«بگرام» تنها یک پایگاه نظامی نیست، بلکه یک برگه راهبردی و نمادین در رقابت میان واشنگتن، پکن و تهران است؛ پایگاهی که هرگونه تلاش واشنگتن برای بازپس‌گیری آن می‌تواند موازنه قدرت در آسیای میانه و مفهوم حاکمیت افغانستان را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد.

به گزارش ایسنا، نشریه آمریکایی در مقاله‌ای تازه به بررسی تمرکز دوباره بر پایگاه بگرام و نقش آن در رقابت قدرت‌های جهانی پرداخته است. در این مقاله تأکید شده که موضوع تنها نمادین نیست، بلکه اقدامی از سوی دولت کنونی آمریکا به ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» برای تثبیت نفوذ در آسیای میانه است.

پایگاه تحلیلی «المانیتور» در این مقاله اشاره کرده است که ترامپ در نشست خبری 18 سپتامبر از طالبان افغانستان خواست پایگاه بگرام را به آمریکا بازگردانند و هشدار داد که در غیر این صورت، افغانستان مجازات خواهد شد. ترامپ از زمان آغاز ریاست‌جمهوری‌اش تیم امنیتی خود را به‌طور محرمانه تحت فشار گذاشته تا راه‌های بازپس‌گیری این پایگاه را - که در سال 2021 توسط آمریکا تخلیه شد - بررسی کنند.

موضع طالبان و چشم‌انداز مذاکره

این مقاله تصریح کرده است که طالبان بلافاصله درخواست ترامپ را رد کرده و در بیانیه‌ای در 21 سپتامبر بر استقلال و تمامیت ارضی افغانستان تأکید کرده است. بگرام که در 50 کیلومتری کابل قرار دارد، بزرگ‌ترین پایگاه نظامی آمریکا در طول 2 دهه جنگ بود.

المانیتور همچنین نوشته که «آدام بوهلر» فرستاده ویژه ترامپ در امور گروگان‌های آمریکایی با «امیرخان متقی» وزیر خارجه طالبان در کابل دیدار کرده و این نشان می‌دهد که تماس‌های محدودی همچنان وجود دارد. ترامپ در نشست مشترک با «کر استارمر» نخست‌وزیر بریتانیا نیز گفت آمریکا اهرم‌هایی در برابر طالبان دارد و تأکید کرده «آن‌ها به چیزهایی از ما نیاز دارند.»

به گفته مقاله، سناریوهای احتمالی شامل اجاره پایگاه، به رسمیت شناختن دولت طالبان یا ارائه کمک اقتصادی است، اگرچه ترامپ احتمال استفاده از نیروی نظامی را هم رد نکرده است. به نقل از تحلیلگران در این گزارش، توافق قبلی آمریکا با طالبان شامل تضمین‌های امنیتی در برابر دریافت کمک بود اما اکنون روابط طالبان با هند و چین اوضاع را پیچیده‌تر کرده است. «طارق فرهادی» مشاور ژئوپلیتیک نیز گفته بازگشت آمریکا با زور منتفی است، اما چارچوبی برای همکاری آینده که بگرام را هم شامل شود، در بلندمدت امکان‌پذیر خواهد بود.

اهمیت استراتژیک در ارتباط با چین

این مقاله نوشته است که ترامپ شخصاً بر نزدیکی بگرام به چین تأکید کرده و گفته این پایگاه «یک ساعت با محلی که چین سلاح هسته‌ای می‌سازد فاصله دارد». اشاره او به سایت «لوپ نور» در شین‌جیانگ بوده است. مقاله همچنین به گزارش وزارت دفاع آمریکا درباره افزایش توان موشکی و هسته‌ای چین پرداخته است.

در واکنش، «لین جیان» سخنگوی وزارت خارجه چین هشدار داد که پکن از دامن زدن به تنش و رویارویی در منطقه حمایت نمی‌کند و آینده افغانستان باید توسط مردم این کشور تعیین شود.

این مقاله توضیح داده است که بازگشت آمریکا به بگرام می‌تواند بر سرمایه‌گذاری‌های چین در افغانستان و پروژه‌های مرتبط با «کمربند و جاده» اثر بگذارد. همچنین منابع معدنی افغانستان از جمله عناصر نادر خاکی می‌تواند از اهداف اصلی آمریکا باشد.

پیامدها برای ایران

المانیتور تأکید کرده است که ترامپ با هشدار نسبت به اینکه در صورت بازنگرداندن پایگاه «اتفاقات بدی خواهد افتاد»، نشانه‌ای از موضع تهاجمی‌تر داده است. بنا بر یادداشت منتشرشده در نشریه «تهران تایمز»، کنترل بگرام به آمریکا امکان خواهد داد عملیات پهپادی، نظارت الکترونیک، اعزام سریع نیروهای ویژه و حملاتی را علیه منافع ایران اجرا کند. پرس‌تی‌وی نیز یادآور شده که هرچند این مزایا واقعی هستند، اما اشغال دوباره بگرام این پایگاه را به یک هدف راحت برای حملات ضدآمریکایی تبدیل می‌کند و مستلزم هزینه‌های سنگین امنیتی است.

با این حال، به نوشته مقاله، «نوید علی شیخ» استدلال کرده که ارزش راهبرای بگرام برای نظارت بر ایران اندک است، چرا که آمریکا برای ماموریت‌هایی از این قبیل به ناوهای هواپیمابر و پایگاه‌های دیگری در منطقه اتکا می‌کند.

این مقاله در پایان نتیجه‌گیری کرده که بگرام تنها یک پایگاه نظامی نیست، بلکه یک برگه راهبردی و نمادین در رقابت میان واشنگتن، پکن و تهران است؛ پایگاهی که هرگونه تلاش آمریکا برای بازپس‌گیری آن می‌تواند موازنه قدرت در آسیای میانه و مفهوم حاکمیت افغانستان را به‌شدت تحت تأثیر قرار دهد.