بلفاریت چشم یا التهاب لبه پلک، نوعی اختلال مزمن در ناحیه اطراف چشم است که معمولاً با التهاب، قرمزی، پوسته پوسته شدن و احساس ناراحتی در پلک ها همراه است. این وضعیت معمولاً به دلیل انسداد غدد چربی کوچک در نزدیکی پایه مژه ها به وجود می آید. اگرچه بلفاریت مسری نیست، اما مزمن بودن آن می تواند موجب آزار طولانی مدت فرد شود.

شناخت دقیق بلفاریت چشم اهمیت زیادی دارد، زیرا در صورت عدم درمان می تواند منجر به مشکلاتی مانند خشکی چشم، عفونت یا تاری دید شود. این التهاب ممکن است مزمن باشد یا به صورت دوره ای عود کند. افراد در هر سنی ممکن است دچار آن شوند، اما در بزرگسالان و کسانی که از بیماری های پوستی مانند درماتیت سبورییک یا روزاسه رنج می برند شایع تر است.

علائم بلفاریت چشم

علائم این بیماری ممکن است در هر دو چشم به صورت همزمان بروز پیدا کند و در طول روز شدت آن تغییر کند. برخی از نشانه های رایج آن عبارت اند از:

در برخی موارد، ممکن است لبه پلک ها به هم بچسبند یا مژه ها هنگام بیدار شدن از خواب به طور غیرطبیعی به هم گره بخورند. این علائم به ویژه در ساعات صبح شدت بیشتری دارند.

دلایل بروز بلفاریت

بلفاریت می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود یا تشدید گردد. برخی از عوامل موثر در بروز این التهاب عبارت اند از:

یکی از شایع ترین دلایل، انسداد غدد میبومی در لبه پلک است. این غدد وظیفه تولید چربی برای جلوگیری از تبخیر اشک را بر عهده دارند. وقتی عملکرد این غدد مختل شود، محیط مناسبی برای رشد باکتری ها و بروز التهاب فراهم می شود. از دیگر دلایل مهم می توان به عفونت های باکتریایی سطح پوست مانند استافیلوکوک، درماتیت سبورییک (شوره پوست)، آلرژی های پوستی یا چشمی و روزاسه اشاره کرد. استفاده طولانی مدت از لنزهای تماسی یا لوازم آرایشی قدیمی و آلوده نیز می تواند نقش بسزایی در تحریک و تشدید بلفاریت داشته باشد.

روش های درمان بلفاریت چشم

درمان بلفاریت بیشتر بر پایه کنترل علائم و پیشگیری از عود مجدد آن متمرکز است. این بیماری معمولاً نیاز به درمان بلندمدت دارد و همکاری بیمار در مراقبت های روزانه بسیار مؤثر خواهد بود.

اولین و مهم ترین اقدام در درمان بلفاریت چشم، تمیز نگه داشتن لبه پلک هاست. شست وشوی روزانه پلک ها با محلول آب گرم و شامپوی بچه رقیق شده یا استفاده از پدهای تمیزکننده پلک، به کاهش التهاب و پوسته ها کمک می کند. این کار باید به صورت منظم، حتی در زمان هایی که علائم کاهش یافته اند، ادامه یابد.

قرار دادن پارچه گرم و مرطوب روی چشم ها به مدت 5 تا 10 دقیقه باعث باز شدن غدد چربی و تسهیل تخلیه چربی های انباشته شده می شود. این روش ساده در کاهش قرمزی و ناراحتی ناشی از بلفاریت بسیار مؤثر است.

در صورت شدید بودن علائم، پزشک ممکن است پماد آنتی بیوتیکی مانند اریترومایسین یا قطره های ضدالتهاب تجویز کند. در برخی موارد مقاوم، استفاده از آنتی بیوتیک های خوراکی مانند داکسی سیکلین برای دوره های کوتاه مدت توصیه می شود. همچنین قطره های اشک مصنوعی به کاهش خشکی و احساس جسم خارجی در چشم کمک می کنند.

اگر بلفاریت چشم ناشی از مشکلات پوستی مانند روزاسه یا درماتیت سبورییک باشد، درمان این بیماری های زمینه ای بخش مهمی از کنترل بلفاریت محسوب می شود. همچنین اصلاح رژیم غذایی و کاهش مصرف مواد حساسیت زا در برخی افراد مؤثر است.

نکات مراقبتی برای زندگی روزمره

رعایت برخی توصیه های روزمره می تواند به کاهش دفعات عود بلفاریت کمک زیادی کند:

در مواردی که اقدامات خانگی مؤثر واقع نشوند یا علائم شدیدتر شوند، مراجعه به چشم پزشک ضروری است. علائم هشداردهنده شامل قرمزی شدید، درد چشم، کاهش یا تاری دید، ترشحات چرکی، زخم در پلک یا ایجاد گل مژه مداوم هستند. توجه داشته باشید که تشخیص تخصصی و درمان مناسب، نقش مهمی در جلوگیری از عوارض طولانی مدت بلفاریت دارد. خوددرمانی نادرست می تواند وضعیت را پیچیده تر کند.

بلفاریت چشم یک مشکل شایع اما قابل مدیریت است که با رعایت اصول بهداشت پلک و پیگیری درمان های ساده می توان آن را کنترل کرد. اگرچه این بیماری ممکن است بارها عود کند، اما با مراقبت مستمر، پیروی از توصیه های پزشک و توجه به نشانه ها، می توان از شدت علائم کاست و کیفیت زندگی را بهبود داد. در صورت مشاهده علائم مشکوک، مراجعه زودهنگام به چشم پزشک می تواند مانع از بروز عوارض جدی تر شود.