سعیده سعیدی، روان شناس و جامعه شناس، به بررسی پدیده مصرف گرایی و تأثیر آن بر سلامت روان افراد پرداخت و با طرح این پرسش که چرا برخی کالاها مانند عروسک هایی با ظاهر نه چندان جذاب، به یک ترند جهانی تبدیل می شوند، گفت: این مسئله ریشه در نیازهای فیزیولوژیکی و روان شناختی انسان دارد.

سعیدی تأکید کرد: ما برای بقا به یک سری هورمون ها نیاز داریم، از جمله دوپامین که باعث ایجاد لذت و انگیزه می شود. زمانی که به سمت ترندها می رویم، نیازهای کاذبی ایجاد می شود که دوپامین سریع اما ناپایداری به ما می دهد. این نیازها تلقینی هستند و به همین دلیل زودگذر و غیر قابل دوام اند.

وی با اشاره به مثال عروسک هایی که پس از باز شدن، بلافاصله برای فروش گذاشته می شوند، افزود: این رفتار نشان دهنده عدم دلبستگی عمیق به کالاست. درگذشته، عروسک های دوران کودکی برای ما ارزش عاطفی داشتند، اما امروزه حتی کودکان به این کالاهای گران قیمت دلبستگی پایداری ندارند.

این روان شناس توضیح داد: شرکت های تولیدی با استفاده از تکنیک های بازاریابی و تبلیغات، افراد را به سمت مصرف گرایی سوق می دهند. این مسئله به ویژه در میان افرادی باعزت نفس پایین بیشتر دیده می شود.

سعیدی گفت: موج سواری های مالی بزرگی ایجاد می شود که پشت آن هیچ منطق یا ارزش واقعی وجود ندارد. این رفتارها نه تنها برای فرد، بلکه برای جامعه نیز زیان بار است.

وی همچنین به تفاوت های نسل ها در مواجهه با مصرف گرایی اشاره کرد و گفت: درگذشته، عروسک ها تنها برای کودکان بودند، اما امروزه بزرگسالان نیز درگیر این ترندها می شوند. این مسئله نشان دهنده عدم کنترل فرهنگی و روان شناختی بر رفتارها است.

سعیدی پیشنهاد کرد: خانواده ها با فعال کردن منطق کودکان و ترغیب آنها به فعالیت های پایدارتر مانند رفتن به شهربازی یا گذراندن وقت با خانواده، به مقابله با این رفتارها بپردازند؛ باید یاد بگیریم که لذت و ارزشمندی را از درون بیابیم، نه از طریق کالاهای مادی.

این جامعه شناس همچنین به نقش فضای مجازی در گسترش مصرف گرایی اشاره کرد و گفت: درگذشته، دسترسی به کالاها محدود بود، اما امروزه باوجود اینترنت، یک ویدئو می تواند در لحظه کل جهان را تحت تأثیر قرار دهد. این مسئله کار ما را برای کنترل رفتارها سخت تر می کند.

سعیدی تأکید کرد: برای مقابله با مصرف گرایی، نیاز به آگاهی بخشی و آموزش است. باید یاد بگیریم که به نیازهای واقعی خود توجه کنیم و از متخصصان کمک بگیریم تا سلامت روان خود و فرزندانمان را حفظ کنیم.

وی افزود: مصرف گرایی، به عنوان یکی از چالش های عمده جوامع مدرن، نه تنها منابع مالی افراد را هدر می دهد، بلکه می تواند به مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی و کاهش عزت نفس منجر شود. با توجه به گسترش فضای مجازی و دسترسی آسان به کالاها، آگاهی بخشی در این زمینه بیش ازپیش ضروری به نظر می رسد.

سعیدی در این مصاحبه، با تکیه بر مبانی روان شناختی و جامعه شناختی، راهکارهایی برای مقابله با این پدیده ارائه داد و تأکید کرد: آموزش وپرورش منطق در کودکان، همراه با حمایت های روانی، می تواند گامی مهم در جهت کاهش مصرف گرایی باشد.

سعیدی یادآور شد: مصرف گرایی نه تنها یک مسئله اقتصادی، بلکه یک چالش روان شناختی و فرهنگی است که نیاز به توجه جدی دارد. با بازگشت به ارزش های درونی و تقویت عزت نفس، می توانیم گامی بزرگ در جهت مقابله با این پدیده برداریم.

منبع: مهر