محمد فرزین‌نیا کارگردان مستند «پنگان فلک» در گفتگو با خبرنگار مهر درباره فیلم تازه‌اش گفت: این فیلم ابتدا با عنوان «چند راه حل برای یک مسئله» مطرح شد، اما قرار است با نام «پنگان فلک» به نمایش درآید. ایرانیان با کندن قنات منابع آبی را ساماندهی می‌کردند اما بعد از آغاز تصدی‌گری دولت این سازگاری اقلیمی ‌با دخالت‌های بی‌رویه دولتی تغییر کرد و مشارکت مردم از بین رفت. بررسی این روند به ما می‌گوید که چه بر سر منابع آبی ما آمده است، این فیلم البته پیشنهادهایی هم برای تماشاگر مطرح می‌کند.

وی افزود: مستند «پنگان فلک» ششمین فیلم مستند من و سومین همکاری با مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی است که به موضوع حکمرانی آب می‌پردازد. این حکمرانی در قرن‌های گذشته به شکلی سازگاری اقلیمی ‌خود را نشان می‌داد و مردم فلات ایران با محدودیت و شرایط اقلیمی‌ خود را سازگار می‌کردند که مثال آن حفر قنات است.

فرزین نیا تاکید کرد: بازگشت به فلسفه نحوه استفاده ما از آب ضروری است و اگر امروز نتوانیم میان تقاضا و میزان آب تجدید پذیر تعادلی برقرار کنیم به وضعیت بحران یا ورشکستگی آبی دامن زدیم و نمی‌توانیم راه حلی برای آن پیدا کنیم.

کارگردان مستند «قونقا» با بیان اینکه موضوع آب به مقوله‌های انرژی و غذا و کشاورزی ارتباط دارد، ادامه داد: لازم بود با نهادهای مختلف در تولید این مستند همکاری کنیم که با 20 نهاد مکاتبه شد. برخی همکاری کردند و برخی نه. از جمله وزارت نیرو در خصوص آب پشت سدها با مستندسازها همکاری ندارد و یک تصویر نتوانستیم از دز یا کارون ثبت کنیم در حالی که نیمی ‌از روان‌آب‌های ما در خوزستان جاری است.

مرکز اسناد ملی برای مستندساز کافی نیست

وی تاکید کرد: در جمع‌آوری اسناد مرکزیتی نداریم و مرکز اسناد ملی هر چند مهمترین مرجع دریافت اسناد است اما نمی‌توان صرفا به این مرکز و کتابخانه ملی اکتفا کرد. هر نهادی اسناد مخصوص به خود را دارد که در اختیار مرکز اسناد قرار نداده و یا مرکز اسناد در جمع آوری کم کاری داشته است.

به گفته فرزین نیا، گاهی اسناد حتی دیجیتالی نیستند و به شکل بازبینی نشده و ورق پاره هستند و این پژوهشگران هستند که باید آنها را استخراج کرده و در پژوهش‌ها استفاده کنند. به عنوان مثال مرکز اسناد انقلاب بخشی از اسناد مرکز اسناد ملی را گرفته و به صورت انحصاری نگه داری می‌کند.

کارگردان «کنترپوان» ادامه داد: مهمترین مسئله فیلمسازان تورم و تأمین مالی فیلم است، مستند نیاز به پژوهش و تأمل و برنامه ریزی برای ساخت آن دارد. در حالی که در چنین شرایطی مستندساز باید در یک سال بیش از یک فیلم بسازد تا بتواند زندگی نرمالی را داشته باشد اما در واقعیت هر دو یا سه سال یک فیلم می‌تواند بسازد.

فرزین نیا همچنین به موضوع اکران فیلم‌های مستند اشاره کرد و گفت: در اکران آنلاین، پلتفرم‌ها هیچ آماری به فیلمسازان در مورد تعداد مخاطبان نمی‌دهند تا میزان دیده شدن فیلم و وضعیت استقبال از آن مشخص شود.

این کارگردان مستند در پایان تاکید کرد: اگر جشنواره «سینماحقیقت» هم بتواند هر سال محل خوبی برای نمایش فیلم‌ها باشد، کافی است و در عین حال لازم است هیئت انتخاب فیلم‌ها روی گشاده‌تری در زمینه موضوعات انتخابی در جامعه داشته باشند تا آنچه در جشنواره «سینماحقیقت» می‌بینیم گلچین سال باشد. هر چند ممکن است برخی فیلمسازها رغبتی برای ارائه فیلم‌ها در جشنواره نداشته باشند اما اغلب از این موضوع استقبال می‌کنند.