنهاد می شود، سند ملی سالمندان نیز به همین راهبردها و به ویژه تأمین منابع مالی پایدار اشاره کرده است.