به نقل از فرادید، سال 1879، یک مالک زمین به همراه باستان شناس آماتوری به نام مارسلینو سانز د سوتولا به غار تازه کشف شده ای در شمال اسپانیا وارد شد. او که به دنبال ابزارهای ماقبل تاریخی بود، نگاهش را به زمین دوخته بود و از تونل های پرپیچ و خم و کم ارتفاع غار عبور می کرد. اگر دختر هشت ساله اش ماریا که سقف غار را نگاه می کرد نه کف آن، همراهش نبود، ممکن بود بزرگ ترین کشف زندگی اش را از دست بدهد. دخترش با شوق فریاد زد و به ده ها غارنگاره ای که دیوار سنگی بالای سرشان را پر کرده بود اشاره کرد و گفت: بابا، به سقف نگاه کن! گاوها رو ببین!

وضعیت عالی نقاشی ها که ناشی از آب وهوای پایدار غار است و پیچیدگی بصری آن ها نیز به همان اندازه شگفت انگیز است: دیوارهای غار افزون بر گاومیش ها با نقاشی های گوزن، گاو، خوک وحشی و موجودات انسانی پوشیده شده اند که بسیاری از آن ها با رنگ های مختلف ترسیم شده اند.

امروزه، همه این ویژگی ها موجب شده که غار آلتامیرا به یک مکان میراث جهانی ارزشمند و مقصد محبوب گردشگران تبدیل شود و سالانه تا یک چهارم میلیون بازدیدکننده جذب کند. اما اواخر قرن نوزدهم، شهرت این غار بسیار متفاوت بود.

با اینکه تصورش دشوار است، جامعه علمی آن زمان به کشف مارسلینو با ترکیبی از خنده و بالا بردن ابرو واکنش نشان داد، زیرا هیچ کس پیش از آن غارنگاره ندیده بود، هیچ کس تصورش را هم نمی کرد که انسان های اولیه قادر به خلق چنین آثاری بوده باشند. انسان های اولیه، برپایه ی تفکر غالب آن زمان، درست همان چیزی بودند که نامشان نشان می داد: وحشی، بربر، ناتوان از برقراری ارتباط به کمک نمادها و ایجاد چیزی که بتوان آن را هنر نامید.

بازسازی غارنگاره هایی که گاومیش ها را در موزه و مرکز تحقیقات ملی آلتامیرا، اسپانیا نشان می دهد

مارسلینو که در اصالت نقاشی ها تردید نداشت، بی فایده تلاش کرد تا هم عصران خودش را قانع کند. او سال 1880 در جزوه ای با نام یادداشت های کوتاه درباره برخی اشیای ماقبل تاریخی در استان سانتاندر برآورد کرد که آثار هنری موجود در غار آلتامیرا در دوره پارینه سنگی ایجاد شده اند.

این جزوه، اگرچه استدلالی منطقی داشت و در نهایت درست بود، با شک و تردید مواجه شد. یکی از صداهای اثرگذار آن زمان، باستان شناس فرانسوی، امیل دو کارتایلاک، تا به آنجا پیش رفت که نقاشی های آلتامیرا را جعلی خواند. این نظر که به شدت اعتبار حرفه ای مارسلینو را لکه دار کرد، تا زمان مرگ او در سال 1888 غالب بود.

بازسازی نقاشی های غار آلتامیرا در سانتیانا دل مار، شمال اسپانیا

تا زمانی که مجموعه های دیگری از غارنگاره ها در فرانسه کشف شدند، کارتایلاک نظر خود را تغییر نداد. در مقاله ای در سال 1902 با نام اعتراف یک شکاک ، این باستان شناس به اشتباه خود اعتراف کرد. با این کار، نه تنها زندگی و میراث مارسلینو بازسازی شد، بلکه جامعه علمی نیز تشویق شد انسان های ماقبل تاریخی را ابتدایی و بدون فرهنگ نبیند و راه را برای الگوهای باستان شناسی و دیرین شناسی باز کند که تا امروز پابرجاست.

امروزه انسان های ماقبل تاریخی دیگر بی تمدن به حساب نمی آیند. حفاری ها و پژوهش ها نشان داده اند انسان های دوره پارینه سنگی بالایی در انواع تولیدات فرهنگی مشارکت داشتند. آن ها افرون بر غارنگاره ها، ابزار، جواهر و پوشاک می ساختند و شبکه های اجتماعی پیچیده ای داشتند. هیچ یک از این کشفیات بدون توجه به سقف غار امکان پذیر نبود.