جوان آنلاین: کشور‌های غربی با متهم کردن ایران به نقض تعهدات برجامی، آخرین فرصت برای جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها در شورای امنیت را از بین برده و فضای دیپلماتیک با تهران را به دالانی تاریک کشاندند، جایی که امید به توافق‌های هسته‌ای کاهش یافته و تنش‌ها به مرز‌های جدیدی رسیده است. عراقچی که پیش‌تر درباره پیامد‌های تلاش غرب برای بازگرداندن تحریم‌های سازمان ملل هشدار داده بود، بار دیگر از تریبون نیویورک خطاب به تروییکای اروپا تأکید کرد، همان‌گونه که حمله نظامی بی‌نتیجه ماند اسنپ‌بک نیز محکوم به شکست است و بازگشت تحریم‌ها را اقدامی غیرقانونی خواند که باید فوراً ملغی شود. همزمان، روسیه نیز ضمن انتقاد از غرب، اسنپ‌بک را فاقد اعتبار دانست و تأکید کرد مسکو هیچ تعهدی به اجرای آن نخواهد داشت. 

درحالی که مقامات امریکایی و اروپایی طی ماه‌های اخیر در ظاهر بر حسن‌نیت خود و تمایل به توافق هسته‌ای با ایران تأکید می‌کردند، عملکرد واقعی آنها در صحن شورای امنیت نشان داد که از همان ابتدا اراده سیاسی جدی برای مذاکره با تهران وجود نداشت. 

در آخرین نشست شورای امنیت که جمعه شب برای بررسی فعال‌سازی مکانیسم ماشه برگزار شد، روسیه و چین سعی کردند با ارائه قطعنامه پیشنهادی خود با تمدید شش‌ماهه تعلیق تحریم‌های سازمان ملل زمینه را برای دستیابی به توافق هسته‌ای در ماه‌های آینده فراهم کنند، اما این قطعنامه به دلیل اصرار غربی‌ها بر مطالبات زیاده‌خواهانه و ادعا‌های بی‌اساس علیه تهران، تصویب نشد. 

به گزارش الجزیره، شورای امنیت با چهار رأی موافق (چین، روسیه، پاکستان و الجزایر)، دو رأی ممتنع (گویان و کره جنوبی) و 9 رأی مخالف (فرانسه، انگلیس، امریکا، سیرالئون، اسلوونی، دانمارک، پاناما، سومالی و یونان) ‌قطعنامه پیشنهادی چین و روسیه برای تعویق تحریم‌های ایران را رد کرد. انگلیس، آلمان و فرانسه با متهم کردن ایران به نقض توافق برجام و طرح ادعا‌های بی‌اساس و بدون اشاره به خروج یک‌طرفه امریکا از این توافق و همچنین نقض‌های طرف‌های اروپایی، همراستا با کارزار «فشار حداکثری» امریکا علیه تهران روند فعال‌سازی مکانیسم ماشه را آغاز کردند. 

مسکو: تروییکا به دروغ فشار می‌آورد

نماینده امریکا در شورای امنیت مدعی شد که ایران در برطرف کردن نگرانی‌های تروییکای اروپایی در مورد ذخایر هسته‌ای خود شکست خورد و ما از اعمال مجدد تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران که از عصر شنبه اجرایی خواهد شد، حمایت می‌کنیم. او ادامه داد: روسیه و چین باید به ایران فشار بیاورند تا گام‌های فوری برای اجرای تعهداتش بردارد. نماینده فرانسه در شورای امنیت نیز ادعا کرد: ما تلاش‌های دیپلماتیکی را برای یافتن راه‌حلی که از اعمال مجدد تحریم‌ها علیه ایران جلوگیری کند انجام داده‌ایم، ما می‌خواستیم ایران گام‌های مشخصی بردارد، اما آنها امتناع کردند. 

روسیه و چین که بانی این قطعنامه بودند و انتظار داشتند دیگر اعضا نیز آخرین شانس رسیدن به موضع مشترک درباره برنامه هسته‌ای ایران رأی مثبت دهند، نارضایتی خود را از عملکرد غربی‌ها اعلام کردند. 

نماینده روسیه در شورای امنیت در سخنانی در این جلسه گفت: تروییکای اروپا بر اساس دروغ به ایران فشار وارد کرد، ایران قول اقدام مسئولانه داد و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به توافق رسید. ایران تمایل خود را برای گفت‌و‌گو ابراز کرد، اما واشینگتن امتناع ورزید. این دیپلماسی نیست بلکه فریب و تقلب است. نماینده روسیه که از اقدام اروپایی‌ها به خشم آمده بود در واکنش به لفاظی‌های نماینده فرانسه علیه تهران، خطاب به او گفت: «ایران به دنبال این بود که مشکلات را حل کند، اما برادر بزرگ‌تر شما یعنی امریکا به شما اجازه نمی‌دهد تصمیم بگیرید. شما مثل اینکه قوانین بین‌المللی و شورای امنیت را یادتان رفته است، فراموش نکنید شما اصلاً هیچ استقلالی از خودتان ندارید.»

