ویتامین D، یکی از ریزمغذی‌های ضروری برای بدن است که نقش کلیدی در تنظیم هموستاز کلسیم و فسفر، استحکام استخوان‌ها، عملکرد عضلات، تنظیم سیستم ایمنی و سلامت قلب و عروق ایفا می‌کند؛ همین اهمیت باعث شده است این ویتامین در سال‌های اخیر توجه بسیاری از مردم را به خود جلب کند. در این مجال مطلبی به نقل از رامین انصاری، متخصص داروسازی بالینی دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی شیراز که در اختیار ایسنا قرار داده است، می‌خوانیم.

در این یادداشت آمده است: 

آیا همه به مکمل ویتامین دی نیاز دارند؟

کمبود ویتامین دی در جامعه شایع است، اما این موضوع به معنای توصیه به مصرف خودسرانه مکمل‌ها نیست؛ ویتامین دی مورد نیاز برخی افراد ممکن است از طریق تولید در بدن به کمک قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید و همچنین منابع غذایی حاوی این ویتامین تامین شود.

در افرادی که نیاز به استفاده از مکمل ویتامین دی دارند، دوز و شکل دارویی مناسب باید بر اساس سن، شرایط بالینی و میزان سطح سِرُمی آن که از طریق آزمایش خون تعیین می‌شود، تنظیم شود؛ مصرف بی‌رویه و بدون پایش می‌تواند آسیب‌زا باشد.

خطر مصرف خودسرانه ویتامین دی چیست؟

یکی از نگرانی‌های رایج در داروخانه‌ها، مراجعه بیمارانی است که پس از مصرف طولانی‌ مدت دوزهای بالا دچار مسمومیت شده‌اند؛ علائم این مسمومیت می‌تواند به شکل تهوع، دردهای شکمی، یبوست، کاهش اشتها، فشار خون بالا، نامنظم شدن ریتم قلب، اختلال در عملکرد طبیعی کلیه و در موارد شدید نارسایی کلیه بروز کند؛ برخلاف تصور رایج، ویتامین دی مانند هر داروی دیگر، در دوزهای بالا می‌تواند منجر به عوارض جانبی شود؛ همچنین مصرف این ویتامین در برخی بیماران با توجه به شرایط بالینی، ملاحظات خاص مصرف و یا ممنوعیت مصرف دارد.

چرا بدن‎‌سازان بیشتر در معرض خطر هستند؟

گزارش‌های بالینی نشان داده است که برخی ورزشکاران و بدن‌سازان برای بهبود عملکرد یا ریکاوری، به تزریق خودسرانه آمپول‌های ویتامین دی اقدام می‌کنند؛ این کار نه‌ تنها پشتوانه علمی ندارد، بلکه می‌تواند منجر به بروز عوارض جانبی شود؛ بستری بیماران به ‌دلیل تزریق خودسرانه ویتامین دی در مواردی گزارش شده است.

نقش داروساز در پیشگیری از این مشکلات چیست؟

داروسازان به ‌عنوان حلقه ارتباطی میان بیمار و درمانگر، وظیفه دارند بیماران را نسبت به عوارض مصرف خودسرانه این مکمل‌ها آگاه کنند؛ تاکید منابع علمی بر این است که ویتامین دی باید بر اساس نتایج آزمایشگاهی، نیاز فردی و زیر نظر پزشک یا داروساز مصرف شود؛ به طور کلی توصیه بر آن است که مکمل‌ها(حتی ویتامین‌ها) نباید بدون مشورت با پزشک یا داروساز استفاده شوند.

ویتامین دی یک مکمل ارزشمند برای پیشگیری از بیماری‌های استخوانی، ارتقا سیستم ایمنی و سلامت قلب و عروق است، اما نباید از یاد برد که مصرف نادرست آن می‌تواند تهدیدی جدی باشد.

به جای مصرف خودسرانه، بهتر است با انجام آزمایش خون و مشاوره تخصصی، میزان صحیح مصرف را مشخص کنیم؛ عملکردهای پُر اهمیت این ویتامین در بدن ارزش این دقت نظر را دارد.