شبکه تلویزیونی ایندیا تودی از تصمیم آمریکا مبنی بر لغو معافیت اعطا شده در سال 2018 برای عملیات در بندر راهبردی چابهار ایران خبر داد، اقدامی که می‌تواند بر نقش هند در توسعه این بندر کلیدی تأثیر بگذارد.

به گزارش ایرنا از شبکه تلویزیونی ایندیا تودی، این تصمیم که از 29 سپتامبر 2025 لازم‌الاجرا است، به عنوان بخشی از کارزار «فشار حداکثری» واشنگتن علیه تهران اتخاذ شده است.

این معافیت که تحت قانون آزادی و مقابله با گسترش سلاح‌های هسته‌ای ایران (IFCA) صادر شده بود، به هند و سایر کشورها اجازه می‌داد تا بدون مواجهه با تحریم‌های آمریکا، به کار خود در این بندر ادامه دهند. چابهار برای هند از اهمیت استراتژیک برخوردار است زیرا با دور زدن پاکستان، مسیر تجاری به افغانستان و آسیای مرکزی را فراهم می‌کند.

وزارت امور خارجه آمریکا در بیانیه‌ای در 16 سپتامبر اعلام کرد که این تصمیم با سیاست فشار حداکثری دونالد ترامپ رییس جمهور آمریکا برای منزوی کردن ایران همسو است.

این وزارتخانه افزود: پس از پایان معافیت‌ها، افرادی که بندر چابهار را اداره می‌کنند یا در سایر فعالیت‌های شرح داده شده در قانون آزادی و مقابله با گسترش سلاح‌های هسته‌ای ایران شرکت می‌کنند، ممکن است در معرض تحریم‌های آمریکا قرار بگیرند.

به گزارش ایندیا تودی، وزارت امور خارجه آمریکا همچنین ادعا کرد که این اقدام در راستای تلاش‌های گسترده‌تر واشنگتن برای مختل کردن شبکه‌های مالی غیرقانونی که از ایران و فعالیت‌های نظامی آن حمایت می‌کنند، می‌باشد.

این اقدام آمریکا چه معنایی برای هند دارد؟

شبکه تلویزیونی ایندیا تودی افزود: لغو معافیت از تحریم‌ها، هند را در موقعیت دشواری قرار می‌دهد. دهلی نو در 13 مه 2024، اولین توافقنامه بلندمدت بندری برون مرزی خود را امضا کرد، قراردادی 10 ساله برای اداره بندر چابهار با همکاری سازمان بنادر و دریانوردی ایران.

طبق این قرارداد، شرکت بنادر جهانی هند (IPGL) متعهد به سرمایه‌گذاری حدود 120 میلیون دلاری و همچنین جمع‌آوری 250 میلیون دلار اعتبار دیگر برای زیرساخت‌های اطراف این بندر شد.

برای هند، چابهار بیش از یک نقطه تجاری اهمیت دارد. دهلی نو برای اولین بار در سال 2003 پیشنهاد توسعه چابهار را مطرح کرد، زیرا این بندر مسیری را به افغانستان و آسیای میانه بدون وابستگی به پاکستان فراهم می‌کند و به کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال - جنوب که هند را به روسیه و اروپا متصل می‌کند، ارتباط پیدا می‌کند. این بندر پیش از این برای ارسال گندم و سایر اقلام حیاتی به افغانستان استفاده شده است.

در دوره اول دولت ترامپ پروژه بندر چابهار شامل تحریم‌های آمریکا نشد. وزارت امور خارجه آمریکا با توجه به اهمیت این بندر برای افغانستان، به برخی تحریم‌های مربوط به توسعه بندر چابهار و راه‌آهن مرتبط با آن «معافیت» داده بود.

اکنون هند با چالش محافظت از سرمایه‌گذاری و شرکت‌های درگیر در این پروژه روبرو است. آخرین تصمیم واشنگتن نیز در زمان حساسی اتخاذ شده است، زیرا دهلی نو تلاش می‌کند یک تعادل در روابط خود با آمریکا و ایران ایجاد کند در عین حال روابط نزدیک خود را با اسراییل و شرکای خلیج فارس حفظ کند.

از نظر استراتژیک، چابهار به هند کمک می‌کند تا با نفوذ رو به رشد چین در دریای عرب مقابله کند، زیرا این بندر ایرانی تنها 140 کیلومتر از گوادر پاکستان که توسط پکن اداره می‌شود، فاصله دارد. از دست دادن فضای فعالیت در چابهار می‌تواند بر توانایی هند در رقابت در منطقه تأثیر بگذارد.