انتشار سکانسی جنجال‌برانگیز از قسمت هشتم سریال «سووشون» کافی بود تا دوباره همان پرسش قدیمی بر سر زبان‌ها بیفتد: توقیف، فیلتر و حتی تعهد کتبی، چقدر می‌تواند در برابر تخلف مؤثر باشد؟

در این قسمت، نمایش رقص آزاده صمدی و برخی صحنه‌های دیگر، وعده‌های پیشین برای رعایت ضوابط نظارتی را زیر سؤال برد؛ به‌ویژه در شرایطی که پلتفرم پخش‌کننده یعنی «نماوا»، پیش از این با انتشار بیانیه‌ای رسمی و ابراز پایبندی کامل به قوانین، از فیلتر شدن چندروزه خارج شده بود.

براساس پیگیری‌های صورت‌گرفته از سازمان تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر (ساترا)، تمام اصلاحات لازم براساس نسخه‌ بازبینی‌شده به پلتفرم ابلاغ شده بود. اما در کمال تعجب، نسخه اصلاح‌نشده همان قسمت هشتم بار دیگر بارگذاری شد؛ اقدامی که نشان می‌دهد برخی تولیدکنندگان و پلتفرم‌ها، نظارت را امری فرمالیته و بی‌اثر می‌دانند.

در واقع، این تخلف نه‌فقط قانون و تعهدات کتبی را نقض می‌کند، بلکه اعتماد مراجع نظارتی و مخاطبان را نیز به چالش می‌کشد.

آیا نهادهای نظارتی فقط تماشا می‌کنند؟

وقتی سریالی توقیف می‌شود، بیانیه منتشر می‌کند، تعهد می‌دهد که تمام اصلاحات مدنظر را اعمال خواهد کرد، اما باز هم همان نسخه‌های حاشیه‌ساز را به نمایش می‌گذارد، پرسش اساسی اینجاست: نهادهای نظارتی تا چه زمانی فقط نظاره‌گر خواهند بود؟

در شرایطی که ساترا با هجمه‌هایی از سوی برخی جریان‌ها مواجه است، مبنی بر این‌که در وظایف خود در قبال «سووشون» کوتاهی کرده، بررسی‌ها نشان می‌دهد مشکل نه در مجوز نهایی ساترا، بلکه در پایبند نبودن پلتفرم به همان نسخه اصلاح‌شده است. یعنی تعهدی داده شده، اما به آن عمل نشده است.

تکرار یک سناریو آشنا؛ از «تاسیان» تا «سووشون»

ماجرای مشابهی پیش‌تر درباره‌ی سریال «تاسیان» نیز رخ داده بود؛ توقیف موقت، تعهد به اصلاح، و در نهایت ادامه‌ پخش همان نسخه‌های قبلی! حالا این الگو برای «سووشون» هم تکرار شده. این یعنی مسئله فقط به یک کارگردان یا سریال خاص محدود نیست، بلکه ساختاری در نظارت وجود دارد که کارآمدی‌اش مورد تردید جدی است.

پایان اعتماد؟

بیانیه‌ی نماوا، زمانی که از فیلتر خارج شد، حاوی جملات مهمی بود: «نماوا همواره خود را موظف به رعایت موازین قانونی، شرعی و اخلاقی در فرآیند تبلیغ، تولید و انتشار محتوا دانسته و می‌داند...»

اما با وجود این تعهد، اقدام اخیر در پخش نسخه‌ی اصلاح‌نشده، نشان از تناقضی جدّی دارد. آیا تعهدات صرفاً ابزاری برای دور زدن فشارها هستند؟ اگر پاسخ مثبت است، نهادهای ناظر باید جلوی این بدعت را بگیرند.

مسئله فقط یک رقص نیست

موضوع فقط یک سکانس رقص یا یک صحنه‌ی خاص نیست؛ مسئله، عبور مکرر از مرزهایی است که پیش‌تر درباره‌اش هشدار داده شده بود. عبورهایی که به نظر می‌رسد نه تنها تعمدی، بلکه همراه با نوعی آزمون‌گریِ ظرفیت نهادهای نظارتی هستند.

در چنین شرایطی، کوتاهی یا مماشات با تخلفات آشکار می‌تواند به فروریختن کامل سازوکار نظارت در شبکه نمایش خانگی منجر شود. از این رو، واکنش قاطع و روشن نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی برای حفظ ساختار و اعتبار نظارت است.

«سووشون»؛ فرصتی که به حاشیه رفت

«سووشون» می‌توانست یکی از نمونه‌های درخشان اقتباس ادبی در رسانه تصویری ایران باشد. رمانی ماندگار از سیمین دانشور که ظرفیت‌های بی‌نظیری برای خلق اثری ضد استعماری و دراماتیک داشت که در بیان روایت هم چنین اتفاق نیفتاده است.

سریالی که قرار بود پلی باشد میان ادبیات متعهد و تصویرسازی خلاق، حالا به چالشی برای ساختار نظارت فرهنگی بدل شده است. پرسش اصلی همچنان پابرجاست: چرا سریالی که توقیف شده، تعهد داده، اما همچنان به تخلف ادامه می‌دهد، نباید با واکنشی قاطع روبه‌رو شود؟

پاسخ به این پرسش، نه فقط تعیین‌کننده‌ سرنوشت «سووشون»، بلکه نشانه‌ای است از آینده‌ نظام نظارت در نمایش‌خانگی. اگر تعهدات بی‌پایه، بدون ضمانت اجرا باقی بمانند، به‌زودی نه قانونی می‌ماند و نه اعتمادی.

انتهای پیام/