نماینده چین نیز تأکید کرد: ایران بار‌ها صداقت و تمایل خود را برای همکاری و یافتن راه‌حل‌های دیپلماتیک برای مسئله هسته‌ای نشان داده است. موضوع هسته‌ای ایران یک موضوع سیاسی است و همه طرف‌ها باید برای حل آن از طریق گفت‌و‌گو اقدام کنند. ما نسبت به خطر مواضع غرب برای صلح و امنیت در خاورمیانه به دلیل لجبازی هشدار می‌دهیم.

اسنپ‌بک غیرقانونی است 

سید عباس عراقچی، وزیر خارجه که به نمایندگی از ایران در جلسه شورای امنیت حضور داشت پس از پایان راند آخر جلوگیری از بازگشت تحریم‌ها، در نشست با خبرنگاران با بیان اینکه ایران به مدت 20 سال عضو پیمان ان‌پی‌تی بوده و با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی همکاری داشت، غربی‌ها را مسبب شکست برجام اعلام کرد و گفت: «بحران امروز نتیجه مستقیم خروج ایالات متحده و بی‌عملی اروپا است. ایالات متحده با خروج از برجام به دیپلماسی خیانت کرد. سه کشور اروپایی آن را به خاک سپردند. سال‌هاست که ایالات متحده و سه کشور اروپایی برنامه صلح‌آمیز ایران را تحریف کرده‌اند. آنان ادعا‌های دروغین رژیم اسراییل را تکرار کردند، درحالی که این رژیم تنها دارنده زرادخانه هسته‌ای در منطقه، خارج از ان‌پی‌تی است. این استاندارد دوگانه آشکار و زننده است.»

عراقچی گفت: «موضع ایران درباره اسنپ‌بک روشن است. این اقدام غیرقانونی، بی‌اعتبار و فاقد وجاهت است. سه کشور اروپایی که خود توافق را نقض کرده‌اند نمی‌توانند مدعی «نقض اساسی» شوند. محدودیت‌های قطعنامه 2231 در 18 اکتبر 2025 برای همیشه منقضی خواهند شد. هر تلاشی برای احیا یا تمدید آنها باطل و بی‌اعتبار است. ما همیشه برای دیپلماسی آماده بودیم، من اینجا با پیشنهاد واضح برای دادن شانس بیشتر به ‌دیپلماسی آمدم و متأسفم که پیشنهادات رد شد.»

عراقچی تأکید کرد: «همان‌طور که حملات نظامی شکست خورده است، اسنپ‌بک نیز شکست خواهد خورد. تنها راه‌حل، گفت‌وگوست. برجام این را ثابت کرده است. ایران هرگز در برابر فشار سر خم نخواهد کرد. ما تنها به احترام پاسخ می‌دهیم. انتخاب روشن است، تشدید تنش یا دیپلماسی. مسئولیت برعهده کسانی است که تعهدات خود را نقض و حقوق بین‌الملل را تضعیف کرده‌اند.» از سوی دیگر، در پی اقدام سه کشور اروپایی برای فعال‌سازی مکانیسم ماشه، سفرای ایران در آلمان، فرانسه و انگلیس برای مشورت به تهران فراخوانده شدند. 

علاوه بر ایران، متحدانش نیز نسبت به بیهوده بودن تلاش‌های غربی برای تحت فشار قرار دادن تهران اذعان کردند. نماینده روسیه در شورای امنیت سازمان ملل در این زمینه گفت: «از نظر ما هیچ اسنپ‌بکی ‌وجود ندارد و نخواهد داشت. ما کل این تصمیم را باطل و بی‌اعتبار می‌دانیم. ما به آن پایبند ‌نخواهیم بود.» 

فعال‌سازی مکانیسم ماشه علیه ایران می‌تواند صحنه‌ای تازه از کشمکش‌های بین‌المللی ایجاد کند. تهران احتمالاً با کاهش تعهدات هسته‌ای و به‌ویژه قطع همکاری با آژانس اتمی که پیش از این هشدار داده بود، به تحرکات غرب واکنش نشان خواهد داد. در این میان، چین و روسیه که بار‌ها غیرقانونی بودن اسنپ‌بک را یادآور شده‌اند، به این کارزار فشار حداکثری نخواهند پیوست و بیشتر بر تقویت مناسبات اقتصادی و سیاسی با ایران تأکید می‌کنند.

منبع: روزنامه جوان