به نقل از بهداشت نیوز، ایران در مقایسه با کشورهای پیشتاز منطقه به دلیل افزایش هم زمان سرطان ریه در مردان، عملکرد ضعیف تری داشته است و مرگ ومیر ناشی از بیماری های مزمن غیرواگیردار در یک دهه گذشته افزایش یافته است.

به تازگی مطالعه ای تازه در نشریه لنست منتشر شده که نشان می دهد، مرگ ومیر ناشی از بیماری های مزمن غیرواگیردار در ایران در یک دهه گذشته رو به افزایش است. این مطالعه ، تغییرات مرگ ومیر ناشی از بیماری های غیرواگیر مانند سرطان، بیماری های قلبی و عروقی، دیابت و... را در بازه زمانی 2001 تا 2019 و در 185 کشور بین سال های 2001 تا 2019 بررسی کرده است و نتایج آن نشان می دهد که خطر مرگ ناشی از بیماری های مزمن مانند سرطان، بیماری های قلبی و دیابت در تقریباً 150 کشور (152 کشور برای زنان و 147 کشور برای مردان) کاهش یافته است، اما در 33 کشور برای زنان و 38 کشور برای مردان افزایش داشته است.

در سال 1400 آخرین پیمایش ملی عوامل خطر بیماری های غیرواگیردار در ایران انجام شده و داده های این پیمایش نشان می دهد کمتر از 20 درصد زنان 30 تا 50 سال تست غربالگری سرطان دهانه رحم و تنها حدود 15 درصد زنان بالای 50 سال ماموگرافی انجام داده اند. غربالگری سرطان روده بزرگ و پروستات هم در جمعیت هدف، کمتر از 10 درصد بوده است.

براساس داده های این پیمایش، مصرف ناکافی میوه و سبزی، مصرف بالای نمک، کم تحرکی، استعمال دخانیات، شیوع بالای فشار خون و دیابت و پوشش پایین غربالگری سرطان، از مهم ترین عوامل افزایش بیماری های مزمن غیرواگیردار در ایران هستند.

اردلان بهرامی، یک دهه است که پزشک خانواده در استان فارس است. او می گوید، تجربه شغلی اش در این یک دهه نشان می دهد که بیماری های غیرواگیردار در حال بیشترشدن است: از هر هشت ایرانی بالای 18 سال، یک نفر فشار خون مزمن دارد و بسیاری از آنها تا زمانی که عوارضی عود کند، شناسایی نمی شوند. از هر هفت ایرانی بالای 25 سال، یک نفر دیابت دارد که باز هم درصد بالایی از آنها تا زمانی که روی چشم ها یا ارگان های بیرونی اثری گذاشته باشد، شناسایی نمی شوند.

یکی دیگر از بیماری هایی که بهرامی در یک دهه اخیر به طور ویژه در زنان با آن روبه رو بوده، بیماری های مرتبط با تیرویید است: یکی دیگر از بیماری هایی که من با آن زیاد روبه رو شدم، مشکلات کم کاری تیرویید و نودول های تیرویید و سرطان تیرویید است. اغلب آنها هم در میان زنان رخ می دهد که می تواند سرنخی برای بررسی بیشتر باشد. من نمی دانم علت این شیوع زیاد چیست، اما در تشخیص هایم یا نودول تیرویید را تشخیص می دهم یا کم کاری تیرویید در زنان و پس از آن، سرطان تیرویید است که تشخیص می دهم.

او می گوید: زمانی که به عنوان پزشک خانواده به من مراجعه می کنند، می خواهند برای آنها چکاپ کامل بنویسم و فکر می کنند این چکاپ همه بیماری ها را به آنها نشان می دهد. من آنها را روشن می کنم که به عنوان مثال برای سرطان پستان، آزمایش خاصی وجود ندارد و باید ماموگرافی در سن خاصی انجام شود یا برای سرطان دهانه رحم، باید تست پاپ اسمیر بدهند یا برای سرطان ریه، باید سی تی اسکن انجام دهند و آزمایش بسیاری از این موارد را نشان نمی دهد. آنچه مردم به آن چکاپ کامل می گویند، باعث تشخیص تقریباً هیچ نوعی از سرطان ها نمی شود.

بهرامی سیاست پزشک خانواده را برای پیشگیری از بیماری های مزمن غیرواگیردار، موثر نمی داند: برنامه پزشک خانواده به اندازه کافی شلوغ است و به همین دلیل غربالگری سرطان در آن مقفول ماند و باید برنامه جدایی برای آن در نظر بگیرند که هم سیستم بهداشت در کل کشور چابک تر باشد، هم اطلاع رسانی عمومی درباره آن وجود داشته باشد.

مطاله نشریه لنست نشان می دهد در ایران، مرگ ومیر ناشی از بیماری های مزمن در زنان بالای 65 سال در سال های 2019 2010 افزایش یافته و درنتیجه احتمال مرگ قبل از 80 سال، برای زنان بیشتر شده است. مسئله ای که اگر به آن توجه نشود، می تواند به کاهش نرخ امید به زندگی زنان منجر شود.

در سال 2019، زنان ژاپن و کره جنوبی و مردان سنگاپور و سوییس کمترین و زنان افغانستان و مردان اسواتینی بیشترین خطر مرگ ناشی از بیماری های غیرواگیر را داشته اند. این درحالی است که در بیش از نیمی از کشورها، سرعت کاهش مرگ ومیر در دهه 2010 نسبت به دهه قبل، کندتر بوده است.

به طور کلی نتایج این مطالعه نشان می دهد که سیاست گذاری و برنامه ریزی در حوزه سلامت عمومی، نیازمند اقدامات جدی تری است.