به نقل از اطلاعات آنلاین، در سال های اخیر، جنگل های ارزشمند و بکر استان ایلام، بارها در آتش سوخته اند؛ آتشی که نه فقط تنه های درختان را، بلکه شریان های حیاتی زاگرس را به خاکستر بدل کرده است.

در این آتش سوزی هایی که بیشتر به دلیل خطای انسانی و گاه تعمدی است، مخربین، هیزم کش ها و زغال گیرها؛ متهمین ردیف اول آتش سوزی جنگل های زاگرس در ایلام اند، همانهایی که با طمع سیری ناپذیر خود آتش به جان بلوط ها می زنند.

شاید بارزترین عوامل، فعالیت های سودجویانه گروه هایی است که برای تهیه هیزم یا تولید زغال، به صورت غیرقانونی به دل جنگل ها می زنند. در این میان درختان تنومند و کهنسال، قربانیان بی دفاع تبرهایی اند که به نام معیشت و به کام طمع، فرود می آیند.

در هفته های اخیر، منطقه سیاهکوه شهرستان چوار در استان ایلام در محاصره آتش گرفتار شد و همین چند روز گذشته نیز منطقه چال سیاه ارتفاعات کوه شلم بخش شمال شرقی اگرچه در همان ساعات اولیه حریق مهار شد، اما توپوگرافی خشن منطقه سیاهکوه که دارای شیب زیاد و اراضی جنگلی و مرتعی است، به دلیل افتادن تنه سوخته درختان بلوط، درحریقی دوباره به خاکستر بدل شد.

حسن الهامی، کنشگر محیط زیست و منابع طبیعی ایلام با اشاره به آتش سوزی های سریالی جنگلهای زاگرس در گفت و گو با اطلاعات آنلاین اظهار می کند: حیات اکولوژیکی، چرخه آب، خاک و حتی زندگی انسان ها قربانی طمع افرادی است که گاه پس از قطع درختان، آتش به جان باقی مانده جنگل می اندازند تا آثار جرمشان پنهان بماند؛ اما این آتش، چیزی فراتر از چند تنه درخت را با خود می سوزاند.

وی می گوید: دامداران و رمه گردانان، متهمان دیگر این آتش سوزی ها هستند که با چرای بی ضابطه خود دست در آتش سوزی های جنگل های زاگرس دارند ، همان هایی که برای چرای دام های خود، با آماده سازی مراتع، پوشش گیاهی را به آتش می کشند.

به عقیده این فعال محیط زیست؛ این رفتار که اغلب بدون دانش و نظارت صورت می گیرد، باعث سرایت آتش به مناطق وسیع جنگلی می شود. آنچه در نظر آنان "سوزاندن خار و خاشاک" است، در عمل به نابودی زیستگاه های طبیعی، لانه های پرندگان، و مرگ هزاران گونه جانوری و گیاهی منجر می شود.

فروپاشی زنجیره های حیاتی زاگرس با آتش سوزی های عمدی

الهامی توضیح می دهد: سهل انگاری، لاابالی گری و آتش های عمدی از دیگر عوامل حریق جنگلهای زاگرس در ایلام است، که مقصرین آن، افراد بی مسئولیت و ناآگاه، با انگیزه های شخصی هستند که دست به آتش زدن بخشی از طبیعت می زنند.

عضو انجمن یاوران محیط زیست محیطی سیمره و دره شهر، تاکید می کند: پیامدهای فاجعه بار آتش سوزی های گسترده در جنگل های ایلام، صرفاً یک حادثه زیست محیطی نیستند؛ بلکه بحرانی عمیق، پیچیده و چندلایه اند که اثرات آن در بلندمدت چهره استان را دگرگون می کند.

این کنشگر محیط زیست و منابع طبیعی ایلام این آتش سوزی ها را عاملی برای انقراض گونه های گیاهی و جانوری می داند و می گوید: بسیاری از گونه های منحصربه فرد گیاهی و جانوری که فقط در منطقه کبیرکوه، یافت می شوند، به سبب آتش سوزی یا می میرند و یا زیستگاهشان را از دست می دهند که از دست دادن این گونه ها، یعنی فروپاشی زنجیره های حیاتی اکوسیستم، کویر شدن کبیرکوه که روزی شریان سبز و پُررمق طبیعت ایلام بود و اکنون در معرض خطر تبدیل شدن به برهوتی بی جان قرار دارد.

او هشدار می دهد: اگر روند فعلی آتش سوزی ها ادامه ادامه پیدا کند، کوهستانی که نامش با عظمت و پایداری گره خورده، در آینده نه چندان دور به کویری ساکت و بی روح بدل خواهد شد.

الهامی با تاکید بر جدی گرفته شدن آتش سوزی ها ابراز می کند: در شرایطی که جهان در حال مبارزه با بحران های زیست محیطی است، نابودی جنگل های ایلام نه تنها یک معضل محلی، بلکه زنگ خطری برای تمام ایران و منطقه زاگرس است، این فاجعه دیگر فقط یک هشدار زیست محیطی نیست، بلکه تهدیدی برای امنیت غذایی، منابع آب، و سلامت عمومی محسوب می شود.

او ادامه می دهد: تنها راه نجات زاگرس در نظارت سخت گیرانه، آموزش عمومی، برخورد قانونی با مخربین، و در نهایت ایجاد حس مسئولیت جمعی نهفته است. طبیعت تنها زمانی دوام خواهد آورد که ما از مصرف گرایی به سمت همزیستی با آن حرکت کنیم.

عامل آتش سوزی ها انسانی است

در همین حال، مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام نیز به اطلاعات آنلاین می گوید: عامل آتش سوزی های ایلام انسانی است و آنها پیگیر شناسایی عاملین این آتش افروزی ها هستند.

یاسم خان محمدیان، مهم ترین مطالبه مردم این استان برای کنترل این آتش افروزی ها را استقرار یک فروند بالگرد تمام وقت در ایلام می داند و می افزاید: استان ایلام حدوداً دارای641 هزار هکتار اراضی جنگلی، 780 هزار هکتار اراضی مرتعی و 420 هزار هکتار اراضی بیابانی است که در پنج شهرستان پراکنش دارند.

او با اشاره به اینکه در ایلام 145 گونه درختی و درختچه ای وجود دارد، ادامه می دهد: اغلب گونه های جنگلی ایلام بلوط است که از لحاظ تکنولوژیکی و زیستی بسیار ارزشمند است.

ایلام 80 نقطه بحرانی جنگلی دارد

آنگونه که مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام توضیح می دهد: در ایلام 80 نقطه بحرانی جنگلی وجود دارد که نیازمند اقدامات پیشگیرانه برای جلوگیری از آتش سوزی ها، از ابتدای فروردین است.

اما این پایان ماجرا نیست و انگار قرار نیست تا آتش سوزی های سریالی جنگلهای زاگرس در غرب کشور خاتمه یابد ،چرا که همچنان تازیانه های آتش بر پیکر این جنگلهای زبانه می کشد ، خبرها از سوختن کوه چرمین ما بین شهرستان های چرداول و شهرستان سیروان و در تازه ترین حریق آتش سوزی در منطقه چال سیاه ارتفاعات کوه شلم بخش شمال شرقی، حکایت دارد. طبیعت و توپو گرافی خشن منطقه کار حریق را به دشواری پیش می برد، جنگل در آتش جهل آدمیان می سوزد، و نفس های به شماره افتاده مسئولان و طبیعت دوستان، چالش های این حوزه را بیش از پیش نمایان می کند.

خان محمدیان توضیح می دهد که؛چالش های پیش روی حوزه منابع طبیعی استان های زاگرس نشین در مجموع شبیه به همند اما در اقدامی تحسین برانگیز، استاندار ایلام همه دهیاری های این استان را موظف به تامین تجهیزات اطفاء حریق از محل اعتبارات دهیاری ها کرده است، اقدامی که برای نخستین بار در کشور و از ایلام آغاز شده تا بخشی از کمبود تجهیزات آتش نشانی این استان را جبران کند، اما باز هم کافی نیست.

مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام در ادامه بر استقرار بالگرد بعنوان یکی از ضروریات استان ایلام تاکید می کند و می گوید: فاصله تقاضا تا استقرار بالگرد در ایلام حدود چهار ساعت است تا به منطقه اعزام شود. همین تاخیر باعث می شود تا ساعات طلایی اطفاء حریق از دست برود.

هر 13هزار هکتار یک قرق بان

آنگونه که مدیر کل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام می گوید: استان ایلام در هر 13 هزار هکتار یک نفر نیروی حفاظتی قرق بان دارد، از همین رو می طلبد تا دولت با استخدام نیروهای تازه نفس این کمبودها را جبران کند.

بر اساس آمارهای موجود امسال یکهزار و 100 هکتار از جنگل های ایلام طی42 مورد آتش سوزی طعمه حریق شده است که به نسبت سال گذشته 50 درصد کاهش داشته است.

گفتنی است از گستره دو میلیون هکتاری استان ایلام، یک میلیون و 700 هزار هکتار را، عرصه های طبیعی تشکیل داده است.